Radny Andrzej Rataj przypomina, że od wielu lat jednym z największych problemów w Poznaniu jest smog - zanieczyszczenie powietrza stanowiące ogromne zagrożenie dla zdrowia i życia każdego człowieka i innego żywego organizmu. Powołuje się na dane Europejskiej Agencji Środowiska, jednostki działającej w strukturach Unii Europejskiej i zajmującej się dostarczaniem rzetelnych i obiektywnych informacji dotyczących środowiska, według której co roku w Polsce ponad 40 tys. osób umiera z powodu narażenia na kontakt z pyłami zawieszonymi.
Istotnym elementem systemu zwalczania smogu są stacje pomiarowe jakości powietrza. Zdaniem Andrzeja Rataja z uzyskiwanych informacji wynika, że dochodzi do rozbieżności w zakresie oceny jakości powietrza według danych z różnych źródeł przekazujących dane o jakości powietrza. Radny zwrócił się do władz Poznania z prośbą o odpowiedź na następujące pytania: które stacje pomiarowe jakości powietrza w Poznaniu są miarodajne; z jakiej przyczyny dochodzi do rozbieżności w zakresie oceny jakości powietrza według danych z różnych źródeł; czy byłoby możliwe zwiększenie liczby funkcjonujących i miarodajnych stacji pomiarowych jakości powietrza w Poznaniu.
Szczegółowej odpowiedzi na interpelację udzielił Zastępca Prezydenta Poznania Mariusz Wiśniewski. Źródłem wiarygodnych danych o stanie powietrza, zgodnie z obowiązującymi przepisami, są wyłącznie pomiary wykonane przez stacje pomiarowe działające w ramach państwowego monitoringu jakości powietrza. Pomiaru i oceny jakości powietrza, zgodnie z przepisami ustawy Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o Inspekcji ochrony środowiska, dokonuje inspekcja ochrony środowiska, która jest odpowiedzialna za organizację i funkcjonowanie systemu monitoringu (pozyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie i udostępnianie informacji o środowisku) i oceny jakości powietrza na obszarze danego województwa. Monitoring jakości powietrza na terenie Poznania prowadził do dnia 31 grudnia 2018 r. Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Poznaniu (WIOŚ), a od 1 stycznia 2019 r. Główny Inspektor Ochrony Środowiska - Departament Monitoringu Środowiska, Regionalny Wydział Monitoringu Środowiska w Poznaniu.
Pomiary prowadzone są w pięciu stacjach pomiarowych - w trzech automatycznych: Poznań - Botanik przy ul. H. Dąbrowskiego 169, Poznań - Polanka przy ul. Polanka 24 (od kwietnia 2018 r. wyłącznie substancje gazowe) i Poznań - Żelazna mobilna (od lutego 2019 r.) oraz w dwóch z zastosowaniem metody manualnej - przy ul. Spychalskiego i ul. Szymanowskiego. Informacje o wynikach pomiarów oraz oceny jakości powietrza zamieszczane są na stronie internetowej WIOŚ, w interaktywnym panelu informacji o środowisku województwa wielkopolskiego: poznan.wios.gov.pl/gis.
Informacje o poziomie zanieczyszczeń z automatycznych stacji pomiarowych podawane są na bieżąco co godzinę, natomiast analiza roczna dokonywana jest w corocznych raportach o stanie środowiska. Ponadto na stronie WIOŚ zamieszczane są aktualne komunikaty o występowaniu przekroczeń na danych stacjach pomiarowych oraz komunikaty ostrzegawcze dla ludności, w przypadku wystąpienia takich przekroczeń.
Na jakość informacji o stężeniu pyłu zawieszonego decydujący wpływ ma metodyka prowadzenia pomiarów i związana z nią niepewność pomiarowa, kompletność serii pomiarowych oraz lokalizacja stanowisk pomiarowych. Metodykę pomiarów pyłu zawieszonego wskazuje dyrektywa Parlamentu Europejskiego i w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy oraz w rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu.
W pomiarach pyłu zawieszonego istotne dla prawidłowości ich prowadzenia jest sprawdzanie parametrów prędkości przepływu powietrza, dbałość o czystość poboru prób, a w przypadku pomiarów automatycznych również badanie równoważności tych pomiarów z pomiarami grawimetrycznymi (manualnymi).
Dane dotyczące jakości powietrza podawane przez nieoficjalne źródła bardzo często odbiegają od tych podanych na stronie WIOŚ. Wynika to przede wszystkim z faktu, że dane te opierają się na wynikach pomiarów prowadzonych przez tzw. czujniki niskokosztowe, które nie pracują zgodnie z wyżej opisaną metodyką referencyjną i nie są poddane wymaganymi prawem rygorom - kalibracji, weryfikacji, lokalizacji itp.
Śledząc w Internecie informacje na temat stężeń pyłu zawieszonego, które są generowane za pomącą niskokosztowych czujników, należy mieć na uwadze, iż pomiary te mogą być obarczone bardzo dużym błędem, a w przypadkach skrajnych mogą być one całkowicie nieprawidłowe, co w konsekwencji może wprowadzać użytkowników tych informacji w błąd.
GIOŚ planuje uruchomienie na terenie Poznania nowych stacji pomiarowych, w tym jednej do pomiaru zanieczyszczeń komunikacyjnych.
oprac. red.