Wiara w sens opowieści

Tegoroczną Poznańską Nagrodę Literacką im. Adama Mickiewicza za książkę Ucho igielne otrzymał Wiesław Myśliwski, o czym wiedzieliśmy już od dnia ogłoszenia werdyktu kapituły konkursowej - 24 kwietnia. Jej odpowiednik dla młodych pisarzy, a więc Nagroda-Stypendium im. Stanisława Barańczaka każdorazowo pozostaje tajemnicą aż do dnia jej wręczenia. W tym roku trafiła do rąk 28-letniego łódzkiego poety Tomasza Bąka za książkę poetycką Utylizacja. Pęta miast.

Fot. Mateusz Malinowski - grafika artykułu
Fot. Mateusz Malinowski

Odbierający nagrodę Wiesław Myśliwski wspominał swoje pierwsze wrażenia z Poznania: - To był mój pierwszy w życiu pobyt w wielkim mieście, państwa jeszcze wtedy nie było na świecie. Miałem 15, może 16 lat, byłem w gimnazjum. Samorząd szkoły w Sandomierzu wysłał nas wtedy na Targi Poznańskie - mam nawet zdjęcie z tamtego dnia - ze schodów opery, na którym ledwo się poznaję, ale jestem pewien, że to ja. Od czasu do czasu na nie popatruję. Tamten sentymentalny pobyt w Poznaniu spinam w całość z tym obecnym.

O jego twórczości prof. Bogumiła Kaniewska, członek jury, mówiła: - Już pierwsza z jego książek, Nagi sad, wzbudziła entuzjazm, w tym samego Juliana Przybosia. Każdy kolejny tekst, czy to prozatorski czy dramaturgiczny, był wydarzeniem. Nie ma w tej chwili chyba w Polsce pisarza, który bardziej zasługiwałby na tę nagrodę. Pisarstwo Wiesława Myśliwskiego nie tylko buduje opowieść, ale i przywraca wiarę w jej sens. Słowa bowiem nie opowiadają człowieka. One go tworzą.

Wśród trzech nominowanych pisarzy, którzy nie ukończyli jeszcze 35 lat znaleźli się: poeta Tomasz Bąk, autor trzech książek poetyckich: Kanada, [beep] Generation i Utylizacja. Pęta miast (wszystkie trzy wydane przez poznańską WBPiCAK), laureat Konkursu Poetyckiego im. Klemensa Janickiego w 2011 roku, a także Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2012 za debiut roku; filozofka, psycholożka i publicystka Mira Marcinów, autorka trzech książek: Szaleństwo jako wybór (2012), Niezabliźniona rana Narcyza (2018) (wraz z Bartłomiejem Dobroczyńskim) i Historia polskiego szaleństwa (2018) oraz eseista Dawid Szkoła, autor książek Eseje (2015), Ciemno, coraz ciemniej (2017), a ostatnio Galicyjskich żywotów. Opowieści o stracie, doli i pograniczu.

Poznańska Nagroda Literacka została przyznana już po raz piąty, wcześniej jej laureatami byli m.in. reportażystka i autorka biografii Anna Bikont, eseista prof. Tadeusz Sławek czy poznański poeta młodego pokolenia Szczepan Kopyt. Co znamienne, co roku zostaje do niej zgłoszonych coraz więcej tytułów. W tej edycji - aż 90 książek, nie licząc tych, które podczas obrad dodatkowo wskazało jury. - Za to bogactwo powinniśmy być pisarzom i pisarkom wdzięczni i właśnie ta nagroda - która nie jest karmiona pieniędzmi, a przeświadczeniem, że nie jest możliwy świat bez książki, najlepiej to wyraża - podkreślał jeden z członków jury, prof. Piotr Śliwiński. I dodawał: - Mimo iż minęło już pięć lat od kiedy miasto Poznań wespół z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza zdecydowało się ustanowić tę nagrodę, wciąż z tą samą intensywnością cieszę się z tego aliansu.

Ogłaszając laureata nagrody-stypendium podkreślał, że wybór był tak trudny, iż najchętniej oddałby tę powinność komuś innemu, ogłosił werdykt innym razem albo podzielił nagrodę na trzy części. - Równie chętnie pojechałbym z Dawidem Szkołą do Galicji, porozmawiałbym z Mirą Marcinów o polskim szaleństwie historycznym i długo chwalił wiersze Tomasza Bąka, za to że są namiętne, skłócone ze światem i nie dają się nabrać na to, że wszystko idzie ku lepszemu - podkreślał.  

Odbierając nagrodę Tomasz Bąk wspomniał jeden z wierszy Stanisława Barańczaka, którego poezja również - podobnie jak jego wiersze - bywała zaangażowana politycznie: - Choć mamy wrażenie, że od tamtej pory zmieniło się wszystko, tak naprawdę nie zmieniło się kompletnie nic. Nie jest to radosna konstatacja, ale przecież wiersz nie musi być radością li tylko - zaznaczył. Profesor Inga Iwasiów, krytyk literacki i członek jury: - Warto przyglądać się debiutantom, czymś czego jeszcze nie rozumiemy. Potrzeby opowiadania sobie historii nie zastąpią kliknięcia, jesteśmy w końcu gatunkiem narracyjnym.

Anna Solak

 © Wydawnictwo Miejskie Posnania 2019