2006
Wielkopolskie Zrzeszenie Handlu i Usług w Poznaniu
W 1904 roku w Inowrocławiu powstał Związek Towarzystw Kupieckich na Rzeszę Niemiecką. Sześć lat później jego siedzibę przeniesiono do Poznania. Dzisiaj ponadstuletni związek kupiecki, funkcjonujący od 1999 roku pod nazwą Wielkopolskiego Zrzeszenia Handlu i Usług, kultywuje tradycje gospodarności, solidności oraz dobrych obyczajów kupieckich.
Po I wojnie światowej kupcy zaangażowali się w odbudowę i rozwój gospodarczy młodego państwa. W początkach 1921 roku z inicjatywy związku doszło do zorganizowania pierwszych Targów Poznańskich, które dały początek słynnym Międzynarodowym Targom Poznańskim. W tym samym roku w Poznaniu odbył się Wszechpolski Zjazd Kupiectwa. Poważną inicjatywą związku było powołanie Towarzystwa Przyjaciół Wyższej Szkoły Handlowej, obecnej Akademii Ekonomicznej.
W 1928 roku przy ul. Zwierzynieckiej 13 otwarto siedzibę związku - Dom Kupiectwa Polskiego, w którym odtąd skupia się życie kulturalne i towarzyskie kupców. W międzywojniu także zaprojektowano używane do dzisiaj godło kupieckie obowiązujące w całym kraju.
II wojna światowa przerwała działalność związku, który odrodził się w 2. połowie 1945 roku już jako Wielkopolski Związek Zrzeszeń Kupieckich. Pod koniec 1946 roku organizacja skupiała 14 139 placówek handlowych, w których pracowało ponad 23 tys. osób. Lata PRL-u, trudne dla prywatnych kupców, osłabiły, ale nie zniszczyły aktywności środowiska.
Obecnie związek wspiera przedsiębiorczość, udziela pomocy w sprawach podatkowych, rachunkowych i prawnych swoim członkom, inspiruje i rozwija współpracę gospodarczą z zagranicą, prowadzi działalność kulturalno-oświatową i edukacyjną, współpracuje z podobnymi instytucjami działającymi na terenie Wielkopolski oraz organizuje konferencje i szkolenia. Od 1992 roku sprawuje pieczę nad Prywatnym Liceum Kupieckim posiadającym uprawnienia szkoły publicznej. Pięć lat później pod patronatem zrzeszenia otwarto w Poznaniu Wyższą Szkołę Handlu i Usług, pierwszą tego typu placówkę w kraju. Przedstawiciele organizacji aktywnie uczestniczą w pracach kilku komisji Rady Miasta, a także w działalności Sejmiku Województwa Wielkopolskiego. Z inicjatywy poznańskich kupców zbudowano w centrum miasta dwa budynki handlowe - Pasaż MM oraz Kupca Poznańskiego.
W 2004 roku minęła setna rocznica powstania związku. Uczczono ją wykonaniem nowego sztandaru, wybiciem okolicznościowego medalu, otwarciem wystawy w Muzeum Historii Miasta Poznania i wydaniem kilku publikacji. Zrzeszenie uhonorowane zostało statuetką Hipolita przyznawaną przez Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego. Główne uroczystości odbyły się 24 października 2004 roku w Auli Uniwersyteckiej.
Uchwałą podjętą 16 maja 2006 roku poznańscy radni nadali Wielkopolskiemu Zrzeszeniu Handlu i Usług tytuł Zasłużony dla Miasta Poznania.
**
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Ideę utworzenia towarzystwa naukowego popieranego przez wielkopolskie autorytety naukowe i społeczne podjęli ks. Franciszek Malinowski z Komornik i dr Kazimierz Szulc. Pierwsze zebranie Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego (od 1921 roku Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk) odbyło się 13 lutego 1857 roku. Wzięło w nim udział 42 członków założycieli. Jego pierwszym prezesem został August Cieszkowski, kolejnymi byli Tytus Działyński, Karol Libelt, Heliodor Święcicki i wielu innych znakomitych poznaniaków i Wielkopolan.
W statucie cel działania Towarzystwa określono jako "pielęgnowanie nauki i umiejętności w języku polskim", co - wobec aktywnej polityki germanizacyjnej i braku w mieście wyższej uczelni - miało wielkie znaczenie dla zachowania polskości. Stosunkowo szybko podjęto współpracę naukową z ośrodkami i towarzystwami naukowymi w Krakowie, Warszawie, Lwowie, Petersburgu, Pradze, Ołomuńcu, Kopenhadze, Belgradzie i Charkowie. Od początku w ramach Towarzystwa działała biblioteka gromadząca książki i czasopisma naukowe, wydawano "Roczniki PTPN", "Zapiski Archeologiczne" i "Poznańskie Nowiny Lekarskie". Powołano także Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich w Wielkim Księstwie Poznańskim będące początkiem poznańskiego Muzeum Narodowego.
Wkrótce Towarzystwo stało się jednym z tych ważnych miejsc w mieście, w których pielęgnowano tradycję patriotyczną, łącząc ją z charakterystyczną dla całej Wielkopolski pracą organiczną. W siedzibie PTPN, pięknym budynku przy ul. Mielżyńskiego, od 8 listopada 1882 roku eksponowano zbiory tzw. Galerii Mielżyńskich, największych ówcześnie zbiorów sztuki obok kolekcji muzeów w Warszawie i Krakowie. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku zbiory galerii trafiły do Muzeum Wielkopolskiego.
Po II wojnie światowej, 16 maja 1945 roku wznowiono pracę Komisji Historycznej PTPN. W towarzystwie działali wówczas m.in. Zygmunt Wojciechowski, Kazimierz Tymieniecki, Stefan Barbacki, Gerard Labuda, Zdzisław Kaczmarek, Zbigniew Zakrzewski i Antoni Gąsiorowski.
Lata 70. i 80. XX wieku to okres słabszej aktywności Towarzystwa, dopiero po 1989 roku nastąpiło ożywienie jego działalności. Obecnie PTPN zrzesza ok. tysiąca naukowców z całej Polski, przede wszystkim z Poznania, działających w siedmiu wydziałach: Filologiczno-Filozoficznym, Historii i Nauk Społecznych, Matematyczno-Przyrodniczym, Lekarskim, Nauk Technicznych, Nauk Rolniczych i Leśnych oraz Nauk o Sztuce. Każdy z wydziałów składa się z dwóch do siedmiu komisji. Od 2005 roku prezesem PTPN jest poznański mediewista prof. Jacek Wiesiołowski. W historycznym budynku przy ul. Mielżyńskiego odbywa się rocznie ok. 60 posiedzeń naukowych, organizowane są seminaria, sesje, posiedzenia z udziałem uczonych polskich i zagranicznych. Prężnie działa wydawnictwo naukowe i biblioteka. W połowie 2007 roku rozpoczęły się zakrojone na szeroką skalę obchody 150-lecia istnienia Towarzystwa.
Rada Miasta Poznania nadała Poznańskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauk tytuł Zasłużony dla Miasta Poznania uchwałą z 16 maja 2006 roku.
**
Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu
Początkowo jedna z katedr Uniwersytetu Poznańskiego, później Studium Wychowania Fizycznego przy Wydziale Lekarskim UP, od 1950 roku Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego, a od 1973 roku Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu. Uczelnia wykształciła wielu wybitnych trenerów i znakomitych sportowców, mistrzów Europy i olimpijczyków. Jej absolwentami są m.in. Władysław Komar, Władysław Kozakiewicz i Bronisław Malinowski.
W 1913 roku Towarzystwo Wykładów Naukowych zaprosiło do Poznania Eugeniusza Piaseckiego, pracownika naukowego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, aby wygłosił dwa odczyty na temat wychowania fizycznego. Po kilku latach Piasecki wrócił do Poznania i osiadł tu na stałe. W 1919 roku z jego inicjatywy na Wydziale Filozoficznym nowo utworzonej Wszechnicy Piastowskiej (od 1920 roku - Uniwersytetu Poznańskiego) powołano Katedrę Higieny Szkolnej i Teorii Wychowania Fizycznego. Jej pierwszym kierownikiem został Eugeniusz Piasecki. Katedra była pierwszym w Polsce i trzecim na świecie, po Gandawie (1908) i Kopenhadze (1909), ośrodkiem, w którym wykładano wychowanie fizyczne na poziomie uniwersyteckim. Ukończenie dwu-, a potem trzyletnich studiów uprawniało absolwentów do nauczania gimnastyki. Siedzibą katedry był istniejący do dzisiaj budynek w parku Wilsona.
W 1924 roku katedrę przekształcono w Studium Wychowania Fizycznego działające przy Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego. Pierwsze trzy stopnie magisterskie jego absolwenci uzyskali w 1931 roku. W latach międzywojennych studium nawiązało kontakty naukowe z podobnymi placówkami w Europie i stało się przodującym ośrodkiem w kraju. Tematy podejmowanych prac badawczych wiązały się przede wszystkim z fizjologią, antropologią i rehabilitacją, ukazywały się liczne publikacje z zakresu historii i teorii kultury fizycznej, a w latach 1920-31 - periodyk "Wychowanie Fizyczne". Absolwenci studium byli pionierami w upowszechnianiu kultury fizycznej w kraju.
Po zakończeniu działań wojennych już 14 kwietnia 1945 roku wznowiono działalność studium. Uczyło się w nim wtedy 23 studentów. W 1950 roku placówka usamodzielniła się i przekształciła w Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego podporządkowaną Głównemu Komitetowi Kultury Fizycznej. Pierwszym rektorem WSWF został prof. Jan Krotoski. W 1973 roku uczelnię przemianowano na Akademię Wychowania Fizycznego i przeniesiono do nowego, okazałego, nowoczesnego budynku przy obecnej ul. Królowej Jadwigi. Rok później, obok istniejącego Wydziału Wychowania Fizycznego, otwarto Wydział Turystyki i Rekreacji, a w 2003 roku filię zamiejscową - Wydział Kultury Fizycznej w Gorzowie Wlkp. Od 30 października 1981 roku uczelnia nosi imię Eugeniusza Piaseckiego.
Obecnie AWF prowadzi badania z zakresu antropologii, biochemii, fizjologii, sportu osób niepełnosprawnych, metodyki wychowania fizycznego, wykorzystania czasu wolnego i sportu wyczynowego. Studenci uczący się w Poznaniu i Gorzowie Wlkp. mogą wybrać jedną z trzech specjalizacji: trenerską, nauczycielską lub menedżerską. Poznańscy radni nadali Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego tytuł Zasłużony dla Miasta Poznania na posiedzeniu Rady Miasta 16 maja 2006 roku.
**
MARIA MARGARETA KĘPIŃSKA JAKOBSEN
Cała jej działalność odnosi się do spraw podstawowych - godności ludzkiej, sprawiedliwości i szacunku dla człowieka. W latach 1980-2000 była sekretarzem generalnym organizacji "Solidarni z Polską". Niosła Polsce wielką pomoc humanitarną. Dzięki niej powstał w Poznaniu dzienny dom pobytu dla osób z zaburzeniami psychicznymi.
Urodziła się w Poznaniu, tutaj w 1963 roku ukończyła studia prawnicze i rozpoczęła pracę w Sądzie Rejonowym. Pod koniec lat 60. skończyła studia filologiczne z zakresu języka duńskiego na Uniwersytecie Kopenhaskim, a następnie studia licencjackie w kopenhaskim Instytucie Wschodnioeuropejskim. Jest tłumaczem przysięgłym polsko-duńskim i jako taki przez lata pracowała w urzędzie do spraw uchodźców. Interesowało ją polskie prawo i procedury kryminalne w odniesieniu do praw człowieka.
Jest członkiem i stałym współpracownikiem Duńskiego Komitetu Helsińskiego. Z ramienia komitetu uczestniczyła w wyborach władz państwowych w Polsce, Rumunii, na Węgrzech, Litwie, w Estonii, na Łotwie i Białorusi. Wzięła udział w kilku programach realizowanych w ramach PHARE. Na przełomie lat 80. zainteresowała się systemem więziennictwa i jego reorganizacją. Jej zaangażowanie w ten problem zaowocował podjęciem współpracy między Duńskim Komitetem Helsińskim a przedstawicielami krajów Europy Wschodniej, Centralnej i krajów nadbałtyckich. Zawsze zainteresowana życiem społecznym była organizatorką kursów z zakresu polityki, prawa i więziennictwa dla pracowników służb społecznych. Inicjowała zakładanie w Europie Środkowej szkół Kofoeda (w Poznaniu przy Fundacji Pomocy Wzajemnej "Barka"), realizowała w krajach nadbałtyckich projekt PHARE dotyczący praw dziecka, obecnie pracuje nad projektem związanym z przestrzeganiem praw ludzi upośledzonych psychicznie.
Praca humanitarna Marii Margarety Kępińskiej Jakobsen na rzecz ludzi słabych, pokrzywdzonych, często bezbronnych została zauważona i doceniona. Wyróżniono ją łotewskim Medalem Zasłużonych (2000), estońskim Krzyżem Zasługi (2004), Złotym Krzyżem PCK (1981), Krzyżem Zasługi i Praw Człowieka od Rządu Londyńskiego (1988), Złotym Krzyżem Zasługi (1989), Krzyżem Komandorskim (1998) i medalem Polonia Semper Fideli (1999). Swoje odznaczenia przyznały jej także polskie miasta. Uchwałą z 16 maja 2006 roku poznańscy radni nadali jej tytuł Zasłużony dla Miasta Poznania.