Z uwagi na zapis art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych rada gminy jest zobligowana do dokonania podziału gminy na okręgi wyborcze w terminie 60 dni od dnia wejścia w życie ustawy (tj. do 1 kwietnia 2018 r.)
Zgodnie z Kodeksem wyborczym podział na okręgi wyborcze, ich granice i numery oraz liczbę radnych wybieranych w każdym okręgu ustala, na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta), rada gminy (miasta).
Na podstawie informacji wynikającej z meldunku kwartalnego według stanu na dzień 31 grudnia 2017 r. liczba radnych wybieranych do Rady Miasta Poznania powinna wynosić 34 radnych, a nie, tak jak do tej pory, 37. Wynika to z tego, że liczba mieszkańców zameldowanych na stałe w Poznaniu, ujętych w rejestrze wyborców, spadła poniżej 500 tys.
Zmniejszenie liczby radnych niesie za sobą konieczność zmniejszenia liczby okręgów wyborczych, co wynika z art. 418 § 2 Kodeksu wyborczego o treści: dla wyboru rady w gminie liczącej powyżej 20 tys. mieszkańców tworzy się okręgi wyborcze, w których wybiera się od 5 do 8 radnych.
Utrzymanie dotychczasowej liczby 7 okręgów wyborczych jest niemożliwe. Przy obecnej liczbie mieszkańców i wynikającej z niej liczbie radnych maksymalna liczba okręgów wyborczych w Poznaniu wynosi 6.
Projekt Prezydenta
Podczas projektowania zmian granic okręgów wyborczych kierowano się zmienionymi przepisami prawnymi i równomiernym rozmieszczeniem liczby mandatów przypadających poszczególnym okręgom wyborczym oraz utrzymaniem stabilnej granicy nowych okręgów w dłuższej perspektywie czasowej.
Proponowany rozkład mandatów i liczba wyborców w nowych okręgach przedstawia się następująco (przy liczbie mieszkańców zameldowanych na stałe w Poznaniu, ujętych w rejestrze wyborców, wynoszącej 484.416 według stanu na dzień 31.12.2017):
Okręg I
- Liczba mieszkańców 76.577
- 5 mandatów
- Liczba mieszkańców na 1 mandat 15.315
- Osiedla w graniach okręgu: Jeżyce, Św. Łazarz Wilda
Okręg II
- Liczba mieszkańców 65.377
- 5 mandatów
- Liczba mieszkańców na 1 mandat 13.075
- Osiedla w graniach okręgu: Wola, Sołacz, Winiary, Nowe Winogrady Północ, Nowe Winogrady Wschód, Nowe Winogrady Południe, Stare Winogrady
Okręg III
- Liczba mieszkańców 78.860
- 6 mandatów
- Liczba mieszkańców na 1 mandat 13.143
- Osiedla w graniach okręgu: Stare Miasto, Ostrów Tumski-Śródka-Zawady-Komandoria, Warszawskie-Pomet-Maltańskie, Główna, Antoninek-Zieliniec-Kobylepole, Chartowo, Szczepankowo-Spławie-Krzesinki
Okręg IV
- Liczba mieszkańców 90.977
- 6 mandatów
- Liczba mieszkańców na 1 mandat 15.163
- Osiedla w graniach okręgu: Rataje, Żegrze, Krzesiny-Pokrzywno-Garaszewo, Głuszyna, Starołęka-Minikowo-Marlewo, Zielony Dębiec, Świerczewo
Okręg V
- Liczba mieszkańców 80.308
- 6 mandatów
- Liczba mieszkańców na 1 mandat 13.385
- Osiedla w graniach okręgu: Fabianowo-Kotowo, Górczyn, Kwiatowe, Junikowo, Grunwald Południe, Stary Grunwald, Grunwald Północ, Ławica
Okręg VI
- Liczba mieszkańców 92.317
- 6 mandatów
- Liczba mieszkańców na 1 mandat 15.386
- Osiedla w graniach okręgu: Kiekrz, Krzyżowniki-Smochowice, Strzeszyn, Podolany, Piątkowo, Jana III Sobieskiego i Marysieńki, Morasko-Radojewo, Umultowo, Naramowice
Propozycje radnych
Własny projekt podziałów na okręgi zaprezentował także radny Jan Sulanowski. Według jego propozycji przy tej samej liczbie okręgów liczba mandatów waha się od 5 do 7 (w pierwszym wariancie) lub od 5 do 8 (w drugim wariancie). Radny nie widzi nic niewłaściwego w większej różnicy mandatów między okręgami, najważniejsze, jego zdaniem, aby zachowana była norma przedstawicielstwa. Sulanowski podkreślał, że przy dzieleniu na okręgi należy brać pod uwagę więzi łączce mieszkańców, kwestie geograficzne i historyczne.
Obecny na posiedzeniu Lech Mergler zwrócił uwagę, że nie powinno się patrzeć na wybór radnych tylko pod kątem okręgu, bo są oni radnymi miejskimi a nie okręgowymi.
Przesunięcia granic okręgów na bazie projektu prezydenckiego zaproponował radny Przemysław Alexandrowicz. Jego zdaniem Ogrody znajdujące się w okręgu V należy przenieść do okręgu II. Stare Miasto z okręgu III do I łącząc razem dzielnice o podobnej historii, zabudowie i podobnych problemach. Dalej z okręgu III radny proponuje wyłączyć Szczepankowo-Spławie-Krzesinki i przenieść do okręgu IV, a z kolei okręg III powiększyć o Naramowice i Umultowo wyłączone z okręgu VI. Wreszcie przenieść Świerczewo i Zielony Dębiec z okręgu IV do V. W ten sposób zdaniem radnego mogą powstać 4 okręgi 5-mandatowe i 2 okręgi 7-mandatowe.
Znacznie mniejszą korektę zaproponowali radni Michał Boruczkowski i Tomasz Wierzbicki polegającą na przesunięciu Naramowic z okręgi VI do II m.in. ze względu na planowane połączenie tramwajowe z Winograd do Naramowic.
Czasu jest niewiele
Obecni na posiedzeniu przedstawiciele samorządów pomocniczych mówili, że mają mało czasu na zaopiniowanie przesłanej do nich propozycji Prezydenta. Sugerowano nawet, aby przesunąć projekt uchwały z porządku sesji w dniu 6 marca na 27 marca lub zwołać sesję nadzwyczajną. Sytuację wyjaśniał Sekretarz Miasta Stanisław Tamm. Ustawa weszła w życie 1 lutego i od tego terminu Rada Miasta ma tylko 60 dnia na podjęcie uchwały. To niewiele czasu na przygotowanie propozycji przez urzędników, zaakceptowanie jej przez prezydenta, poddanie pod konsultacje z radami osiedli, wreszcie przegłosowanie przez Radę Miasta. Urząd Miasta prowadzi też konsultacje z komisarzem wyborczym. Nie ma jednoznacznej opinii prawnej czy po ewentualnych zmianach dokonanych w projekcie prezydenckim przez Radę Miasta nie trzeba będzie znowu zasięgnąć opinii komisarza. Jeśli nowy podział na okręgi zostanie uchwalony dopiero 27 marca, a komisarz nie zaopiniuje tego pozytywnie, będzie już niewiele czasu ma korektę. Jeśli uchwała nie zostanie przyjęta w terminie, decyzję w sprawie nowych okręgów podejmie komisarz wyborczy.
Mateusz Malinowski
© Wydawnictwo Miejskie Posnania