27. edycja Nagrody

W samym centrum miasta od ponad czterdziestu lat straszy przestrzenna wyrwa przed Teatrem Polskim, która nie może doczekać się sensownego zagospodarowania. O wiele więcej szczęścia miało natomiast podwórze przy ul. 3 Maja, które znajduje się kilkanaście metrów od substandardowej przestrzeni przy teatrze. Powstała na nim najmniej widoczna (choć nie najmniej ważna) z nagrodzonych realizacji w konkursie im. J. B. Quadro: nowy biurowiec i rozbudowana mieszkalna oficyna autorstwa projektantów z pracowni NMS Architekci. By dostrzec oba budynki oraz całkowicie odmienioną przestrzeń kameralnego podwórza trzeba pokonać bramę frontowego budynku przy ul. 3 Maja.

Do 2011 roku w niskiej i dość chaotycznej zabudowie dziedzińca działała piekarnia, która ustąpiła później miejsca modelarni wytwarzającej architektoniczne makiety. Nieciekawie prezentowała się też dwupiętrowa oficyna przyległa do znacznie wyższej ściany sąsiedniej kamienicy. Brakowało niskiej zieleni, a wrażenie chaosu potęgowały parkujące

wszędzie samochody. Zabudowa znajdowała się częściowo w rękach miasta, a częściowo - właścicieli NMS Architekci. Zmiana nastąpiła dzięki determinacji tych ostatnich oraz otwartości miejskich urzędników, którym udało się wspólnie wypracować właściwy model współdziałania.

Przemianie przestrzeni kibicowali również mieszkańcy frontowego budynku. W efekcie z podwórza zniknęły parterowe warsztaty i garaż, a zamiast nich w głębi działki powstał pięciokondygnacyjny biurowiec zespolony z oficyną - odrestaurowaną i nadbudowaną o dwa piętra.

Biurowy budynek, w którym ulokowały się modelarnia i pracownia NMS Architekci, ma  zupełnie współczesny charakter. Definiują go przede wszystkim wielkie przeszklone okna o nieregularnych podziałach ujęte w ramy elewacji okrytej płytami włóknocementowymi. Całość, wraz z całkowicie przeszklonym parterem i pionem klatki schodowej ma wyrazistą, ale bardzo lekką formę. Mieszczańskiej stateczności dodają budowli jedynie dwa ukłony w stronę starszej architektury. Pierwszy to ostatnia kondygnacja odwołująca się do tradycyjnego stromego dachu, a drugi to zaoblony narożnik korespondujący z podobnie ukształtowanym ryzalitem klatki schodowej oficyny. Tę ostatnią nie tylko nadbudowano, ale też wyposażono w windę oraz pion dostawianych balkonów urozmaicających przestrzeń.

Obie inwestycje uwolniły podwórze oraz lokatorów frontowego budynku od widoków na ślepe ściany sąsiednich oficyn. Dzięki biurowcowi podwórze zyskało efektowne i lekkie domknięcie naprzeciw bramy. Oficyna niemal organicznie wtopiła się w kontekst dzięki rozbudowie utrzymanej w tym samym stylu co dolne kondygnacje. Oba budynki nie prezentowałyby

się jednak tak dobrze, gdyby nie odnowa wspólnej przestrzeni podwórza. Udało się na nim "odbetonować" ok. stu metrów kwadratowych, na których zasadzono niską zieleń. Jest również miejsce do siedzenia i spotkań oraz nowa estetyczna wiata osłaniająca śmietniki.

Przy fragmencie ślepej ściany zasadzono również pnącza. Wieczorem niskie, proste lampy nadają przestrzeni przyjazny charakter. Realizacja NMS Architekci pokazuje, jak kreatywnie można wykorzystać potencjał nieuświadomionej powszechnie, a jednocześnie bardzo istotnej przestrzeni podwórzy i oficyn. W obrębie poznańskiego śródmieścia znajduje się wiele zaniedbanych miejsc ukrytych za bramami kamienic. Podobnie jak miało to miejsce przy ul. 3 Maja, znaczna ich liczba oszpecona jest przez dobudówki, blaszane garaże lub parkujące bezładnie samochody. Brakuje na nich zieleni oraz małej architektury, która mogłaby służyć mieszkańcom. Tymczasem, w przeciwieństwie do mieszkań ulokowanych od frontu, lokale znajdujące się na tyłach posesji oferują mieszkańcom więcej ciszy i spokoju. Jednak stan wielu oficyn i zagospodarowanie części wspólnych znacznie obniżają wartość tej cennej śródmiejskiej tkanki. Nagroda za podniesienie jakości podwórza przy ul. 3 Maja powinna zachęcić właścicieli i administratorów do podjęcia podobnych działań.

Jakub Głaz