Retencja dla środowiska

W ramach Akademii Zielony Poznań publikujemy artykuł Pani Justyny Walczak specjalisty ds.projektów środowiskowych z Aquanet Retencja, który przybliży temat zagospodarowania wód opadowych w ogrodach deszczowych oraz innych rozwiązań retencyjnych.

Retencja w środowiku - grafika artykułu
Retencja w środowiku

Woda w mieście pełni funkcje gospodarcze i środowiskowe. To niezastąpiony i niezbędny element życia ludzi, zwierząt i roślin dlatego tak ważny jest dostęp do jej zasobów.
Ze względu na pogłębiające się efekty zmian klimatu, obserwuje się występowanie dwóch skrajnych zjawisk, niedoboru wody oraz jej nadmiaru. Długoterminowe okresy suszy często przerywane są krótkotrwałymi bardzo intensywnymi opadami deszczu, które powodują przeciążenie systemu kanalizacyjnego i lokalne podtopienia. Latem, w wyniku wysokich temperatur i długich okresów bezdeszczowych, zużycie wody drastycznie wzrasta i pojawiają się miejsca, w których zaczyna jej brakować.
Do działań adaptacyjnych, które mogą załagodzić występujące problemy, zaliczamy retencję wód opadowych i roztopowych oraz zagospodarowywanie ich w miejscu opadu. W celu ich wdrożenia, konieczna jest zmiana tendencji odprowadzania wód bezpośrednio do systemu kanalizacyjnego na ideę ,,miasta gąbki". Należy traktować wody opadowe jako cenny surowiec, nie jako problem, którego należy się pozbyć. Standardem w gospodarowaniu zasobami wodnymi powinny stać się elementy niebiesko-zielonej infrastruktury oraz inne urządzenia retencyjne ograniczające bezpośrednie odprowadzanie wód do odbiornika. W celu zatrzymania wody w mieście, należy rozwinąć otwarte systemy kanalizacji deszczowej, ograniczać wprowadzanie nawierzchni nieprzepuszczalnych i zwiększać możliwości chłonne otaczającego nas krajobrazu poprzez implementację zrównoważonych systemów retencyjnych.
Główne cele wprowadzania małej retencji w przestrzeń miejską to:poprawa lokalnego bilansu wodnego, polepszenie mikroklimatu, zmniejszenie ilości oraz prędkości odpływających wód, zasilanie wód podziemnych,zasilenie systemów roślinnych poprzez rozsączanie wód opadowych w strefie włośnikowej systemów korzeniowych, odciążenie sieci kanalizacji deszczowej.
Powyższa założenia można osiągnąć poprzezzagospodarowanie wód pochodzących z opadów atmosferycznych w miejscu ich opadu, efektywne zarządzanie urządzeniami melioracji wodnej, renaturalizację oraz należyte utrzymanie cieków wodnych,zachowanie lub odbudowę starych i wyznaczenie nowych obszarów naturalnej retencji terenowej,modernizację istniejących urządzeń wodnych, wzbogacenie krajobrazu w zielono-niebieską infrastrukturę (ogrody deszczowe, niecki bioretencyjne, stawy i oczka wodne),rozszczelnienie powierzchni utwardzonych.
Przykładowym i mało skomplikowanym rozwiązaniem zielono-niebieskiej infrastruktury, retencjonującym wody opadowe i roztopowe jest ogród deszczowy. To rozwiązanie zakładane w gruncie lub w pojemniku zasilane jest najczęściej wodami opadowymi z dachu za pomocą rur spustowych. W zakładanym ogrodzie deszczowym wykorzystywane są odpowiednie warstwy podłoża które zatrzymują i filtrują wodę. Dodatkowo ogrody uzupełniane są roślinnością odporną na okresowe susze i zalewanie, która wykorzystuje wodę zgromadzoną w warstwach gruntu. Efektem działania ogrodów deszczowych jest spowolnienie spływu, zasilenie systemów roślinnych, podczyszczenie wód opadowych, infiltracja wód do gruntu oraz ewapotranspiracja, czyli parowanie terenu poprzez grunt i części nadziemne roślin. Podczas zakładania ogrodu w pojemniku, należy uwzględnić trwałość stosowanych materiałów na napór materiału wypełniającego oraz zmienne warunki atmosferyczne. W zależności od parametrów technicznych rozwiązania, może zaistnieć konieczność wyposażenia go w przelew awaryjny, który zabezpieczy przed przelaniem się wód opadowych. Oprócz korzyści ekologicznych, stosowanie ogrodów deszczowych dostarcza również walor estetyczny w formie obniżonych rabat bylinowych lub dużych donic wypełnionych roślinami.
Więcej informacji na temat sposobów zagospodarowania wód opadowych, można znaleźć w materiałach dostępnych na stronie www.aquanet-retencja.pl