Do radnego dotarły sygnały, że w ostatnim czasie część miejskich przedszkoli została zobowiązana do usunięcia banerów informujących o rekrutacji na kolejny rok szkolny. Miało się to odbywać z powołaniem na zasady estetyki przestrzeni publicznej i wytyczne plastyka miejskiego. W ocenie Mateusza Rozmiarka - budzi to uzasadnione wątpliwości, bowiem wspomniane banery mają charakter czysto informacyjny i służą realizacji zadań publicznych. Ponadto ich ekspozycja ma charakter tymczasowy na okres trwania naboru, a także nie wszystkie przedszkola objęte zakazem znajdują się w przestrzeni objętek ochroną konserwatorską.
Urząd Miasta w odpowiedzi potwierdza, że Wydział Urbanistyki i Architektury w dniu 11 marca br. wysłał do 272 jednostek oświatowych w Poznaniu (w tym przedszkoli i szkół) stanowisko dotyczące banerów reklamowych umieszczanych na terenie placówek. Zostało ono przekazane do jednostek różnego typu i specjalności w związku z napływającymi (m.in. poprzez aplikację Smart City Poznań) informacjami o nieprawidłowościach przy umieszczaniu banerów na terenach szkół i przedszkoli.
WUiA przypomniał placówkom o obowiązującej od 5 sierpnia 2023 r. uchwale krajobrazowej [1], która porządkuje zasady umieszczania m.in. reklam. Zwrócono uwagę, że uchwała nie przewiduje możliwości umieszczania banerów reklamowych na ogrodzeniach - jedynym wyjątkiem jest ogrodzenie placu budowy. Uchwała nie dopuszcza również umieszczania banerów na ścianach budynków.
Wskazano także, że w lutym 2025 r. do Wydziału wpłynęły 4 zgłoszenia dotyczące umieszczenia banerów szkoły oraz przedszkoli na ogrodzeniach i budynkach placówek, które dotyczyły dni otwartych lub spotkań. Banery prezentujące taką treść stanowią reklamę, a w przypadku umieszczenia ich w sposób sprzeczny z uchwałą krajobrazową Prezydent wszczyna postępowanie administracyjne, które może zakończyć się nałożeniem kary pieniężnej na dyrektora placówki. Kara naliczana jest od powierzchni reklamy i jest karą biegnącą, czyli naliczaną za każdy dzień istnienia reklamy. Poinformowano także, że uchwała przewiduje kilka form reklamy dla budynków oświatowych. Jednocześnie zwrócono uwagę w jaki sposób można ustalić właściwą formę dla konkretnej lokalizacji.
Obecnie Miasto nie planuje zmian w uchwale krajobrazowej, które liberalizowałyby zapisy dotyczące sytuowania banerów reklamowych w Poznaniu. Nowelizacja uchwały może być konieczna po zmianach ustawowych wprowadzonych w celu wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2023 roku. Wtedy możliwe będzie przeanalizowanie postanowień zapisanych w uchwale, które będą wymagały zmian.
Dalej Miasto wyjaśnia, że uchwała krajobrazowa jest narzędziem służącym porządkowaniu przestrzeni m.in. w zakresie tablic i urządzeń reklamowych, które pojawiają się wbrew przyjętym zasadom i warunkom. Uchwała jest kompromisem pomiędzy przywróceniem ładu przestrzennego i ograniczeniem chaosu reklamowego a możliwością posługiwania się reklamą do promowania działalności. Dlatego nośniki reklamowe, które umieszczane są wbrew uregulowaniom uchwały, należy uznać za naruszające zasady ładu przestrzennego i estetyki miasta. Podobną opinię w tym zakresie wyraził Pełnomocnik Prezydenta ds. Estetyki Miasta.
W odpowiedzi na interpelację Miasto powołuje się również na ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [2], zgodnie z którą komercyjny lub niekomercyjny charakter przekazu nie świadczy o tym, że jest on reklamą. Jest nią bowiem upowszechnianie w jakiejkolwiek wizualnej formie informacji promującej osoby, przedsiębiorstwa, towary, usługi, przedsięwzięcia lub ruchy społeczne. Nastawienie na zysk nie determinuje pojęcia reklamy w ustawowym znaczeniu. Stąd też wizualny (np. poprzez banery reklamowe) przekaz jednostek oświatowych, promujący ich działalność (zachęcający do rekrutacji, zapisów, informujący o drzwiach otwartych, profilu kształcenia) jest reklamą i podlega przepisom uchwały krajobrazowej.
Wreszcie Urząd Miasta zwraca uwagę, że kształcenie realizowane przez jednostki oświatowe powinno polegać także na kształtowaniu poczucia estetyki. Dlatego miejskie budynki, także oświatowe powinny być przykładem przestrzeni wolnych od nadmiaru reklam.
oprac. red.
Podstawa prawna
[1] Uchwała Nr LXXXVIII/1671/VIII/2023 Rady Miasta Poznania z dnia 11 lipca 2023 r. w sprawie zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń na terenie Poznania.
[2] Art. 2 pkt 16a ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1130 ze zm.).