Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan

Dane statystyczne:
Liczba pochowanych osób: 889
Liczba mogił: 575
Powierzchnia: 2 ha

Dawniej: cmentarz starofarny

Jeden z najstarszych zachowanych cmentarzy w Polsce, nadal wykorzystywany do pochówku wybitnych obywateli Rzeczypospolitej związanych z Wielkopolską. Założony pod koniec pierwszej dekady XIX w., opodal cmentarza poznańskich protestantów (z końca XVI w.). Przez ponad 100 lat był miejscem pochówku wiernych, należących do parafii farnej. Obok nich, w nieoznaczonych, zbiorowych mogiłach spoczęły ofiary epidemii cholery, która wielokrotnie dotykała Poznań w dziewiętnastym stuleciu.

Malowniczy krajobraz cmentarza starofarnego ucierpiał podczas walk o pobliską Cytadelę w 1945 r. Zniszczeniu bezpowrotnie uległo wiele wartościowych nagrobków. Po II wojnie światowej rozważano likwidację nekropolii i zamianę w park. Ostatecznie jednak, na przełomie lat 40. i 50. XX w. zdecydowano się urządzić tu Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan. Zaczęto wówczas przenosić wybrane groby z likwidowanych cmentarzy parafialnych. Jednocześnie nekropolia objęta została ochroną konserwatorską.

Obecnie cmentarz stanowi miejsce wiecznego spoczynku wielu szacownych obywateli - mieszkańców Poznania i Wielkopolski, znanych m.in. z kart "Przechadzek po mieście" Marcelego Mottego. Groby wybitnych przedstawicieli rodzimej nauki, kultury i sztuki sąsiadują z mogiłami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski. Pośród nazwisk uwiecznionych na nagrobkach, rozpoznajemy postaci znane z serialu Jerzego Sztwiertni "Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy" oraz patronów poznańskich ulic.

Zachowane do dziś, cenne artystycznie nagrobki, stanowią przegląd ponad stuletnich dziejów rodzimej sztuki sepulkralnej. Zarządca cmentarza w porozumieniu z Miejskim Konserwatorem Zabytków w Poznaniu prowadzi działania na rzecz zachowania tego wspólnego, kulturowego dziedzictwa. Wraz z Kryptą Zasłużonych na Wzgórzu św. Wojciecha, cmentarz stanowi narodowy panteon Wielkopolski.

Porównaj: R. Linette, J. Matysiak, "Cmentarz i Krypta Zasłużonych w Poznaniu", Poznań 2013.

Więcej informacji historycznych o cmentarzu: Cyfrowe Lapidarium Poznania e-lapidarium.pl

Administrator:
Zarząd Zieleni Miejskiej w Poznaniu
ul. Strzegomska 3, 60-194 Poznań
tel.: 61 646 33 44
kancelaria@zzmpoznan.pl

Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu
plac Kolegiacki 17, 61-841 Poznań
tel.: 61 878 5452
mkz@um.poznan.pl

Obecnie cmentarz jest objęty całodobowym nadzorem, a zwiedzać go można w godzinach od 10 do 18. Często odwiedzają go wycieczki młodzieży szkolnej, jako miejsce ściśle związane z historią Poznania.

oprac. Paweł Skrzypalik