Biedrusko i Fortyfikacje w Poznaniu umieszczone w projekcie listy specjalnych obszarów ochrony siedlisk w Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000.

Wraz z dynamicznym rozwojem gospodarczym Europy w ostatnim stuleciu przyroda stała się coraz bardziej zagrożona. Jednym z pierwszych aktów określających międzynarodowe normy w ochronie przyrody była Konwencja Ramsarska, odnosząca się do ochrony obszarów wodno - błotnych (1971 r.). W 1992 r. podpisano Konwencję o różnorodności biologicznej (tzw. Konwencję z Rio), odnoszącą się do ochrony całego bogactwa przyrodniczego Ziemi. Celem tej konwencji jest ochrona bioróżnorodności biologicznej, zrównoważone wykorzystywanie jej elementów i gospodarowanie nimi, a także sprawiedliwy podział korzyści czerpanych z zasobów genetycznych.
Program Natura 2000 to sposób na wypełnienie zobowiązań Unii Europejskiej, nałożonych przez Konwencję z Rio. Podstawę prawną programu Natura 2000 stanowią dwa akty prawne, tzw. Dyrektywa Ptasia (Dyrektywa Rady 79/409/EWG z 2 kwietnia 2004 r. o ochronie dzikich ptaków) i Dyrektywa Siedliskowa (Dyrektywa Rady 92/43/EWG z 21 maja 1992 r. o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory).

Przewidują one stworzenie systemu obszarów, połączonych korytarzami ekologicznymi, tworzących razem spójną funkcjonalnie sieć ekologiczną. Zadaniem jej będzie utrzymanie różnorodności biologicznej przez ochronę najcenniejszych, najrzadszych elementów przyrody. Tworzenie takiej sieci jest obowiązkiem każdego kraju członkowskiego UE, gdyż dyrektywy unijne mają charakter tzw."twardego prawa" i muszą być przestrzegane pod groźbą sankcji finansowych.
Działanie sieci Natura 2000 opierać się będzie na tradycyjnych metodach ochrony (ochrona obszarowa i gatunkowa). Sieć ma się składać z obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO) utworzonych zgodnie z zaleceniami Dyrektywy Ptasiej i specjalnych obszarów ochrony siedlisk (SOO) wyznaczonych zgodnie z Dyrektywą Siedliskową. Zasięg sieci powinien być proporcjonalny do zasobów krajowych. Wybór sposobu ochrony poszczególnych elementów sieci pozostawia się danemu państwu. Najważniejsze jest osiągnięcie celu, czyli zachowanie przedmiotu ochrony we właściwym stanie (zał.nr 1).
W programie Natura 2000 główny nacisk kładzie się na problemy ochrony przyrody z uwzględnieniem wymagań gospodarki prowadzonej w regionie. Ochrona ta polega na rozwijaniu umiejętności współistnienia z przyrodą i szukaniu kompromisów między potrzebami ekonomicznymi i rekreacyjnymi a wymogami utrzymania niezakłóconych układów przyrodniczych.
Zasady ochrony poszczególnych siedlisk na obszarach Natura 2000 będą zależały od charakteru tych obiektów, warunków ekologicznych oraz sposobu ich wykształcenia. Ochroną ścisłą zostaną objęte obszary dotychczasowych rezerwatów ścisłych czy strefy ochrony ścisłej parków narodowych. W odniesieniu do każdego z obszarów zostanie opracowany plan ochrony (art. 29 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody - Dz. U. Nr 92, poz. 880 - zał.nr 2), zawierający zalecenia ochronne w postaci zakazów i nakazów przeprowadzania określonych działań. Informacje na temat zasad gospodarowania, aktach prawnych, systemie zarządzania i finansowania programu Natura 2000 oraz korzyściach z utworzenia programu znajdą Państwo w zał.nr 3.
Polska przekazała do Komisji Europejskiej listę obszarów Natura 2000, które po zaakceptowaniu zostaną objęte ochroną. Lista ta zawiera propozycje utworzenia 72 obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO) o ogólnej powierzchni 2433,4 tys.ha, co stanowi 7,8% powierzchni kraju i 184 specjalnych obszarów ochrony siedlisk (SOO)- o ogólnej powierzchni 1171,6 tys.ha, co stanowi 3,7% kraju, przy czym 8 obszarów OSO pokrywa się z obszarami SOO. Obszary specjalnej ochrony ptaków z uwagi na precyzyjne kryteria są akceptowane przez Komisję, natomiast obszary specjalnej ochrony siedlisk mają być zatwierdzone przez Komisję w ciągu 3 lat. Modyfikacja sieci Natura 2000 każdorazowo będzie musiała być zgłaszana do Komisji Europejskiej, a następnie wprowadzana przez odpowiednie akty prawne.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 229, poz. 2313 - zał. 4) na terenie województwa wielkopolskiego wyznaczonych zostało 8 obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000. Minister Środowiska przekazał do Komisji Europejskiej projekt listy specjalnych obszarów ochrony siedlisk, na której znalazły się m.in. Biedrusko i Fortyfikacje położone na terenie miasta Poznania. Przypominamy, że podobnie, jak dla obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000, także i dla specjalnych obszarów ochrony siedlisk, zabrania się podejmowania działań mogących w istotny sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla ochrony których został wyznaczony obszar Natura 2000 (art. 33 ww.ustawy).
Zał. 5-11 - przedstawia wybrane gatunki ptaków z zał. I Dyrektywy Ptasiej.

Załączniki