Kościół św. Jana Jerozolimskiego za Murami (ul. Warszawska 24)
Jednonawową świątynię romańską wybudowali joannici zapewne na przełomie XII i XIII w. (Joannici - zakon rycerski założony w czasie wojen krzyżowych - mieli za zadanie walczyć z islamem i sprawować opiekę nad chorymi pątnikami. Po zakończeniu wojen krzyżowych, utworzyli swoje klasztory w wielu krajach Europy. Aż do czasów Napoleona Bonapartego główna ich siedziba znajdowała się na wyspie Malcie na Morzu Śródziemnym, stąd też zwano ich często Kawalerami Maltańskimi).
Na przełomie XV i XVI w.kościół przebudowano i powiększono w stylu późnogotyckim. Dostawiono wówczas nawę boczną, w nawie głównej strop zastąpiony został sklepieniem, powstała wieża (jej budowę zakończono w 1512 r.). Barokową kaplicę Świętego Krzyża dobudowano w 1736 r. sumptem komandora (przełożonego joannitów) Michała Dąbrowskiego.
Kościół jest prawdopodobnie najstarszą w Polsce świątynią wzniesioną z cegły. W fasadzie zachodniej znajduje się portal z romańskimi elementami kamiennymi. Prawa kolumienka została zrekonstruowana w 1948 r. Wnętrza świątyni przykrywają gotyckie sklepienia gwiaździste; kaplica przykryta jest kopułą. Polichromię wnętrz wykonał w 1948 r. Stanisław Teisseyre, on także zaprojektował witraż w prezbiterium, wykonany przez Stanisława Powalisza.
W ołtarzu głównym znajduje się malowany tryptyk gotycki z początku XVI w. W środkowym polu widać wizerunki Matki Boskiej z Dzieciątkiem, św. Jana Chrzciciela i św. Stanisława biskupa. Cennym zabytkiem jest też rzeźbiona chrzcielnica gotycka z piaskowca z 1522 r. Nad wejściem do przykrytej kopułą kaplicy umieszczony został krzyż maltański. W ołtarzu kaplicy znajduje się drewniany krucyfiks z poł. XVII w., otoczony szczególną adoracją wiernych. W krypcie pod kaplicą pochowano m.in. jej fundatora oraz ostatniego komandora poznańskiego Andrzeja Miaskowskiego.
Przywrócenie w 1991 r.stosunków dyplomatycznych między Polską a Zakonem Kawalerów Maltańskich umożliwiło wznowienie działalności dawnym joannitom. Przy kościele znajduje się przychodnia onkologiczna prowadzona przez maltańską Fundację im. św. Jana Jerozolimskiego.
Tekst za: "Poznań od A do Z" pod redakcją Włodzimierza Łęckiego i Piotra Maluśkiewicza, Wydawnictwo Kurpisz S. A., Poznań 1998