Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

- Zebraliśmy się, aby upamiętnić ludzi, którzy w czasach najtrudniejszych dla naszego kraju nie bali się robić tego, do czego zostali powołani - nauczać. Odsłonięty dzisiaj pylon to znak historii, który pokazuje, jak ważna jest praca nauczyciela. To misja i zobowiązanie. Tablica pozwala docenić minione pokolenia, ale też oddać szacunek wszystkim tym, którzy dzisiaj pracują w zawodzie nauczycielskim - mówił Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania. 

Tablica stanęła na skwerze imienia Tajnej Organizacji Nauczycielskiej (TON), znajdującym się nad Wartą, u zbiegu ulic Droga Dębińska i Królowej Jadwigi, naprzeciwko parku im. Tadeusza Mazowieckiego. Taką nazwę Rada Miasta Poznania nadała mu w lipcu 2017 roku.

- To bardzo ważne, aby w mieście takim jak Poznań, powstawały miejsca, które są znakiem mijającej historii - mówił podczas uroczystości Grzegorz Ganowicz, przewodniczący Rady Miasta Poznania. - Historia Tajnej Organizacji Nauczycielskiej jest bardzo ważna dla edukacji kolejnych pokoleń młodych ludzi. To dzięki niej Polska i polskość przetrwały. To pokazuje jak ważne jest, aby w trudnych czasach - kiedy oficjalne programy uczą tylko jednej, rzekomo słusznej wersji wydarzeń - znalazły się osoby, które uzupełnią przekazywaną wiedzę, po to byśmy mogli być świadomi naszej historii. 

Inicjatorem powstania tablicy upamiętniającej działalność TON był poznański oddział Związku Nauczycielstwa Polskiego.

- To niezwykły moment, przypominający losy nauczycieli i uczniów podczas hitlerowskiej okupacji. Kiedy ziemie nadwarciańskie wcielono do Rzeszy Niemieckiej jako Kraj Warty, rozpoczęły się prześladowania w formie masowych egzekucji i wysiedleń. Szczególnie dotknęły one inteligencję twórczą, nauczycieli, wychowawców i uczniów. Okupant spalił ponad 3 mln książek, deportował do Generalnej Guberni około 50 proc. polskich nauczycieli i odebrał majątek polskim instytucjom naukowym i oświatowym - przypomniała Grażyna Cegielska, prezes poznańskiego oddziału ZNP. - Pomimo tych wszystkich trudności niezwykła, heroiczna postawa polskich nauczycieli i młodzieży dawała szansę na zdobycie wiedzy i kontynuowanie wykształcenia. Odbywały się lekcje, organizowano uroczyste akademie, zdawano matury, broniono prace magisterskie. Ta niezwykła działalność była prowadzona przez cały okres okupacji, a jej sukces był związany ze wsparciem organizacyjnym udzielonym przez Tajną Organizację Nauczycielską.

W październiku mija 82. rocznica powstania TON, która odegrała ważną rolę w walce o przetrwanie naszego narodu. To ona inicjowała i organizowała tajne nauczanie dzieci i młodzieży oraz pomagała nauczycielom prześladowanym przez okupantów. Członkowie organizacji z narażeniem życia pracowali i walczyli w konspiracji, kontynuując swoją pedagogiczną misję. Wielu z nich za tę walkę zapłaciło najwyższą cenę i zginęło z rąk okupanta. 

AJ