grafika z logotypem Biuletynu Miejskiego

Biuletyn Miejski

Bogdanka I

O aktualną sytuację i przyszłość użytku ekologicznego "Bogdanka I", zapytał w interpelacji radny Andrzej Rataj.

Położenie użytku ekologicznego "Bogdanka I" (granice oznaczono konturem), załącznik nr 1 do uchwały Nr XXIII/304/VI/2011 RMP z dn. 20 grudnia 2011 r., oprac. ZGiKM GEOPOZ - grafika artykułu
Położenie użytku ekologicznego "Bogdanka I" (granice oznaczono konturem), załącznik nr 1 do uchwały Nr XXIII/304/VI/2011 RMP z dn. 20 grudnia 2011 r., oprac. ZGiKM GEOPOZ

Radny przypomina, że zgodnie z przepisami o ochronie przyrody jedną z form ochrony przyrody są użytki ekologiczne, czyli zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.

Jednym z użytków ekologicznych znajdujących się w Poznaniu jest ustanowiony w 2011 roku użytek ekologiczny o nazwie "Bogdanka I", położony w dolinie rzeki Bogdanki, o powierzchni ponad 151 ha. Zakres ochrony czynnej tego użytku obejmuje: ochronę stwierdzonych stanowisk rzadkich i zagrożonych gatunków; ochronę lasów olchowych, szuwarów, torfowisk niskich oraz łąk; renaturyzację rzeki; ograniczanie rozwoju roślinności inwazyjnej.

W stosunku do ustanowionego użytku ekologicznego zabrania się w szczególności: niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obszaru; wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu; uszkadzania i zanieczyszczania gleby; dokonywania zmian stosunków wodnych; likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych oraz obszarów wodno-błotnych; zmiany sposobu użytkowania ziemi; zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia nor, legowisk zwierzęcych oraz tarlisk i złożonej ikry; zbioru, niszczenia, uszkadzania roślin i grzybów; umieszczania tablic reklamowych.

Andrzej Rataj zwraca pyta w interpelacjim.in. o sytuację użytku ekologicznego "Bogdanka I", w tym o działania podejmowane obecnie w celu zachowania tego użytku, a także o jego mocne i słabe strony, szanse i zagrożenia. Radny prosi również o informację na temat sposobu realizowania ochrona użytku ekologicznego, w tym monitorowania sytuacji i przestrzegania zakazów wprowadzonych w celu jego ochrony oraz ewentualnych przypadków ich naruszenia.

W odpowiedzi Urząd Miasta informuje, iż użytek ekologiczny "Bogdanka I" znajduje się pod zarządem Zakładu Lasów Poznańskich. W użytku na zalesionych gruntach rolnych, położonych poza terenami silnie uwilgotnionymi, zaplanowano głównie cięcia sanitarne i pielęgnacyjne, które wykonuje się celem utrzymania dobrego stanu zdrowotnego drzew. Polegają one na usuwaniu drzew martwych, stwarzających bezpośrednie zagrożenie dla użytkowników ścieżek rekreacyjnych. Należy wspomnieć, że projektowane cięcia sanitarne i pielęgnacyjne nie mają charakteru obligatoryjnego, tj. ich stosowanie uzależnione jest od aktualnego stanu sanitarnego drzew.

Największymi atutami użytku ekologicznego "Bogdanka I" są siedliska i zbiorowiska roślinności zbliżone do naturalnych o charakterze łęgowym, a także szuwary, torfowiska niskie oraz łąki o zróżnicowanej wilgotności, które są związane bezpośrednio z potokiem Bogdanka. Tereny te charakteryzują się trudną dostępnością. Szansą dla użytku jest występowanie naturalnej działalności retencyjnej prowadzonej przez bobry, która w czasie zachodzących zmian klimatycznych jest bardzo ważna dla zachowania cennych zbiorowisk mokradłowych.

Największym zagrożeniem dla użytku "Bogdanka I" są zmiany klimatyczne i skutki długotrwałych susz, które wpływają niekorzystnie na zdrowotność lasów, szczególnie tych powstałych z zalesień gruntów porolnych. Szansą na przezwyciężenie tych problemów jest prowadzona i planowana stopniowa przebudowa drzewostanów sosnowych i dbałość o odnowienie naturalne tam, gdzie jest to możliwe.

Zagrożeniem dla użytku jest także korzystanie przez mieszkańców z lasów znajdujących na terenie użytku w celach rekreacyjnych. W celu ograniczenia negatywnych skutków tej nadmiernej antropopresji, dla całego użytku ekologicznego ZLP wyznacza miejsca przeznaczone na rekreację w odpowiednich lokalizacjach oraz prowadzi prace porządkowe. 

Miasto podejmuje działania mające na celu zachowanie użytku ekologicznego "Bogdanka I". W roku bieżącym zespół ekspertów podjął pracę nad nowym planem urządzenia lasu na kolejne dziesięciolecie. Plan będzie uwzględniał kontynuację dotychczasowych form ochrony przyrody, stopniową przebudowę drzewostanów sosnowych oraz odnowienie naturalne tam, gdzie jest to możliwe. Jest to proces wieloletni, a jego efekty będą obserwować przyszłe pokolenia.

Zarządzeniem Prezydenta Miasta Poznania z dnia 2 października 2020 r. powołano zespół ds. adaptacji lasów komunalnych Miasta Poznania do zmian klimatycznych, w skład którego weszło grono specjalistów, urzędników i naukowców z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza oraz Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Zespół opracował "Kierunkowe wytyczne dotyczące gospodarowania lasami komunalnymi Miasta Poznania". Dotyczą one w szczególności dostosowania lasów do zmian klimatycznych i będą uwzględnione w sporządzanych planach urządzenia lasu.

W ramach ochrony czynnej użytku "Bogdanka I" w II i III kwartale 2023 r., Wydział Kształtowania i Ochrony Środowiska UMP zaplanował zlecenie wykonania ekspertyzy pn. "Monitoring obcych gatunków inwazyjnych na terenach przyrodniczo cennych".

Gwarancją zachowania tego cennego terenu jest fakt objęcia go miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, który w granicach użytku nie uwzględnia żadnych innych funkcji zagospodarowania, poza przeznaczeniem na tereny zieleni i lasów.

Służby Zakładu Lasów Poznańskich, które zarządzają użytkiem ekologicznym, nie posiadają Straży Leśnej i uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego, dlatego też w celu ochrony użytku ZLP współpracuje ze Strażą Miejską, jako jednostką odpowiadającą za porządek publiczny i bezpieczeństwo. Na terenie użytku ekologicznego "Bogdanka I" obserwowano w ostatnich latach zrzuty odpadów. Były one na bieżąco usuwane przez służby Zakładu Lasów Poznańskich.

oprac. red.