Fort VII w czasie II wojny światowej był miejscem uwięzienia i kaźni tysięcy Wielkopolan, którzy ginęli w wyniku codziennych egzekucji, tortur, nieludzkich warunków bytowych. - Z uwagi na pandemię i związane z nią obostrzenia zrezygnowaliśmy z tradycyjnej formy obchodów. Nie rezygnujemy jednak z corocznej tradycji imiennego upamiętnienia więźniów Fortu VII. Od lat już staramy się przywracać pamięci ich losy wojenne i opowiadać o tym, jak doszło do tego, że zostali uwięzieni w tym miejscu - mówił przewodniczący Grzegorz Ganowicz. - W tym roku wspominamy Tadeusza Staniewskiego, burmistrza Swarzędza, który był głową tamtejszego magistratu nieprzerwanie do wybuchu II wojny światowej. Przetrzymywany przez nazistów w Forcie VII, po brutalnych przesłuchaniach trafił do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie, gdzie zmarł w 1940 roku.

Tadeusz Staniewski (ur. 25 października 1873 r. w Kiełczewie pod Kościanem) przeszedł do historii nie tylko jako pierwszy burmistrz Swarzędza w odrodzonej Rzeczypospolitej, lecz po wybraniu go po raz drugi na to stanowisko w 1929 r. - najdłużej urzędujący burmistrz okresu międzywojennego. Urząd piastował nieprzerwanie aż do wybuchu II wojny światowej. Tadeusz Staniewski podejmował wiele cennych inicjatyw gospodarczych i społecznych. Dążąc do stworzenia optymalnych warunków dla wieloletniego rozwoju Swarzędza, doprowadził do pozyskania przez miasto nowych obszarów pod zabudowę. Podczas pełnienia przez Tadeusza Staniewskiego urzędu burmistrza, zbudowany został - służący do dzisiaj Cechowi Stolarzy Swarzędzkich - meblowy salon wystawienniczy przy ul. Wrzesińskiej, zwracający uwagę modernistyczną bryłą. Współuczestniczył również w tworzeniu klubu sportowego Unia Swarzędz. Angażował się także w pomoc najuboższym. W czasie wielkiego kryzysu zorganizował darmową jadłodajnię dla bezrobotnych, z własnej kieszeni pomagał ludziom znajdującym się w trudnej sytuacji. Wraz z żoną Haliną wspierał funkcjonowanie ochronki dla dzieci z biednych rodzin.

Aresztowany po zajęciu przez niemieckie wojska Swarzędza, został uwięziony w areszcie śledczym gestapo, mieszczącym się w budynku po byłym "Domu Żołnierza". Stamtąd trafił do pierwszego obozu koncentracyjnego uruchomionego przez hitlerowskie Niemcy na okupowanych ziemiach II Rzeczypospolitej - do Fortu VII w Poznaniu (Koncetrationslager Posen). Po brutalnych przesłuchaniach i szykanach, w sierpniu 1940 r. został przewieziony do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie, gdzie zmarł w "bloku śmierci" 25 sierpnia 1940 r. Symboliczny grób z prochami, które Niemcy przesłali jego żonie, znajduje się na cmentarzu parafialnym przy kościele św. Marcina w Swarzędzu.

oprac. red.

Biografia Tadeusza Staniewskiego została przygotowana przez Wielkopolskie Muzeum Niepodległości.