Rusałka okiem starej kamery

Na wystawie Tutaj i wtedy o zmierzchu / Here and then at dusk zaprezentowana będzie instalacja Adriany Molendy i Antona Vargi, której główny element stanowi wideo będące kompozycją ujęć dokumentalnych wykonanych latem 2022 roku nad poznańskim jeziorem Rusałka.

. - grafika artykułu
Klatka z filmu prezentowanego na wystawie w Galerii Miejskiej Arsenał, fot. archiwum Galerii Miejskiej Arsenał

Ujęcia przedstawiające m.in. sceny plażowania wykonano z wykorzystaniem modelu kamery używanej w latach 40. XX wieku. Film jest szczególnym portretem miejsca, które funkcjonuje jako przestrzeń rekreacji i kontaktu z naturą, chętnie odwiedzanym przez mieszkańców Poznania i turystów. W tej formie wpisuje się ono w romantyczne narracje o idyllicznej przyrodzie i przyjaznej człowiekowi dzikiej naturze. Ta popularna funkcja i obraz Rusałki wchodzą w niemy konflikt z narracją istniejącą niejako "na uboczu", częściowo lub całkowicie wypartą, związaną bezpośrednio z tragiczną genezą powstania tego sztucznego zbiornika.

Jezioro zostało utworzone w latach 1941-1942, a do wykonania prac zostali zmuszeni więźniowie, przede wszystkim Żydzi, osadzeni w niemieckich obozach pracy przymusowej na terenie Poznania. Wykorzystanie do stworzenia filmu zapisu współczesnych wydarzeń wykonanego za pomocą kamery, której model był używany w czasie, kiedy trwały prace nad stworzeniem jeziora, to gest będący próbą ustanowienia związku między tymi narracjami, symbolicznego powrotu do czasu, w którym sytuacja prezentowana w filmie nie mogłaby się w tym miejscu wydarzyć. Bez trudu możemy sobie natomiast wyobrazić, że nadal istnieją gdzieś archiwalne zapisy wykonane taką samą kamerą, przedstawiające więźniów w trakcie pracy nad budową zbiornika. Wystawa stanowi realizację projektu zgłoszonego przez artystów na ogłoszony przez Galerię Miejską Arsenał w 2021 roku open call.

oprac. red.

  • Tutaj i wtedy o zmierzchu / Here and then at dusk
  • Adriana Molenda i Anton Varga
  • Galeria Miejska Arsenał
  • 13.01-5.03