Przez Poznań Warta płynie na odcinku nieco ponad 12 km (od mostu autostradowego na południu, do mostu obwodnicy kolejowej na północy miasta). Dużą część tej trasy można przepłynąć tramwajem wodnym... i my to zrobimy.
Pierwsze statki z napędem mechanicznym pojawiły się na Warcie przed ponad 150 laty. Kronikarz poznański Marceli Motty tak opisał w 1865 roku pierwszy rejs parostatku zbudowanego w Poznaniu: "gdzie było głęboko, szła rzecz dobrze, ale na mieliznach naszej kapryśnej Warty biedaczek miał trudną sprawę; sykał, parskał, dymił na potęgę, ale koniec końcem trzeba było nieraz zrzucić pychę z serca i uciec się do patriarchalnych wioseł i drągów (...)". Pod koniec XIX wieku z Poznania parostatki pływały aż do Szczecina. Obecnie po Warcie w Poznaniu pływają dwa statki wycieczkowe: Bajka i Widmo. Tytułowy "bajkowy statek" zbudowano w latach 60. XX wieku w Krakowskiej Stoczni Rzecznej. Pod nazwą Rekin przez 20 lat pełnił służbę jako holownik, potem przerobiono go na statek wycieczkowy, a od początku XXI wieku - jako Bajka - pływa pod "śremską banderą". Statek ma długość prawie 19 m, a maksymalne zanurzenie 65 cm pozwala na żeglowanie po kapryśnej Warcie przez cały sezon. Moc na wale śruby napędzającej Bajkę wynosi 90 KM, co sprawia, że 38 pasażerów może przemieszczać się nie tylko z prądem rzeki, ale i...
...pod prąd
Chociaż trasa poznańskiego tramwaju wodnego stanowi pętlę zaczynającą i kończącą się na przystani przy katedrze, to naszą wycieczkę proponuję rozpocząć na Ratajach. Dojazd komunikacją miejską jest wówczas najłatwiejszy, zobaczyć można te same atrakcje co podczas podróży całą pętlą, a do tego zaoszczędzimy 5 zł, na co zwracam uwagę nie tylko znanym z oszczędności poznaniakom.
Przystanek "Rataje" znajduje się nieopodal mostu Królowej Jadwigi, przy Towarzystwie Wioślarzy Polonia. Działa tu także plaża miejska oraz "Brzeg Wschodni" - miejsce serwujące w tym roku fish & chips oraz całą masę wydarzeń kulturalnych i sportowych.
Cumy rzucone, cała naprzód, odpływamy... Na prawym brzegu (z lewej burty) znajdują się przystanie klubów wodnych, a wśród zieleni Parku nad Wartą migają budynki os. Piastowskiego. Po drugiej stronie rzeki znajduje się przystań, z której do stoczni w Szczecinie transportowane były ogromne silniki okrętowe wyprodukowane w HCP. W głębi widać panoramę Wildy z położonymi na brzegu rzeki budynkami tzw. "Dziecińca pod Słońcem" - pierwszego stworzonego w Poznaniu ogródka jordanowskiego oraz otwartych w 1925 roku dawnych Miejskich Łazienek Rzecznych, przy których powstała w tym roku plaża miejska i przystanek tramwaju wodnego "Wilda". Tu bierzemy na pokład kolejnych pasażerów, a statek zawraca, by dalej popłynąć już...
...z prądem...
Kolejny odcinek rejsu prowadzi aż pod czterema mostami (Królowej Jadwigi, św. Rocha, Chrobrego, kolejowym). Z otwartego pokładu, skręcając głowę w prawo i w lewo (prawie jak na meczu tenisowym!), rozpoznać możemy - tym razem z innej perspektywy - znane budowle. Na prawym brzegu Warty kościół św. Rocha, dalej kampus Politechniki Poznańskiej: boiska z nową halą sportową, bibliotekę i Centrum Wykładowe oraz budynki wydziałów. Po drugiej stronie: pozostałości pochodzącej z połowy XIX wieku Starej Gazowni, budynek nieczynnej już elektrowni miejskiej na Grobli oraz Chwaliszewo z plażą miejską i przystankiem tramwaju wodnego. Widać też powstający w starym korycie Warty amfiteatr. Wracamy wzrokiem na prawy brzeg - Ostrów Tumski: na zboczu południowego cypla wyspy widać założoną w ubiegłym roku winnicę, dalej domy na Zagórzu, seminarium duchowne, a za mostem katedrę, psałterię, kościół NMP, kanonie i Akademię Lubrańskiego. Po minięciu katedry i elektrowni Garbary (po prawej) oraz starego portu (po lewej) statek przepływa pod mostem kolejowym; za którym, na lewym brzegu, podziwiamy przyczółek Wielkiej Śluzy - pozostałość po poznańskiej twierdzy poligonalnej. Dalsza trasa prowadzi wśród zieleni w kierunku kolejnego przystanku - plaży na Szelągu, moim zdaniem najmilszej z poznańskich plaż. W dalekiej perspektywie rzeki widać most Lecha i zabudowania elektrociepłowni Karolin.
...i znów pod prąd
Od plaży na Szelągu znów płyniemy pod prąd, zauważając (z lewej burty) ujścia prawobrzeżnych dopływów Warty: rzek Głównej i Cybiny. Przed dziobem statku, na końcu "tunelu" utworzonego przez zieleń porastającą brzeg rzeki pojawiają się (i znikają): katedra, czerwony budynek Collegium Altum Uniwersytetu Ekonomicznego, wieża Zamku Królewskiego, wieżowce przy ul. Piekary, wieża ratusza. Podziwiając znane już widoki, kończymy naszą podróż na przystanku "Katedra".
Witold Gostyński
Informacje praktyczne:
- Tramwaj wodny (statek Bajka) kursuje przez całe wakacje: w piątki (1 rejs) oraz soboty i niedziele (po 3 rejsy dziennie), z przystankami na trasie: Katedra - Rataje - Wilda - Chwaliszewo - Szeląg - Katedra. Rejs na całej trasie trwa ok. 1 h 40 min, bilet kosztuje 20 zł (dzieci do 3 lat bezpłatnie). Można też wykupić bilet w cenie 5 zł za odcinki między przystankami. Rozkład rejsów na stronie internetowej oraz na Facebooku. W pozostałe dni tygodnia odbywają się rejsy turystyczne w kierunku Starołęki lub Karolina.
- Dojazd/powrót: do przystanku wodnego "Rataje" - tramwajami do przystanku "Serafitek", dalej pieszo (ok. 200 m); z przystanku wodnego "Katedra" - ok. 100 m do przystanku tramwajowego "Katedra", stamtąd tramwajem w kierunku śródmieścia lub do ronda Śródka
- Strony internetowe: statekbajka.pl; rzekawartapoznania.pl; cyryl.poznan.pl - kolekcje starych fotografii i map
- O letnich imprezach nad Wartą informują: kontenerart.pl; facebook.com/brzegwschodni; facebook.com/pages/Plaża-Miejska-Poznań
- Warto poczytać: Alfred Kaniecki, Poznań. Dzieje miasta wodą pisane; Andrzej Ryżyński, 750 lat poznańskich mostów; Kronika Miasta Poznania nr 1/2014 "Warta".
Bieżące informacje o tym co dzieje się nad Wartą
Polecamy stronę Rzeka Warta Poznania z mapą atrakcji, informacje o bezpieczeństwie, podstrony dla poszczególnych projektów, odnośniki do właściwych profili na FB
Plaże miejskie: