Zapytanie radnej składało się w sumie z ośmiu pytań dotyczących różnych grup migrantów i skali tego zjawiska w naszym mieście. Ewę Jemielity interesuje na przykład grupa cudzoziemców z Ameryki Południowej. Pyta dlaczego i jakie Miasto zaproponowało cele i działania na rzecz integracji tej grupy osób, a także dlaczego ta grupa została w konsultacjach wyróżniona. Drugą grupą wskazywaną przez radną są osoby ukraińskiej i białoruskiej. Tu również pojawia się pytanie o skalę migracji z tego kierunku, a także o liczbę dzieci narodowości ukraińskiej i białoruskiej korzystającej z oferty edukacyjnej Miasta. Kolejne pytania dotyczą cudzoziemców w kontekście opieki zdrowotnej, rynku pracy i wsparcia społecznego, a także o koszty jakie ponosi Miasto. Ewa Jemielity chce wiedzieć czy Miasto planuje dodatkowe centrum integracji dla cudzoziemców. Ostatnie pytanie dotyczy pracodawców zatrudniających migrantów lub wyrażających chęć ich zatrudnienia.

Miasto odpowiadając szczegółowo na pytania radnej wyjaśnia, że cudzoziemcy z Ameryki Południowej są stosunkowo nową grupą w Poznaniu. Zgodnie z rejestrami Wydziału Spraw Obywatelskich i Uprawnień Komunikacyjnych, w połowie 2025 roku w Poznaniu zameldowanych było 55 osób z obywatelstwem kraju z Ameryki Południowej. Byli to obywatele Brazylii (20), Kolumbii (8), Peru (8), Chile (7), Ekwadoru (5), Argentyny (4), Wenezueli (2) oraz Boliwii (1). Podczas spotkań i rozmów z organizacjami współpracującymi z Wydziałem Zdrowia i Spraw Społecznych, tj. Migrant Info Point i Caritas, pojawiały się sygnały, że po pomoc do tych organizacji coraz częściej zwracają się cudzoziemcy pochodzący właśnie z krajów Ameryki Południowej. Ta tendencja została potwierdzona także przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie. W związku z tym Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych zdecydował się na zorganizowanie jednego ze spotkań w ramach konsultacji społecznych właśnie z tą grupą cudzoziemców - w celu poznania ich potrzeb i problemów.

Według danych mobilnych w 2024 roku w Poznaniu mieszkało 79,3 tys. cudzoziemców, z czego 93% stanowili obywatele Ukrainy (68,8 tys.) i Białorusi (4,7 tys.). Zgodnie z rejestrami Wydziału Spraw Obywatelskich i Uprawnień Komunikacyjnych, w połowie 2025 roku w Poznaniu zameldowanych było 12,1 tys. cudzoziemców, w tym 5,8 tys. Ukraińców oraz 3 tys. Białorusinów. Cudzoziemcy stanowili 11% liczby mieszkańców Poznania. Liczba cudzoziemców zmniejszyła się o 2% (1,5 tys.) w porównaniu z 2022 rokiem.

Według stanu na zakończenie roku szkolnego 2024/2025 do przedszkoli i szkół, dla których organem prowadzącym jest Miasto Poznań, uczęszczało 1226 uczniów z Białorusi oraz 6595 uczniów z Ukrainy (w tym 5942 uczniów ze statusem uchodźcy, przyjętych po wybuchu wojny w lutym 2022 roku).

Jeszcze w 2021 roku Urząd Miasta zlecił Centrum Badań Migracyjnych UAM przeprowadzenie badania społecznego, które miało przeanalizować potrzeby i wyzwania, z jakimi mierzą się migranci mieszkający w Poznaniu. Raport zatytułowany: "Potrzeby mieszkanek i mieszkańców Poznania z doświadczeniem migracyjnym dotyczące integracji społecznej", został opublikowany w 2022 roku i jest najbardziej obszernym badaniem zleconym przez Miasto w tym obszarze. Diagnoza potrzeb i oczekiwań cudzoziemców mieszkających w Poznaniu powstała na podstawie przeprowadzonych ankiet i wywiadów, w tym z osobami pracującymi na rzecz cudzoziemców (w organizacjach, stowarzyszeniach, grupach nieformalnych). Najwięcej osób ankietowanych pochodziło z Ukrainy i Białorusi.

Cudzoziemcy wskazywali, że największą trudnością jest dla nich brak znajomości języka polskiego w stopniu komunikatywnym. Kolejnym problemem okazały się być kwestie formalno-prawne związane z legalizacją pobytu i dostępem do instytucji. Zwracano również uwagę na przeszkody związane z funkcjonowaniem na rynku pracy i z uznaniem kwalifikacji zawodowych. Sygnalizowano trudności w relacjach z Polakami - tj. niechęć do nawiązywania znajomości czy brak tolerancji. Część migrantów zgłaszała również pogorszenie się relacji rodzinnych z powodu wyjazdu ze swojego kraju.

Wywiady przeprowadzone z migrantami, którzy mieszkali w Poznaniu minimum od roku pozwoliły na bardziej szczegółowe poznanie ich problemów i potrzeb. Osoby te wskazywały najpierw na problemy dotyczące kwestii formalno-prawnych związanych z legalizacją pobytu i pracy, a dopiero w drugiej kolejności na trudności wynikające z braku lub słabej znajomości języka polskiego. Następnie wskazywano na problemy związane ze znalezieniem pracy, wynajęciem mieszkania oraz opieką zdrowotną. Ponadto osoby planujące osiedlenie się w Polsce miały więcej trudności w uzyskaniu informacji o edukacji (dzieci i dorosłych), opiece medycznej, rynku mieszkaniowym, życiu kulturalnym i codziennym w Poznaniu. Niektórzy wskazywali też na małe możliwości poznawania Polaków i polskiej kultury.

Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych planuje kontynuację pilotażu związanego z działalnością Poznańskiego Centrum Wsparcia Cudzoziemców, które funkcjonuje przy Alei Marcinkowskiego od 1 lipca do 31 grudnia 2025 roku. Centrum prowadzone jest przez organizację pozarządową Migrant Info Point, która otrzymała dotację w wysokości 200 tys. zł w ramach otwartego konkursu ofert. W Centrum udzielane są cudzoziemcom informacje związane z różnymi obszarami życia, organizowane są kursy języka polskiego, kursy doradztwa zawodowego czy wydarzenia integracyjne dla cudzoziemców i społeczności lokalnej. Od wielu lat organizacje czy osoby współpracujące z cudzoziemcami wskazują, że kompleksowy punkt pomocy jest podstawą do wsparcia integracji migrantów mieszkających w Poznaniu. Nie planuje się tworzenia nowej instytucji, a dąży do tego, aby Centrum oferowało jak najbardziej adekwatne wsparcie.

W 2024 roku Obserwatorium Gospodarki i Rynku Pracy Aglomeracji Poznańskiej (działające przy Centrum Doradztwa Zawodowego dla Młodzieży) przeprowadziło wśród lokalnych przedsiębiorców badanie pod nazwą "Zatrudnianie cudzoziemców - wyzwania i perspektywy rozwoju dla przedsiębiorców aglomeracji poznańskiej". W badaniu wzięło udział 600 podmiotów gospodarki narodowej z terenu Miasta i Powiatu, które w roku 2024 zatrudniały cudzoziemców oraz 100 podmiotów, które zatrudniały cudzoziemców przed rokiem 2024, ale w trakcie jego trwania z tego zrezygnowały. Wyniki pokazały, że lokalne firmy, które zatrudniały cudzoziemców, jako główną przyczynę nawiązywania stosunku pracy z obcokrajowcami wskazywały na niewystarczającą liczbę polskich kandydatów do pracy. Większość firm (59,5%), które miały w swojej kadrze cudzoziemców w 2024 roku, zadeklarowała, że ma zamiar zatrudniać ich także w kolejnym roku. Wiele firm niezatrudniających cudzoziemców w 2024 roku, nie planowało tego zrobić także w 2025 roku (48%) lub nie miało jasno sprecyzowanych planów w tej kwestii (46%). Podmioty, które zatrudniały obcokrajowców w 2024 roku, zdecydowanie częściej deklarowały, że nadal zamierzają ich zatrudniać. Natomiast te, które nie zatrudniały cudzoziemców w 2024 roku, znacząco rzadziej mówiły o zmianie planów w tym obszarze.

Prawie 42% badanych przedsiębiorców zatrudniających obcokrajowców w 2024 roku przewidywało, że zapotrzebowanie na pracę cudzoziemców w ich firmach w 2025 roku pozostanie bez zmian. Takiego zdania byli najczęściej przedstawiciele mikro i małych firm. Ankietowani ze średnich firm (zatrudniających od 50 do 249 osób) przewidywali, że zapotrzebowanie zwiększy się. Natomiast prawie 70% respondentów z dużych firm (zatrudniających powyżej 250 osób) odpowiedziało, że trudno przewidzieć jakie będzie zapotrzebowanie w kolejnym roku. W przypadku firm, które nie zatrudniały cudzoziemców w 2024 roku: 48% uznało, że zapotrzebowanie na pracę cudzoziemców w ich firmach w 2025 roku pozostanie bez zmian, a 39% nie było w stanie tego przewidzieć.

Odpowiedzi przedsiębiorców w badaniu w 2024 roku na temat zapotrzebowania na pracę cudzoziemców w perspektywie najbliższych trzech lat było kolejnym potwierdzeniem, że przewidywanie tej sytuacji stało się coraz trudniejsze dla pracodawców. Prawie 38% respondentów zatrudniających obcokrajowców w 2024 roku oraz 45% badanych, którzy nie mieli w swojej kadrze cudzoziemców w 2024 roku, stwierdziło, że trudno powiedzieć, co przyniosą kolejne trzy lata.

Na zakończenie Miasto przypomina, że 16 września (godz. 17, sala 317 przy ul. 3 Maja 46) w ramach konsultacji zaplanowane jest spotkanie dla pracodawców zatrudniających migrantów lub wyrażających chęć zatrudnienia cudzoziemców.

Poniższa treść została przygotowana przez biuletyn/Wydawnictwo Miejskie Posnania