Wykład dr Ewy Syski "Arcyksiążę oszustów - poznański antykwariusz Marian Swinarski"
Marian Swinarski (1902-1965) był jednym z najbardziej tajemniczych przedstawicieli poznańskiego środowiska antykwarycznego pierwszej połowy XX w. Mówiło się, że ten zapalony bibliofil w znany jedynie sobie sposób był w stanie wejść w posiadanie cymeliów, o których inni mogli tylko marzyć. Przez jego ręce przeszły m. in. skradzione z archiwum w Düsseldorfie dokumenty cesarskie z lat 970-976, czy też zaginiony już dziś szesnastowieczny odpis "Dziejów Polski" Jana Długosza. Był to człowiek, za którym, zwłaszcza pod koniec życia, ciągnęła się sława krętacza i oszusta, z drugiej strony wiadomo, że potrafił on zaskarbić sobie zaufanie osób, na których szczególnie mu zależało. Pomimo licznych kontrowersji narosłych wokół postaci M. Swinarskiego, trudno jednak nie dostrzec jego ewidentnych zasług na polu zawodowym. Ta zapomniana dziś postać okazała się być kluczowym graczem na wielkopolskim rynku antykwarycznym pierwszej połowy XX w.
"Podążając ścieżkami życia poznańskiego bibliofila, stykamy się nie tylko z nietuzinkową postacią, lecz właśnie dzięki niemu możemy spojrzeć z innej perspektywy na powszechnie znanych i szanowanych przedstawicieli wielkopolskich elit przełomu XIX i XX w. Okres działalności zawodowej M. Swinarskiego przypadał na czasy rozkwitu mody na kolekcjonerstwo dzieł sztuki wśród mieszczaństwa i inteligencji. Nie była już to przyjemność zarezerwowana jedynie dla wąskiej grupy arystokratów. (...)
Pomimo że Poznań nie należał do prężnych ośrodków handlu antykwarycznego, to właśnie dzięki sprawie M. Swinarskiego możliwe stało się rozpoznanie zakresu działalności miejscowych placówek handlujących dziełami sztuki, a zwłaszcza antykwariatu Mars, z którym poznańskim bibliofil był związany w latach 1932-1939 i 1946-1948. Ponadto zostały przebadane słabo dotychczas rozpoznane zagadnienia handlu dziełami sztuki i starą książką w Poznaniu lat trzydziestych i czterdziestych XX w. Okazało się, że zwłaszcza w pierwszych latach powojennych przez stolicę Wielkopolski przewinęło się sporo cennych dzieł sztuki i księgozbiorów, których resztki obecnie znajdują się w lokalnych muzeach i bibliotekach".
Fragment książki dr Ewy Syski Marian Swinarski (1902-1965). Poznański antykwariusz i bibliofil, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Poznańskiego w listopadzie 2014 r.
Dr Ewa Syska - jest pracownikiem Instytutu Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Do jej zainteresowań badawczych należy źródłoznawstwo średniowieczne i XX w. oraz środowisko poznańskich kolekcjonerów dzieł sztuki pierwszej połowy XX w. W latach 2001-2003 była stypendystką Alexander von Humboldt Stiftung, a w latach 2004-2005 Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej.
Wstęp wolny.