Ochrona pozostałości po Średzkiej Kolei Powiatowej
Radny chce również wiedzieć, jakie pozostałości Średzkiej Kolei Powiatowej znajdują się obecnie na terenie Poznania i w jakim są stanie oraz kto jest właścicielem albo użytkownikiem wieczystym nieruchomości, na których znajdują się kolejowe relikty.
Odpowiedzi na te pytania udzielił wiceprezydent Mariusz Wiśniewski. Wyjaśnił, że Średzka Kolej Powiatowa została wpisana do rejestru zabytków decyzją z dnia 8 sierpnia 1990 r. na terenie działki położonej w rejonie Kobylepola w Poznaniu. Zgodnie z treścią tej decyzji ochronie konserwatorskiej podlega istniejący fragment linii Dawnej Kolei Średzkiej Powiatowej wraz z kompleksem dawnej stacji Kobylepole, w skład której wchodzą zachowane: dworzec z peronem, toalety, budynek parowozowni, warsztaty z obrotnicą i magazyn oraz domy mieszkalne. Na mocy decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 10 lutego 2010 r., skreślono z rejestru zabytków część dawnej ŚKP w rejonie Komandorii.
Wiceprezydent zaznacza, że wpis do rejestru zabytków stanowi szczególną, rygorystyczną formę ochrony. Ma na celu ochronę zabytku i niedopuszczenie do jego zniszczenia. Zgodnie z zapisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zabytki nieruchome podlegają ochronie bez względu na stan zachowania. Sieć dawnego torowiska Średzkiej Kolei Powiatowej, choć zachowana fragmentarycznie, w dalszym ciągu posiada walory historyczne oraz naukowe.
Dotychczasowe działania Miejskiego Konserwatora Zabytków dotyczące pozostałości po ŚKP polegały m.in. na:
- uzgodnieniu z inwestorem, a następnie realizacji projektu wkomponowania torów w nawierzchnię - m.in. na narożniku ul. Katowickiej i Lwowskiej wraz z płytą informacyjną,
- uzgodnieniu z Inwestorem w projekcie nawierzchni odtworzenia śladu przebiegu dawnego torowiska - m.in. przy ul. Wilczej 19 i 21 (w trakcie realizacji),
- uzgodnieniu programu prac konserwatorskich zachowanych fragmentów torowiska oraz wkomponowaniu ich w nawierzchnię - m.in. inwestycja przy stacji Kobylepole (w trakcie realizacji),
- opracowywaniu spójnego systemu oznaczenia pozostałości torowiska i jego śladów,
- uwzględnieniu zabytku w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
Celem tych działań - w ramach bieżących uzgodnień - jest eksponowanie zabytkowego torowiska, odtworzenie przebiegu linii kolei oraz spójne oznaczenie zabytku na terenie miasta. W obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, w których Konserwator informował o przebiegu Średzkiej Kolei Powiatowej, jej ślad chroniony jest najczęściej poprzez ustalenie zachowania lub odtworzenia śladu dawnej Średzkiej Kolei Powiatowej jako drogi pieszej i rowerowej lub podkreślenie jej przebiegu zachowanymi elementami torowiska.
Wiceprezydent wyjaśnił, że pozostałości torowiska Średzkiej Kolei Powiatowej oraz tereny, przez które przebiegają jego ślady w większości stanowią własność Miasta Poznania oraz Skarbu Państwa.
Sieć wąskotorową Średzkiej Kolei Powiatowej tworzył odcinek biegnący ze stacji Kobylepole do Środy. Został on rozebrany prawdopodobnie po roku 1973. Wówczas stacja została przystosowana do obsługi składów normalnotorowych. Zlikwidowano także wąskotorowy układ po wschodniej stronie stacji wraz z obrotnicą i rozjazdami. Zachowała się natomiast jej normalnotorowa część, która była sukcesywnie modernizowana i dostosowywana do konkretnych potrzeb.
Średzka Kolej Powiatowa to unikalna wąskotorowa linia kolejowa wybudowana na przełomie XIX i XX wieku w celu połączenia komunikacyjnego Poznania ze Środą Wielkopolską, a także z innymi miejscowościami w tej części Wielkopolski. Była rozbudowywana i wykorzystywana intensywnie do czasów II wojny światowej, jako ważny element transportu osobowego i towarowego w tej części Wielkopolski. Po wojnie ruch na niej stopniowo wygaszano. Na początku XXI doszło do odrodzenia idei Średzkiej Kolei Powiatowej oraz wznowienia jej działalności w powiecie średzkim, głównie do celów krajoznawczych i rekreacyjnych. Na terenie Parku Rataje pomiędzy osiedlami Polan a Bohaterów II Wojny Światowej znajduje się skansen kolejowy z torowiskiem lokomotywami wąskotorowymi i wagonami oraz urządzeniami infrastruktury kolejowej: peronem, zegarem, szlabanami, semaforem i znakami sygnalizacyjnymi.
oprac. red.
Zobacz więcej:
Zobacz również
Segregacja odpadów na cmentarzach
Warunki dla nawierzchni ażurowych
Zieleń w śródmieściu
