Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Rozpoczęto realizację projektu w ramach Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego "Ratujemy starodrzew Poznania". Pierwsze prace pielęgnacyjne, polegające na eliminacji jemioły z drzew wykonywane są w Parku Cytadela. Wszystkie realizowane prace są możliwe dzięki współpracy Wydziału Klimatu i Środowiska (koordynator projektu), Zarządu Zieleni Miejskiej (zarządca terenów) i Zakładu Lasów Poznańskich (realizator zadania) oraz naukowców, w tym dendrologów z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu i Instytutu Dendrologii Pan w Kórniku i ornitologa (UPP) a także przedstawiciela Rady Miasta Poznania - pani Haliny Owsiannej.

W dniu 26 maja 2025 roku Prezydent Miasta Poznania wydał zarządzenie nr 406/2025/P dotyczące powołania zespołu ds. koordynacji działań związanych z eliminacją jemioły w ramach projektu Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego 2025 "Ratujmy starodrzew Poznania". Do jego głównych zadań należą:

1. Określenie kolejności przeprowadzenia zabiegów pielęgnacyjnych w parkach miejskich objętych projektem.
2. Wytypowanie drzew do pielęgnacji na podstawie dokumentacji inwentaryzacyjnej.
3. Dobór odpowiedniej metodyki eliminacji jemioły dostosowanej do poszczególnych drzew.
4. Systematyczny monitoring realizacji projektu.
5. Prowadzenie merytorycznego wsparcia wykonawcy prac pielęgnacyjnych.
6. Podejmowanie działań informacyjnych i promocyjnych związanych z realizacją projektu.

Jemioła pospolita (Viscum album L.) to półpasożyt, który w ostatnich latach zaczyna intensywnie rozprzestrzeniać się na terenie Poznania, szczególnie w miejskich parkach. Przyczyną tego zjawiska są zmiany klimatyczne, w tym wzrastająca susza oraz spadający poziom wód gruntowych, co osłabia kondycję drzew i sprzyja ekspansji jemioły. Szczególnie narażone są stare, sędziwe drzewa, które pod wpływem porażenia jemiołą mogą ulegać znacznemu osłabieniu, a nawet śmierci.

W ramach projektu "Ratujmy starodrzew Poznania" planowana jest eliminacja jemioły w wybranych parkach miejskich: Cytadela, Wodziczki, Sołacki, Kasprowicza, Św. Jana Pawła II oraz Tysiąclecia. Na realizację projektu, który będzie prowadzony w latach 2025-2026, przeznaczono budżet w wysokości 2 000 000 zł.

Metodyka wykonywanych zabiegów

Zabiegi pielęgnacyjne obejmą najcenniejsze, stare drzewa na terenie wybranych poznańskich parków. Usuwanie jemioły odbędzie się poprzez wyłamywanie jej z konarów w sposób nienaruszający żywej tkanki drzewa lub - w uzasadnionych przypadkach - wycinanie gałęzi o średnicy nieprzekraczającej 5 cm. W ramach działań usunięty zostanie również susz gałęziowy i konarowy, a w uzasadnionych przypadkach również cięcia poprawiające statykę drzewa. Cięcia sanitarne będą prowadzone zgodnie z fizjologią drzewa, zachowujące jego naturalny pokrój, według standardów Miasta Poznania.

Cel i znaczenie projektu

Projekt "Ratujmy starodrzew Poznania" jest odpowiedzią na rosnące zagrożenie ze strony jemioły, które zagraża miejskim drzewostanom, szczególnie tym najstarszym. Działania mają na celu ochronę i przedłużenie życia cennych przyrodniczo drzew w ważnych dla mieszkańców parkach miasta. Dzięki współpracy specjalistów z różnych dziedzin oraz wsparciu naukowym, projekt ma szansę skutecznie przeciwdziałać negatywnym skutkom ekspansji jemioły i przyczynić się do poprawy stanu miejskiej zieleni w Poznaniu.

Niekoniecznie taka zła

Trzeba pamiętać, że jemioła, choć często postrzegana jako szkodliwy pasożyt, pełni w ekosystemie ważną rolę i przynosi wiele korzyści zarówno środowisku, jak i człowiekowi. Dla przyrody jest cennym źródłem pokarmu - jej owoce stanowią pożywienie dla licznych gatunków ptaków, które rozprzestrzeniają jej nasiona, a także dla różnych owadów. Stąd wszystkie prace prowadzone w ramach projektu odbywają się we współpracy z  ornitologiem. Gęste skupiska jemioły tworzą naturalne schronienia i miejsca gniazdowania dla ptaków, co zwiększa bioróżnorodność i złożoność struktury drzewostanów. Z punktu widzenia człowieka jemioła ma również znaczenie medyczne - od wieków wykorzystywana jest w ziołolecznictwie jako środek wspomagający terapię chorób serca, nadciśnienia czy nawet nowotworów. Dodatkowo, jemioła pełni ważną rolę kulturową, będąc symbolem pokoju i szczęścia, szczególnie w okresie świąt Bożego Narodzenia. Jednakże, pomimo tych pozytywnych aspektów, jej nadmierne rozprzestrzenianie się, zwłaszcza w zmieniającym się klimacie, może osłabiać drzewa i destabilizować miejskie ekosystemy, dlatego konieczne jest odpowiednie zarządzanie jej obecnością.