• Jesteś tutaj:
• poznan.pl
• Centrum Doradztwa Zawodowego

Jeśli jesteś absolwentem albo uczysz się jeszcze i po ukończeniu szkoły masz zamiar:

• kontynuować naukę,
• podjąć pracę,
• albo też pracując, jednocześnie uczyć się,

warto, abyś opracował indywidualny biznesplan swojej kariery zawodowej! Poniżej znajdziesz wskazówki, jak się do tego zabrać. Proponujemy na początek, żebyś spróbował ocenić własną wiedzę na ten temat.

1. MINI-TEST 1 - sprawdź, jak jest Twoja wiedza na temat zasad planowania kariery zawodowej.
   1. Co to jest biznesplan własnej kariery zawodowej?
   2. Po co warto opracowywać indywidualny biznesplan?
   3. Kiedy warto zabrać się za opracowywanie biznesplanu?
   4. Jakie informacje są potrzebne, żeby opracować skuteczny biznesplan własnej kariery zawodowej?
2. TEST 2 - Twoje aspiracje zawodowe
   1. część 1
   2. część 2
   3. część 3

to planowanie drogi dla każdego aktywnego zawodowo człowieka. Warto pamiętać, że to planowanie wymaga czasu potrzebnego na zebranie wszelkich potrzebnych informacji (tak więc, np. jedno popołudnie to zdecydowanie za mało!). Konstruowanie własnej kariery zawodowej to nie jednorazowa decyzja, ale proces dokonujący się wraz z Twoim rozwojem, dlatego też coraz częściej podkreśla się, że chodzi tak naprawdę o tworzenie "planu własnego życia", gdzie rola zawodowa jest tylko jedną z pełnionych ról życiowych. Stąd też szukanie zgodności miedzy życiem zawodowym a prywatnym uważa się za jedno z najważniejszych wyzwań XXI wieku.

Jedno z pytań mini-testu dotyczyło kwestii "bycia spontanicznym", co miałoby wykluczać planowanie kariery. Niewątpliwie nie da się przewidzieć w pełni tego, jak potoczy się życie, także zawodowe, ale zdawanie się na decyzje impulsywne niekiedy "pod wpływem chwili", kończąc naukę albo podejmując pierwszą pracę jest bardzo ryzykowna strategią. Oczywiście podejmując swoją pierwszą pracę zawodową zyskuje się często inną perspektywę patrzenia niż wtedy, kiedy jest to tylko teoretyczne przygotowywanie się do wejścia na rynek, tak więc i myślenie o swojej drodze zawodowej może podlegać modyfikacjom. Kariera zawodowa powinna "się toczyć", a nie stać w miejscu ( rozwijać się a nie ulegać stagnacji).

• żeby podejmować trafne i satysfakcjonujące decyzje zawodowe
• żeby maksymalnie wykorzystać własne atuty i umiejętności oraz rozwijać nowe kompetencje
• żeby nie podejmować się wielu przypadkowych prac, które nie spełniają Twoich oczekiwań
• żeby umieć znaleźć się na rynku pracy, dopasować do zmieniających warunków w dobie gospodarki rynkowej, ale także wnosić swój
• niepowtarzalny wkład

• Teoretycznie w każdym wieku, ale też w każdym wieku plan też może opierać się na różnej wiedzy (inną wiedzę i kompetencje ma osoba, która zaistniała już na rynku pracy, a inną ta, która ukończyła szkołę i przygotowuje się do podjęcia pierwszej, stałej pracy).
• Z pewnością będąc w ostatniej lub przedostatniej klasie szkoły średniej czas najwyższy na określanie kierunku dalszych działań zawodowych (kontynuacja nauki w szkole średniej, policealnej czy wyższej uczelni jest też rodzajem działań zawodowych).
• Warto pamiętać, że w obecnej zmiennej sytuacji gospodarczo-społecznej i tak szybkim postępie cywilizacyjnym dokonującym się w świecie oraz tym, że każdy z nas też się zmienia (mogą zmienić się nasze zainteresowania, hierarchia ważności, charakter) coraz rzadziej zdarza się, że można całkowicie zaplanować swoją drogę zawodową w wieku 17, 18 czy 19 lat. Ale z całą pewnością można wytyczyć główne kierunki rozwoju zawodowego, posiadane oraz - konieczne do zdobycia -umiejętności i kompetencje itd.

Wiedza o sobie dotycząca następujących zagadnień:

1. Jakie są Twoje zainteresowania?
   Ważne jest, abyś określił(a) swoją pasje, hobby, to, co robisz najchętniej i co sprawia Ci największą satysfakcję. Badania potwierdzają, że opierając się na swojej pasji, możemy być pewni, że obrana kariera przyniesie nam satysfakcję, ale istotne jest to, żeby odróżnić swoją prawdziwą pasję od marzeń.
2. Jakie są Twoje predyspozycje?
   Zainteresowania nie muszą iść w parze ze zdolnościami, stąd też istotne jest zweryfikowanie wiedzy o własnych predyspozycjach - a więc o tym, w czym jesteś dobry(a) (np. przedmioty, dziedziny także pozaszkolne), co umiesz robić dobrze (czynności). Można tu też skorzystać z pomocy innych: kolegów, przyjaciół, rodziców, nauczycieli czy osób zajmujących się profesjonalnie pomaganiem w wyborze zawodu, a więc: pedagoga szkolnego, psychologa- doradcy zawodu. Warto pamiętać, że czasem inni ludzi dostrzegają w nas różne umiejętności, których sami u siebie - z różnych powodów - nie widzimy.
3. Jakie są Twoje cechy charakteru: mocne i słabe strony?
   Zwróć uwagę, że w ogłoszeniach pracodawców, często obok innych wymagań pojawiają się oczekiwania, co do cech charakteru pracowników, np. poszukiwani są pracownicy komunikatywni, odpowiedzialni, umiejący pracować w zespole itd. Poza tym wiele zawodów wymaga pewnych predyspozycji osobowościowych. Pamiętaj więc o tym, że cechy charakteru mogą być Twoim potężnym atutem.
4. Jakie umiejętności mogą stanowić Twoje atuty w pracy zawodowej, zawodzie?
   Określ wszystkie swoje umiejętności i kompetencje, a więc umiejętności fachowe (jeśli kończysz szkołę z konkretnym zawodem), umiejętności cenione na rynku pracy, takie jak umiejętność obsługi komputera, znajomość języków obcych czy inne umiejętności.
5. Jakie są Twoje preferencje i oczekiwania, co do przyszłej pracy albo zawodu (który masz zamiar zdobyć)?
   Każdy człowiek ma swoją hierarchię tego, co jest dla niego najważniejsze w życiu, co jest mniej ważne, a co w ogóle nie ma znaczenia. Ty też masz taka hierarchię i jest istotnym, abyś zdał(a) sobie sprawę z tego, jakie są Twoje oczekiwania względem pracy, którą chciałbyś(ałabyś) wykonywać - niezależnie od tego, czy w najbliższym czasie masz zamiar podjąć pracę czy też będziesz kontynuować swoją edukację w kierunku zdobycia zawodu, w którym podejmiesz później pracę. W dalszej części znajdziesz test, który pomoże Ci w uporządkowaniu wiedzy na ten temat.

Wiedza o rynku pracy dotycząca następujących zagadnień:

1. Tendencje na rynku pracy (także sytuacja związana z rynkami Unii Europejskiej), branże i zawody przyszłościowe, branże w których spada zatrudnienie.
2. Wymagania rynku pracy stawiane kandydatom, wymagane kompetencje i kwalifikacje, konkurencja.
3. Nowe zawody i stanowiska, możliwości pracy na określonych stanowiskach a konieczne wykształcenie i kwalifikacje.

Mając uporządkowaną wiedzę o sobie (zainteresowania, predyspozycje, cechy charakteru, umiejętności, wykształcenie, preferencje i oczekiwania, co do przyszłej pracy albo zawodu) oraz podstawową wiedzę o rynku pracy i jego wymaganiach masz dobre podstawy do wybrania swojej ścieżki kariery zawodowej oraz możesz przystąpić do przygotowania planu operacyjnego czyli obmyślenia sposobu wcielania swojego biznesplanu w życie.

Jeśli kończąc szkołę, masz już zawód, warto, abyś zastanowił się:

• Jakie masz szanse na znalezienie pracy w swoim zawodzie?
• Jakie są możliwości znalezienia pracy, która spełni Twoje oczekiwania (które określiłeś w poprzedniej tabeli)? Spróbuj spojrzeć na swoje szanse w miarę obiektywnie.
• Jak będziesz szukał pracy i z jakich oczekiwań jesteś w stanie zrezygnować podejmując swoją pierwszą pracę? (np. może warto na początek podjąć pracę mniej atrakcyjną finansowo, ale dającą Ci większe doświadczenie zawodowe, co zwiększy Twoje "notowania na rynku")
• Jakie alternatywne zajęcia mógłbyś wykonywać w życiu, które zwiększałyby Twoje szanse na osiągnięcie tego, co jest dla Ciebie ważne?
• Jakie kwalifikacje są Ci do tego potrzebne i jak je zdobędziesz?
• Rozważ możliwości kontynuowania nauki, zorientuj się w istniejących szkołach, kryteriach przyjęć i programach nauczania.

Jeśli masz problemy z odpowiedziami na powyższe pytania zastanów się, jak zdobyć potrzebne Ci informacje!!

Aby pomóc Ci w uporządkowaniu wiedzy o tym, jakie warunki musi spełnić praca, aby była dla Ciebie atrakcyjna, proponujemy wypełnienie poniższej ankiety. Składa się ona z szeregu wartości; postaw znaczek przy każdej z nich w 1 spośród 3 kolumn, pod hasłem: bardzo ważne albo dosyć ważne albo nieważne. Pamiętaj, że przy każdej wartości możesz postawić tylko 1 znaczek.

Sprawdź, jak jest Twoja wiedza na temat zasad planowania kariery zawodowej?

Proponujemy, abyś przyjrzał(a) się im raz jeszcze i zdecydował(a):

• która z nich jest zdecydowanie najważniejsza dla Ciebie - postaw przy niej cyfrę "1",
• która jest ważna w drugiej kolejności - tu umieść cyfrę 2,
• a następnie analogicznie - przypisz kolejnym rzeczom dla Ciebie "bardzo ważnym" w pracy - kolejne cyfry.

Uwaga! Może się zdarzyć, że 2 rzeczy, wydadzą Ci się równoważne - możesz wtedy postawić przy nich tę samą cyfrę. Zrób to jednak tylko w wyjątkowych przypadkach. Celem tego testu jest jasne określenie Twojej hierarchii wartości i świadomość tego, co stawiasz na pierwszym miejscu w pracy, a co na miejscach kolejnych.

Tak więc, im więcej z powyższych kryteriów będzie spełniała Twoja praca, tym bardziej będzie dla Ciebie satysfakcjonująca.

Spróbuj teraz, korzystając z powyższej tabeli, sformułować w 1 lub 2 zdaniach swoje aspiracje zawodowe i zapisz je poniżej.

Aspiracje te powinny być uwzględniać charakter pracy, który by ci odpowiadał, wiedzę o realiach rynku pracy, ale także wiedzę o Twoich atutach, które ważne jest abyś umiał(a) w miarę obiektywnie ocenić.

• predyspozycje osobowościowe (np. jesteś wytrwały(a), dociekliwy(a), dokładny(a) itp.),
• tzw. umiejętności miękkie (np. komunikatywność, kreatywność, szybkość uczenia się, umiejętność pracy w zespole, umiejętności asertywne),
• wiedza fachowa, określone doświadczenia zawodowe itd.

Przykładem określonych aspiracji zawodowych może być wypowiedź: "Chciałbym wykorzystać własną kreatywność i zdolność do analizowania różnych zjawisk w pracy o charakterze badawczym, muszę zastanowić się jeszcze nad dziedziną, rozważam mikrobiologię i chemię." albo "Jestem osobą komunikatywną, łatwo nawiązującą kontakty z innymi ludźmi, chciałabym móc wykorzystać te atuty w pracy wymagającej umiejętności perswazji, dynamizmu i "bycia w ruchu" na przykład w dziale marketingu czy public relations. Myślę też w związku z tym, o dalszej edukacji ekonomicznej"

Bardzo ważne jest, aby uświadomić sobie swoje aspiracje zawodowe, ale istotną sprawą jak umiejętność opracowania dobrej strategii startu zawodowego!

Szukając swojej pierwszej pracy, ludzie często rezygnują (albo łagodniej mówiąc "odraczają w czasie") ze spełnienia niektórych swoich oczekiwań względem pracy. Przykładem może być tu wartość, jaką dla wielu osób stanowi w pracy "wysoka płaca". Nie namawiamy rzecz jasna do rezygnacji z oczekiwań dotyczących dobrej płacy, ale trzeba umieć właściwie ocenić wartość rynkową własnej pracy jeśli się jest, na przykład, absolwentem szkoły średniej bez doświadczeń zawodowych. Stąd tez niekiedy absolwenci decydują się na pracę za niewielkie pieniądze po to, żeby zdobyć pewne doświadczenie zawodowe (jeśli jest to możliwe w dobrej firmie). A z pewnością za jakiś czas ich pozycja na rynku pracy będzie silniejsza. Warto zdać sobie sprawę, że w obecnej sytuacji dyplom ukończenia nawet dość renomowanej uczelni nie stanowi przepustki gwarantującej dobrą pracę.