03.08
– 31.12.2003
Wystawa jest czasowym pokazem zabytków starożytnych wypożyczonych z Muzeum Historycznego w Swisztowie, w Bułgarii. Eksponaty te znajdą miejsce w przygotowanej do otwarcia Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Poznaniu.
Novae, położone nad Dunajem na terenie dzisiejszej Bułgarii założone zostało w połowie I w., jako warowna siedziba do obrony granic tej części cesarstwa przed inwazją plemion barbarzyńców.
Ponad trzydziestoletnie badania archeologiczne ujawniły m.in. umocnienia warowni legionowej wraz z komendanturą i łaźniami oraz późniejszy kompleks architektury wczesnochrześcijańskiej z dwiema świątyniami i rezydencją biskupią. Prezentowane zabytki pochodzą głównie z wykopalisk prowadzonych przez ekspedycje bułgarskie i polskie
Zgromadzone na wystawie eksponaty przybliżają realia życia codziennego mieszkańców Novae. W sferę wierzeń wprowadzają posągi bóstw, stele i ołtarze wotywne, związane z kultem Asklepiosa, Dionizosa i Herkulesa. Najcenniejszym zabytkiem jest marmurowy stół ofiarny ze scenami figuralnymi umieszczonymi w reliefowo opracowanej partii obrzeża. Jest to zaledwie jeden z kilku egzemplarzy w zbiorach światowych, który zachował się w tak dobrym stanie do naszych czasów. Z niezachowanych nekropoli, zlokalizowanych za murami miasta, pochodzą fragmenty pomników i płyt grobowych. Reprezentatywne dla tej naddunajskiej prowincji są także przedmioty codziennego użytku: ceramiczne naczynia stołowe - terra sigillata, czary do picia wina, lampy.