Rada Miasta Poznania

Mogli się o tym przekonać radni z Komisji Kultury i Nauki, którzy spotkali się na gościnnym posiedzeniu właśnie w Bibliotece Raczyńskich. I nie chodzi tutaj tylko o widok z zewnątrz gdzie łączą się ze sobą stara i nowa bryła. Dyrektor Anna Gruszecka zaprosiła radnych na krótki spacer po budynku pokazując szeroką ofertę dla użytkowników. Ale najciekawsza niespodzianka czekała w dziale zbiorów specjalnych. Zgromadzono tam bezcenne, historyczne publikacje, z których kilka zabytków piśmiennictwa zostało poddanych specjalistycznej konserwacji. Środki Biblioteka pozyskała z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Niektóre z tych tych eksponatów zostały tak odświeżone, że wyglądają na o wiele młodsze, inne zabezpieczono przed niszczeniem.

Białoruski Tristan i Novus Atlas

Spośród tych eksponatów warto zwrócić uwagę na pochodzący z archiwum Radziwiłłów w Nieświeżu rękopiśmienny kodeks z przełomu XVI i XVII w., zawierający na swoich kartach najstarszy zabytek białoruskiej literatury świeckiej, tzw. "Białoruskiego Tristana", przetłumaczoną legendę z VI w.

Niezwykle efektownie prezentuje się monumentalny "Novus Atlas Absolutissimus", wydany w połowie XVII w. Zawiera łącznie 517 plansz przedstawiających mapy świata, poszczególnych kontynentów, państw i księstwa. Są też ziemie polskie, a także mapa Wielkopolski.

Przesłanie Raczyńskiego

Ważna dla tożsamości samej instytucji jest rękopiśmienna kopia "Aktu założenia i organizacji Biblioteki publicznej w Poznaniu" podpisana przez fundatora Edwarda Raczyńskiego i zawierająca jego osobiste poprawki. Składa się m.in. z zapisów określających cele działalności biblioteki, obowiązki pracowników, zasady udostępniania zbiorów, źródła finansowania. Najważniejszym zapisem jest paragraf 3 określający publiczny charakter książnicy: Przeznaczeniem Biblioteki Raczyńskich jest jest aby w czytelni, która w tejże będzie urządzoną, każdy bez różnicy osób w dniach i godzinach oznaczonych miał prawo z niej korzystać. Opracowany w 1829 r. statut (w języku polskim i niemieckim), został 24 stycznia 1830 roku zatwierdzony przez Fryderyka Wilhelma III.

Teraźniejszość

Po niema 200 latach Biblioteka Raczyńskich realizuje założenia swojego fundatora, a dzięki rozbudowie może czynić to w szerszym zakresie. Zarejestrowanych jest obecnie 87 tys. czytelników (w tym 16 tys. w wieku do lat 15). W ubiegłym roku zanotowano 937 tys. odwiedzin. Do Biblioteki Raczyńskich należą również Muzeum Literackie Henryka Sienkiewicza, Mieszkanie Pracownia Kazimiery Iłłakowiczówny, Muzeum Pracownia Józefa Ignacego Kraszewskiego, Ośrodek Dokumentacji Wielkopolskiego Środowiska Literackiego oraz 40 filii na terenie całego miasta. W placówce zatrudnionych jest 250 pracowników (w tym 215 kobiet).

Wyzwania na przyszłość

Nie chodzi o przyszłość odległą. Władze Biblioteki chcą w najbliższym czasie zrestrukturyzować sieć biblioteczną. Poprawić ma się infrastruktura i warunki obsługi (w tym wydłużenie godzin otwarcia). Filie mają też być miejscami integracji środowisk lokalnych, co w w niektórych filiach już się dzieje. Lokale będące siedzibami filii znajdują się w różnym stanie. Obok odnowionych i estetycznie urządzonych, są też wymagające remontu. Nie zawsze taki remont ma sens. Zdecydowano na przykład o likwidacji trzech filii znajdujących się w pomieszczeniach piwnicznych, gdzie zbiory narażone są na wilgoć i zalanie. Powstanie natomiast nowa filia w Naramowicach, gdzie jest na taką placówkę duże zapotrzebowanie społeczne.

Dyrekcja Biblioteki myśli też o poprawie funkcjonalności gmachu głównego m.in. wprowadzeniu udogodnień dla osób niepełnosprawnych.

(mat)