Park Rataje
Opis projektu
Lokalizacja
Teren budowanego parku zajmuje obszar14,674 hai znajduje się w Poznaniu na terenie dzielnicy mieszkaniowej Rataje, która położona jest na prawym brzegu rzeki Warty. Pod względem przestrzennym obszar Rataj charakteryzuje się gęstą zabudową wielorodzinną skupioną na osiedlach mieszkaniowych. Teren przyszłego parku, charakteryzujący się nieregularnym kształtem wcina się w osiedla mieszkaniowe powstałe w latach 70 i 80 XX w. składające się z 5 i 10 kondygnacyjnych budynków. Budowany park otaczają osiedla: Jagiellońskie, Rzeczypospolitej, Bohaterów II Wojny Światowej, Polan, Powstań Narodowych. Z obszarem przyszłego parku graniczy kościół Nawiedzenia NMP. W sąsiedztwie znajduje się szkoła podstawowa i liceum ogólnokształcące. W pobliżu parku jest węzeł komunikacyjny Rondo Rataje oraz przebiegają ważne arterie komunikacyjne: ul. L. Zamenhofa od strony zachodniej i ul. J. Piłsudskiego od wschodu.
Opis stanu istniejącego
Ukształtowanie powierzchni terenu przyszłego parku jest mało urozmaicone, w odbiorze przechodnia postrzegane jest jako teren płaski - rzędne mieszczą się w przedziale od 66 do71 mn.p.m. Obecnie obszar objęty inwestycją jest terenem otwartym, porośnięty trawą, samosiewem i jest częściowo zadrzewiony. Pod względem zagospodarowania z całości wyróżnia się obszar położony od strony ul. L. Zamenhofa, który ma ścieżki piesze prowadzące od budynków mieszkalnych do ciągów komunikacyjnych i obiektów użyteczności publicznej. Z elementów małej architektury występują tutaj takie elementy jak: ławki, kosze na śmieci, słupki ograniczające ruch samochodowy, siłownia zewnętrzna oraz oświetlenie głównej alei i wybieg dla psów. Pozostały teren objęty inwestycją jest nieużytkiem obszarem poprzemysłowym (dawniej Wytwórnia Prefabrykatów Betonowych) wymagającym zagospodarowania od podstaw. Jedynie znajduje się tutaj droga piesza z kostki betonowej biegnąca od ul. J. Piłsudskiego do ul. Kruczej.
W realizowanym projekcie zostały spełnione wytyczne projektowe z zakresu planowania przestrzennego i ochrony konserwatorskiej.
-
Opis zagospodarowania budowanego parku
Budowany park będzie otwarty i ogólnodostępny z zróżnicowanym sposobem zagospodarowania zapewniający wypoczynek czynny i bierny wszystkim grupom wiekowym jak również osobom niepełnosprawnym. Na terenie parku będą strefy ciszy z ogrodami roślinnymi o walorach sensorycznych, strefa relaksu (polana z hamakami, polana z leżakami), strefy aktywności (plac zabaw, terenowy tor rowerowy), strefy rekreacyjne (polana piknikowa).
Teren parku został podzielony na 9 stref tematycznych:
- obszar "A" - tzw. But 1 wzdłuż ul. Kruczej
- obszar "B" - tzw. But 2 w środku Osiedla Jagiellońskiego
- obszar "C" - strefa od ul. Kruczej do ul. Wyzwolenia
- obszar "D" - Aleja drzew pamięci
- obszar "E" - ścieżka kolei średzkiej
- obszar "F" - rozbudowa istniejącego ciągu komunikacji pieszej
- obszar "G" - skansen Średzkiej Kolei Powiatowej
- obszar "H" - "Ogród zmysłów"
- obszar "J" - terenowy park rowerowy
Obszar "A" - tzw. But 1 wzdłuż ul. Kruczej
zostanie zagospodarowany zielenią niską (trawniki, rabaty kwiatowe, łąki kwietne), średniowysoką (krzewy ozdobne) i wysoką (szpalery drzew wzdłuż ciągów pieszych). Równolegle do ul. L. Zamenhofa powstanie szpaler drzew i krzewów, który będzie stanowić barierę akustyczną i wizualną. Tereny zielni przecięte zostaną ścieżkami pieszymi i drogą rowerową. W zakolach dróg i pod pergolami ustawione będą ławeczki. U zbiegu ul. Kruczej i Wyzwolenia przy istniejących małych kioskach handlowych powstanie strefa "słodkości i rozmaitości" z miejscami do siedzenia. W miejscu centralnym całego parku, w pobliżu kościoła NMP, gdzie zbiega się kilka ciągów pieszych i rowerowych powstanie główny plac z fontanną.
Obszar "B" - tzw. But 2 w środku Osiedla Jagiellońskiego
zostanie również oddzielony zielenią izolacyjną od ul. L. Zamenhofa. W głębi terenu powstaną dwie strefy wypoczynku - zakątki ciszy z miejscami do siedzenia wśród kwiatów i pod pergolami. Wytyczone ciągi piesze i rowerowe połączą obszar B z całościowym układem pieszo - rowerowym parku.
Obszar "C" - strefa od ul. Kruczej do ul. Wyzwolenia
stanowi połączenie obszaru "A" tzw. Buta 1 z obszarem "B" tzw. Butem 2. W tym rejonie powstaną: strefa aktywności rekreacyjnej z siłownią zewnętrzną, plac typu street workout, oraz w pobliżu istniejącej szkoły tor parkur.
Obszar "D" - Aleja drzew pamięci
Projektowana rozbudowa ciągów komunikacyjnych na tym obszarze polegająca na wybudowaniu asfaltowej ścieżki rowerowej obok istniejącej już ścieżki pieszej o nawierzchni betonowej spowoduje konieczność usunięcia zakrętu i wyprostowanie kierunku ścieżki pieszej. W efekcie powstaną dwie równoległe ścieżki o szerokości3 mkażda rozdzielone pasem zieleni o szerokości1 m. Rozebraną kostkę betonową będzie można wykorzystać ponownie przy budowie chodnika. Istniejące przy ścieżce pieszej szpaler drzew i oświetlenie pozostają bez zmian. Wzdłuż ścieżki zostaną wybudowane dwa zespoły rekreacyjnych placyków z ławeczkami, stolikami do szachów i gry w chińczyka. Istniejący szpaler drzew po obu stronach ścieżki będzie stanowił "aleję drzew pamięci" z ujednoliconymi tabliczkami, na których będzie można umieścić napis.
Obszar "E" i obszar "G" - skansen Średzkiej Kolei Powiatowej
Na terenie strefy ochrony konserwatorskiej upamiętniającej przebieg torów Średzkiej Kolei Powiatowej powstanie ogólnodostępny skansen stanowiący żywą lekcję historii dla dzieci i pasjonatów. Na terenie przyszłego skansenu nie istnieje żaden oryginalny element torowiska. Projekt przewiduje odtworzenie śladu torów kolejowych za pomocą wzoru na nawierzchni chodnika oraz w postaci szyn zatopionych w poziomie posadzki. Ponadto na przygotowanym torze planuje się ustawienie odrestaurowanych eksponatów kolei normalnotorowej: parowozu z tendrem, wagonu pasażerskiego oraz lokomotywy wąskotorowej. Przy trasie torów zlokalizowane będą: miejsca do siedzenia, tablice informacyjne, elementy infrastruktury kolejowej takie jak szlabany kolejowe, zapory, znaki kolejowe, tablice z nazwami stacji. Na zakończeniu osi torów powstanie plac, na którym będzie wiata przystankowa, ławeczki, tablice informacyjne, betonowe podesty na eksponaty, plac zabaw dla dzieci w kształcie kolejki z wagonami.
Obszar "F" - rozbudowa istniejącego ciągu komunikacji pieszej
Istniejący na tym obszarze ciąg komunikacyjny składający się z drogi zbudowanej z kostki betonowe, przeznaczony dla ruchu pieszego, zostanie uzupełniony o drogę rowerową.
Obszar "H" - "Ogród zmysłów"
jest główną częścią parku. Składa się on z 4 ogrodów tematycznych: ogrodu traw - zmysł słuchu, ogrodu krzewów owocowych - zmysł smaku, ogrodu roślin okrywowych - zmysł wzroku, ogrodu ziół - zmysł węchu i ścieżki sensorycznej - zmysł dotyku, która dostosowana będzie dla osób niepełnosprawnych. Ścieżka sensoryczna wybudowana zostanie z materiałów i wyposażona zostanie w sprzęt, który rozwija wyobraźnię dotykową, wrażenia dotykowe, motorykę, równowagę i koordynację ruchową, stymuluje receptory znajdujące się w stopach. Ponadto na obszarze "H" będzie również polana rekreacyjna z zamontowanymi hamakami i ustawionymi leżakami, polana piknikowa, plac zabaw integracyjny z urządzeniami dla dzieci niepełnosprawnych, łąka kwietna, dwie pergole z siedziskami do gry w szachy
Obszar "J" - terenowy park rowerowy
z torem przeszkód dla rowerów krosowych.
Stan realizacji
Dnia 29.03.2017 r. rozstrzygnięty został przetarg na budowę parku Rataje. Z ośmiu złożonych ofert Poznańskie Inwestycje Miejskie wybrały firmę Skanska S.A., która na podstawie przyjętych kryteriów (60% - cena, 30% - skrócenie terminu zakończenia realizacji i 10% - doświadczenie kierowania robotami związanymi z założeniem zieleni) złożyła najkorzystniejszą ofertę. Skanska S.A. zadeklarowała, że zbuduje park za 14,34 mln złotych i zakończy prace o 60dni szybciej niż zakładał plan. Aktualnie trwają prace budowlane.
Dodatkowe tereny objęte projektem Park Rataje
Niewykorzystane środki finansowe pochodzące z funduszu przyznanego na budowę parku Rataje, który dofinasowany jest przez Unię Europejską postanowiono przeznaczyć na rozszerzenie terytorialne inwestycji. Złożony z inicjatywy ZZM wniosek o poszerzenie zakresu rzeczowego w postaci dodatkowych terenów do zagospodarowania Parkiem uzyskał akceptację i w efekcie aktualnie prowadzona inwestycja została powiększona o następujące nowe tereny:
- tzw. Trzy Trójkąty znajdujące się na działkach: 38, 37, 33/1, 33/2, 34, 47 ark. 06 obręb Żegrze i na działce 6/63 ark. 13 obręb Rataje
- obszar położony na terenie osiedla Orła Białego usytuowany na działkach: 8/6, 1/3, 13/29 ark. 33 obręb Żegrze i na działce 1/41 ark. 34 obręb Żegrze.
"Jak sygnalizować potencjalne nieprawidłowości lub nadużycia w POIiŚ 2014-2020?
Instytucja Zarządzająca POIiŚ wdrożyła i udostępniła mechanizm umożliwiający sygnalizowanie o potencjalnych nieprawidłowościach lub nadużyciach finansowych. Mechanizm umożliwia zgłaszanie nieprawidłowości poprzez adres e-mail: naduzycia.POIS@mir.gov.pl lub specjalny formularz znajdujący się na stronie internetowej: www.pois.gov.pl/nieprawidlowosci. Powyższe rozwiązanie przyczyni się do realizacji Programu i ułatwi zgłaszanie nadużyć, mogących mieć negatywny wpływ na jego przebieg.
Więcej informacji na temat mechanizmu znajduje się na stronie internetowej Instytucji Zarządzającej."
W grudniu 2018 r. zakończona została budowa parku Rataje, drugiego co do wielkości, po Cytadeli parku w Poznaniu oraz największego w Polsce wybudowanego po 1989 roku. Inwestycja kosztowała miasto 21 milionów złotych z których niemal 12 milionów stanowi dofinansowanie unijne.
Park Rataje jest kolejnym, między innymi po parku w Starym Korycie Warty i parku w rejonie ul. Heweliusza, który w ostatnich latach powstał na terenie miasta Poznania. Każdy z nich w istotny sposób wpłynął na powiększenie urządzonych terenów zieleni naszego miasta gdyż zbudowany został od podstaw na niezagospodarowanych terenach stanowiących nieużytki. Park Rataje powstał na scalonych terenach o różnym sposobie zagospodarowania, część wschodnia powstała na obszarze niezagospodarowanym oraz pofabrycznym, który musiał zostać zrekultywowany.