grafika z logotypem Biuletynu Miejskiego

Biuletyn Miejski

Przeznaczenie odkryć archeologicznych

Radny Mateusz Rozmiarek złożył interpelację w sprawie przeznaczenia archeologicznych odkryć z fundamentów dawnego ratusza.

Fot. Poznańskie Inwestycje Miejskie - grafika artykułu
Fot. Poznańskie Inwestycje Miejskie

Kilka tygodni temu podczas prac archeologicznych na Starym Rynku odkopano fundamenty dawnego ratusza. Radny Mateusz Rozmiarek zwrócił się do Urzędu Miasta z pytaniem o przeznaczenie tych odkryć - czy zostaną one przekazane do muzeów, czy niektóre z pozostałości wrócą na swoje miejsce i ponownie zostaną zakopane? W przypadku braku koncepcji wykorzystania odkryć z wykopalisk, radny sugeruje możliwość zorganizowania aukcji pamiątkowych cegieł (na przykład stu, limitowanych, odpowiednio oznaczonych), z której dochód mógłby zostać przeznaczony na szczytny cel. Radny otrzymał sygnał, iż miłośnicy poznańskiego dziedzictwa i historii byliby zainteresowani takimi działaniami, a zbliżona inicjatywa dotycząca aukcji piszczałek organowych z Fary Poznańskiej cieszyła się w przeszłości sporą popularnością.

Odpowiedzi radnemu udzielił zastępca prezydenta Mariusz Wiśniewski. W trakcie badań wykopaliskowych na Starym Rynku odsłonięto pozostałości piwnic budynku tzw. Nowego Ratusza, zbudowanego w latach 1881-1895 przez władze zaborcze, który pełnił funkcję administracyjną. Miejsce to celowo wybrano na lokalizację zbiornika retencyjnego, aby zminimalizować zakres ryzyka odsłonięcia starszych warstw kulturowych. Zdecydowana większość nawarstwień zabytkowych w tym miejscu została zniszczona podczas budowy nowego ratusza. W trakcie badań archeologicznych skupiono się na eksploracji nawarstwień późnośredniowiecznych, związanych z najstarszą historią miasta lokacyjnego, odkryto także bardzo interesujące ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego. Zadokumentowano też piwnice budynku pruskiego ratusza, a elementy posiadające cechy zabytków w postaci: cegieł, kształtek, płytek posadzkowych, płyt granitowych, wsporników, kolumn i baz pod nie, oraz innych elementów wyposażenia obiektu, wpisano do inwentarza.

Zgodnie z art. 35, ust. 1. ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami "Przedmioty będące zabytkami archeologicznymi odkrytymi, przypadkowo znalezionymi albo pozyskanymi w wyniku badań archeologicznych, stanowią własność Skarbu Państwa". W związku z tym, Miasto Poznań nie może dowolnie nimi dysponować, np. sprzedać. Postępowanie z pozyskanymi w trakcie badań wykopaliskowych zabytkami określa art. 35, ust. 3 przedmiotowej ustawy - "Miejsce przechowywania zabytków archeologicznych odkrytych, przypadkowo znalezionych albo pozyskanych w wyniku badań archeologicznych bądź poszukiwań, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 12, określa wojewódzki konserwator zabytków, przekazując je, w drodze decyzji, w depozyt muzeum lub innej jednostce organizacyjnej, za jej zgodą". W przypadku Miasta Poznania, miejsce przechowywania zabytków określi Miejski Konserwator Zabytków na mocy porozumienia z dnia 18 listopada 2003 r., zawartego pomiędzy Wojewodą Wielkopolskim i Prezydentem Miasta Poznania, w sprawie powierzenia Miastu Poznań spraw z zakresu właściwości Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Przekazanie zabytków nastąpi po zakończeniu badań i przedłożeniu Miejskiemu Konserwatorowi Zabytków dokumentacji z badań, wraz z inwentarzami pozyskanych w trakcie badań zabytków. Wstępnie zgodę na przyjęcie zabytków z badań na Starym Rynku zadeklarowało Muzeum Archeologiczne w Poznaniu i Muzeum Historii Miasta Poznania.

Wiceprezydent Mariusz Wiśniewski przypomina też, że tzw. Nowy Ratusz powstał w okresie Kulturkampf. Swoim charakterem miał akcentować niemieckość Poznania, a swym monumentalizmem przyćmić starą, szesnastowieczną siedzibę władz miejskich. Za sprawą rozmiaru gmachu, planowano zdominowanie Starego Rynku, który stanowił enklawę i symbol polskości w Poznaniu. Przed budową Nowego Ratusza, rozebrano stojącą w tym miejscu renesansową Wagę Miejską projektu Jana Baptysty di Quadro. W trakcie II wojny światowej Nowy Ratusz został w znacznym stopniu zniszczony. Po wojnie, mimo możliwości odbudowy Nowego Ratusza, podjęto decyzję o jego wyburzeniu i odbudowie Wagi Miejskiej. 

oprac. red.