Rada Miasta Poznania

Decyzję wojewoda Zbigniew Hoffmann ogłosił podczas konferencji prasowej w dniu 13 grudnia. Wynika ona z ustawy zmierzającej do usunięcia z przestrzeni polskich miast nazw związanych z komunizmem.

Wojewoda mówił m.in. o opinii Instytutu Pamięci Narodowej, która wskazuje, że nazwa ul. 23 Lutego - zakończenia walk o Poznań w 1945 roku i zajęcia miasta przez Armię Radziecką - jest symbolicznym początkiem komunizmu w Poznaniu.

Fragment opinii IPN: Dnia 23 lutego 1945 r. Armia Czerwona, przy współudziale przymusowo wykorzystanych w ataku obywateli polskich, zajęła Cytadelę - ostatni punkt niemieckiego oporu na terenie Poznania. Zgodnie z informacjami zawartymi w piśmie wojewody wielkopolskiego z dnia 18 września 2017 r. (znak: KN-I.4102.9.2017.21) nazwa ta jest interpretowana jako "nazwa ulicy nadana w I rocznicę oswobodzenia miasta". W propagandowej praktyce władz komunistycznych, wydarzenie to było celebrowane - niezgodnie z faktami historycznymi - jako "dzień wyzwolenia" Poznania oraz powód do wyrażania wdzięczności społeczeństwa wobec Armii Czerwonej. Cywilni obywatele zmuszeni do udziału w ataku na Cytadelę zasługują na różne formy upamiętnienia, w sposób jednoznaczny uwzględniające rzeczywisty przebieg wydarzeń i sposób przeprowadzenia szturmu. Funkcję utrwalania pamięci wykorzystanych do szturmu Polaków spełnia m.in. nazwa alei Cytadelowców. Trudno za taką uznawać nazwę ulicy 23 lutego, która jednoznacznie łączy się z gloryfikacją Armii Czerwonej. Zajęcie Poznania przez Armię Czerwoną i utworzenie tam władz komunistycznych było jedynie fragmentem dziejowego doświadczenia Polski.

Jako nową patronkę ulicy wojewoda zaproponował podporucznik Janinę Lewandowską (1908-1940), radiotelegrafistkę, pilota, spadochroniarza, aresztowaną przez Sowietów w 1939 roku, zamordowaną w Katyniu. Janina Lewandowska była córką gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego, dowódcy Powstania Wielkopolskiego. Od 10. roku życia mieszkała wraz z rodzicami w podpoznańskim Lusowie. Kształciła się w Poznaniu m.in. w gimnazjum im. Generałowej Zamoyskiej. Była członkinią Aeroklubu Poznańskiego.

Po 65. latach od zbrodni NKWD - w 2005 roku - czaszka Lewandowskiej została zidentyfikowana i uroczyście złożono ją w grobowcu rodziny Muśnickich na cmentarzu w Lusowie. W 2007 roku została pośmiertnie awansowana na porucznika.

Przypomnijmy jeszcze, że przed II wojną światową ulica nosiła nazwę Pocztowa. 

oprac. mat.

Życiorys Janiny Lewandowskiej za portalem dzieje.pl