Rodzina zastępcza
Rodzic zastępczy sprawuje tymczasową opiekę nad dzieckiem w sytuacji, gdy rodzice biologiczni dziecka zostali trwale lub czasowo pozbawieni praw rodzicielskich lub gdy władza ta została im ograniczona.
Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie:
- orzeczenia sądu opiekuńczego
- w przypadkach pilnej konieczności, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, na podstawie umowy cywilno-prawnej, zawartej między rodziną zastępczą a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania rodziny
- a) Formami rodzinnej pieczy zastępczej są:
- Rodzina zastępcza spokrewniona - mogą ją stworzyć najbliżsi krewni dziecka, czyli dziadkowie lub rodzeństwo (babcia, dziadek, brat, siostra),
- Rodzina zastępcza niezawodowa - może ją stworzyć zarówno dalsza rodzina, jak i osoby niespokrewnione z dzieckiem. Co najmniej jedna osoba tworząca rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów
- Rodzina zastępcza zawodowa - to taka rodzina, z którą starosta zawiera umowę o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej - jeden z opiekunów otrzymuje stałe wynagrodzenie miesięczne. Czas trwania umowy: minimum 4 lata.
b) Istnieją dwa szczególne typy zawodowej rodziny zastępczej:
- pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego - jak sama nazwa wskazuje jest to rodzina będąca rodzajem "pogotowia" dla dzieci. W takiej rodzinie dziecko przebywa do 4 miesięcy, jednak w uzasadnionych przypadkach okres ten może być przedłużony do momentu rozstrzygnięcia sytuacji dziecka.
- specjalistyczna - w takiej rodzinie przebywają dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności, dzieci które mają kłopoty w funkcjonowaniu społecznym oraz małoletnie matki z dziećmi.
c) Rodzina zastępcza zapewnia dzieciom całodobową opiekę i wychowanie oraz:
- traktuje dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej;
- zapewnia rozwój uzdolnień i zainteresowań,
- zaspokaja potrzeby emocjonalne dziecka, potrzebę miłości, akceptacji, bliskości;
- chroni dziecko przed bezprawną ingerencją w jego prywatne życie;
- zapewnia kształcenie, pomoc w nauce,
- wspiera i uczy rodzinę biologiczną (jeśli jest taka możliwość prawna), jak opiekować się dzieckiem, by mogło powrócić do domu rodzinnego
Do zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej należy w szczególności:
- prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej;
- kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych zawierających potwierdzenie ukończenia szkolenia, opinię o spełnianiu warunków i ocenę predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej;
- organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej;
- zapewnienie badań psychologicznych kandydatom do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz rodzinom zastępczym;
- zapewnianie rodzinom zastępczym szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji, biorąc pod uwagę ich potrzeby;
- zapewnianie pomocy i wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w ramach grup wsparcia oraz rodzin pomocowych;
- organizowanie dla rodzin zastępczych pomocy wolontariuszy;
- prowadzenie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej;
- zapewnianie pomocy prawnej osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w zakresie prawa rodzinnego;
- dokonywanie okresowej oceny sytuacji dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej;
- przeprowadzanie badań pedagogicznych i psychologicznych dotyczących kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej;
- zapewnianie rodzinom zastępczym zawodowym i niezawodowym poradnictwa, które ma na celu zachowanie i wzmocnienie ich kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego;
- zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających;
- organizowanie opieki nad dzieckiem, w przypadku gdy rodzina zastępcza albo prowadzący rodzinny dom dziecka okresowo nie może sprawować opieki, w szczególności z powodów zdrowotnych lub losowych albo zaplanowanego wypoczynku.
W Poznaniu funkcję tę pełnią 2 instytucje:
Centrum Wspierania Rodzin "Swoboda" i Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Poznaniu.
Na wszelkie pytania dotyczące rodzinnej pieczy zastępczej odpowiedzą pracownicy:
Centrum Wspierania Rodzin "Swoboda"
Tel. (061) 8673 561 wew. 49
ul. Swoboda 59
60-389 Poznań
(kwalifikacje, szkolenia)
Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Poznaniu
Dział Opieki Zastępczej
Tel. (061) 860 99 23 (24, 13)
ul. Cześnikowska 18
60-330 Poznań
(umowy, wynagrodzenia, świadczenia)