Pałac Działyńskich (Stary Rynek 78/79)

Usytuowany w zachodniej pierzei rynku, u wylotu ul. Franciszkańskiej. Został wybudowany w końcu lat siedemdziesiątych XVIII w. - na miejscu dwóch średniowiecznych kamienic - dla marszałka wielkiego litewskiego Władysława Gurowskiego. Wielkopański charakter rezydencji podkreślał ogród założony na zapleczu gmachu. Barokowo - klasycystyczne formy nadał pałacowi w l. 1785-87 Antoni Höhne.

Od 1808 do 1872 r.pałac należał do Działyńskich, później do Zamoyskich. W latach 1841-46 odbywały się w nim publiczne wykłady polskich uczonych. W 1924 r.pałac stał się częścią fundacji ,,Zakłady Kórnickie" , utworzonej przez Władysława Zamoyskiego. Spalony w 1945 r., został odbudowany w l. 1953-57, wg projektu Aleksandra Holasa.

Do wnętrza budowli prowadzą dwie bramy, przez które dawniej wjeżdżały powozy konne. Fasadę dwupiętrowego gmachu rozdzielają lizeny, nad którymi znajdują się trójkątny tympanon z herbem Działyńskich - Ogończyk oraz attyka zasłaniająca mansardowy dach.

Płaszczyzę attyki wypełniają płaskorzeźby z ok. 1800 r., przedstawiające sceny antyczne. Po prawej stronie - pochód ofiarny (uzbrojeni żołnierze prowadzą byka i dwóch jeńców), po lewej - triumfalny pochód żołnierzy przy rydwanie. Nad attyką panoplia i figura pelikana - symbolu ofiarności i poświęcenia.

Najpiękniejszym pomieszczeniem pałacu jest znajdująca się na pierwszym piętrze Sala Czerwona. Można z niej wyjść na ozdobiony barokową balustradą balkon, zajmujący całą szerokość fasady. Nazwa sali pochodzi od koloru ścian, kontrastującego z bielą ozdobionego sztukateriami sufitu. Stoją w niej dwie pary stiukowych posągów przedstawiających Władysława Łokietka z Kazimierzem Wielkim oraz Władysława Jagiełłę z bratem Witoldem. Wykonane w końcu XVIII w. zapewne przez Augustyna Schöpsa rzeźby, zniszczone wraz z gmachem w 1945 r., zostały odtworzone w l. 1991-92 przez Józefa Kopczyńskiego. Właścicielem pałacu jest dziś Polska Akademia Nauk; mieści się w nim m.in. filia Biblioteki Kórnickiej.

Tekst za: "Poznań od A do Z" pod redakcją Włodzimierza Łęckiego i Piotra Maluśkiewicza, Wydawnictwo Kurpisz S. A., Poznań 1998

Ten artykuł ma więcej niż jedną stronę. Wybierz poniżej kolejną, żeby czytać dalej