Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Wystawa będzie prezentowała zbiór sreber Funduszu Obrony Narodowej, które dzień przed wybuchem II wojny światowej ofiarowali nasi poprzednicy. Muzeum Narodowe w Poznaniu jako depozytariusz tej pamięci i tamtej wiary udostępnia je w cyklu wystaw w 16 polskich placówkach muzealnych. Wystaw, których historycznym tłem są słowa przesłanie prezydenta Edwarda Raczyńskiego "Nie zmarnujcie Niepodległości. Dla niej wszystko".

Muzeum Narodowe w Poznaniu pokazuje szesnastą ekspozycję zatytułowaną Silva rerum. Silva rerum, czyli dosłownie "las rzeczy", to prezentacja bogactwa i różnorodności przedmiotów składających się na srebrny skarb FON. Tytułowy "las rzeczy" tworzą artystyczne i użytkowe przedmioty ze srebra, które tylko zrządzeniem historii przetrwały do naszych czasów - miały wszak być przetopione - by opowiedzieć o brutalnie przerwanej epoce i ludziach. W pierwszej sali chaotycznie wysypane zniszczone zegarki, biżuteria i obrączki -  bardzo osobiste pamiątki złożone dla dozbrojenia armii - skłaniają do refleksji nad zatrzymanym 1 września 1939 roku czasem i ludzkimi emocjami - bez wyjątku dramatycznymi - tych dni. W drugiej sali prezentujemy różnorodność skarbu sreber FON. Grupy obiektów tworzą kompozycje pozwalające przyjrzeć się z bliska, z jakimi przedmiotami byli się gotowi rozstać obywatele II Rzeczpospolitej, by wzmocnić potencjał militarny armii, jak ogromna była ich ofiarność i gotowość do poświęcenia. A spod tej warstwy emocjonalnej zespołu  sreber jawią się przedmioty funkcjonalne, zaspokajające potrzeby tak użytkowe, jak i estetyczne ich właścicieli, będące elementami dawnego życia codziennego. Są one świadectwem wysokiego poziomu kultury materialnej i duchowej dawnej Polski i Polaków.

Historia Funduszu Obrony Narodowej

Fundusz Obrony Narodowej utworzono na mocy dekretu Prezydenta RP z 9 kwietnia 1936 roku w celu pozyskania dodatkowych środków na dozbrojenie armii w obliczu zagrożenia ze strony hitlerowskich Niemiec. Gromadził on m.in. środki ze składki społecznej, na którą się złożyły dary i zapisy osób prywatnych oraz instytucji społecznych, politycznych, kulturalnych i gospodarczych. Polacy niezwykle ofiarnie zasilili go zarówno w postaci gotówkowej, jak i rzeczowej - nieruchomościami, kosztownościami, a nawet zbożem i zwierzętami rzeźnymi. Po niemieckiej napaści na Polskę we wrześniu 1939 niewykorzystane dary rzeczowe wywieziono za granicę. W ambasadzie polskiej w Bukareszcie podzielono je na część "srebrną" i "złotą".  61 skrzynek ze srebrem przewieziono z Rumunii do Francji, gdzie przetrwały II wojnę światową, najpierw w skarbcu oddziału Banku Francji w Marsylii, a po wojnie przeniesiono je do Tuluzy.

"Srebrny" Fundusz Obrony Narodowej Polska odzyskała w 1976 r. W latach 1978 - 1988 zespół pracowników Muzeum Narodowego w Poznaniu zinwentaryzował ponad 18 000 przedmiotów. Z tego względu, a także dla symbolicznego choćby wyrównania wojennych strat w zbiorach, decyzją dysponenta skarbu Ministerstwa Kultury i Sztuki, Muzeum otrzymało na własność 1840 obiektów. Pozostałą część w 1997 roku zamknięto w tajnym skarbcu w piwnicach Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu. W dniu 23 stycznia 2023 roku Muzeum Narodowemu w Poznaniu przekazano pozostałych ponad 16 000 sreber Funduszu Obrony Narodowej.

Wstęp płatny.