Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Współczesne społeczeństwa doświadczają dynamicznych zmian, które wymagają społecznej wytrzymałości lub odporności (z ang.resilience). Wśród wyzwań stojących przed społecznościami europejskimi i światowymi są m.in. terroryzm, pandemia COVID-19, kryzysy migracyjne, wzrost kosztów życia, wojna w Ukrainie oraz zmiany klimatyczne.  

Pojawiające się niespodziewanie sytuacje kryzysowe wymagają szybkiej mobilizacji i adaptacji mieszkańcówdo nowej sytuacji, a czasem wręcz natychmiastowej, adekwatnej reakcji. Rozumiane całościowo problemy społeczne są niezwykle złożone i wynikają z braku możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb. Rozwiązania problemu trzeba szukać u jego źródła.  

Zjawisko innowacji społecznej wynika z głębokiej analizy potrzeb grup ludzi i relacji zachodzących między nimi. Proces tworzenia się innowacji nie wynika z wyszukania i zastosowania rozwiązania już istniejącego, ale jego celem jest wzrost świadomości społecznej i znalezienie nowych możliwości. Przykładem metodologii, która pozwala tworzyć innowacyjne produkty, usługi czy systemy odpowiadające na potrzeby ludzkie jest "design thinking" wymagające głębokiego zrozumienia oczekiwań społecznych. 

Jedną z koncepcji budujących odporność społecznościjest tzw. sharing economy. Ta zyskująca coraz większą popularność filozofia wskazuje rozwiązania pozwalające ograniczać np. negatywne skutki zmian klimatycznych czy wzrost kosztów życia. Daje się to osiągnąć poprzez programy dzielenia użytkowania oraz współposiadanie. Ideę sharing economy realizują np. wędkarze, którzy wspólnie kupują jedną łódkę połowową, by korzystać z niej na zmianę albo działkowcy, składający się w kilka osób i kupujący glebogryzarkę, która później krąży między nimi, przekopując ziemię na działce u każdego z mających wkład w zakup maszyny. 

Realizowany w Barcelonie w Hiszpanii projekt Vila Veina to inicjatywa miejska oparta na współdzieleniu zasobów społecznych i zdrowotnych i wykorzystaniu ich w programie opiekinad potrzebującymi. To rozwiązanie skierowane do wszystkich wymagających pomocy wcodziennym życiu,a docelowo obejmujące zarówno dzieci w wieku 0-2 lat, osoby powyżej 75 roku życia,osoby mieszkające samotnie orazte,których średni dochód wynosi mniej niż 7500 euro rocznie.  

Świadomość społeczna jest istotnym aspektem tego rodzaju innowacji. Barcelona, cyfryzując dostęp do usług publicznych, udostępniła internetowy symulator dotacji socjalnych.W ramach tworzenia nowego modelu społeczeństwa "smart", wprowadziła szereg projektów zorientowanych na przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu. Barcelona otrzymała nagrodę Bloomberg za wprowadzenie programu Vincles, łączącego starszych ludzi poprzez technologię. 

Starzenie się społeczeństw europejskich zrodziło potrzebę powstawania nowych inicjatyw mających przeciwdziałać wykluczeniu osób starszych, wspierających ich aktywizację oraz poprawę jakości życia. W Poznaniu takie działania, łączące różne inicjatywy, koordynuje Centrum Inicjatyw Senioralnych utworzone uchwałą Rady Miasta Poznania z inicjatywy Miejskiej Rady Seniorów.  

Misją CIS jest zmiana stereotypów na temat starości i postrzegania tego etapu życia. Jednym z projektów realizowanych przez Centrum był Festiwal Solidarności Międzypokoleniowej, na którym podjęto dyskusję o "konflikcie pokoleń" przygotowując występy artystyczne z udziałem osób zróżnych grup wiekowych - od najmłodszych do najstarszych. Centrum Inicjatyw Senioralnych pomaga osobom starszym zostać wolontariuszami w różnych inicjatywach udziela też informacji o usługach dla seniorów w Punkcie Informacji 60+. Można w  nim uzyskać informacje na temat aktualnych wydarzeń, miejsc oferujących wsparcie dla seniorów czy możliwościach atrakcyjnego spędzania czasu wolnego.  

Aktualizacje dotyczące wydarzeń koordynowanych przez CIS publikowane są w aplikacji Smart City Poznań, która cieszy się wśród seniorów dużą popularnością. W ofercie dla seniorów są m.in. kursy podstawowe i doszkalające w zakresie użytkowania aplikacji mobilnych i technologii informacyjnych. Dzięki temu osoby w starszym wieku mają większą możliwość adaptacji do zmian zachodzących w ich życiu. 

W Poznaniu projekty współdzielenia zasobów budują odporność społeczną istotnąrównież w sytuacji kryzysu migracyjnego wywołanego wojną. Inicjatywy te oferują pomoc na innych zasadach niż ta dostępna w ośrodkach pomocy społecznej, wypełniając tym samym organizacyjną lukę.  

Jedną ztakich inicjatyw, ułatwiających zaspokojenie pilnych potrzeb, jest Po-dzielnia, działająca w centrum miasta przy ul. Głogowskiej 27. Oferuje ona ubrania, obuwie oraz przedmioty codziennego użytku, które można otrzymać za darmo lub w drodze wymiany. Mieszkańcy Poznania przynoszą do Po-dzielni rzeczy, które są im zbędne, oddają je bezpłatnie, a dzień lub kilka dni później zyskują one drugie życie, trafiając do osób, które ich potrzebują.  

Na podobnej zasadzie działa Jadłodzielnia Wildecka, w którejza darmo można otrzymać produkty spożywcze lub zostawić jedzenie dla potrzebujących. Na terenie Poznania działa również kilka Givebox-ów, ogólnodostępnych, ustawionych na ulicach szaf, w których przed całą dobę można zostawiać rzeczy dla potrzebujących np. ubrania, materiały budowlane, naczynia kuchenne, sprzęt sportowy, zabawki itp. To jedno z najprostszych rozwiązań w ramach "sharing economy" (ekonomii współdzielenia). 

AP WMP