Rośliny doniczkowe a zdrowie
W zgiełku cywilizacji coraz bardziej tęsknimy za kojącą zielenią przyrody, w związku z czym lubimy otaczać się obiektami cieszącymi swoją urodą. Rośliny dodają pomieszczeniom uroku i sprawiają, że lepiej się w nich czujemy. Często hodowla kwiatów doniczkowych stanowi przedmiot hobby, ale warto pamiętać, że niekiedy urokowi doniczkowego ogrodu może towarzyszyć zagrożenie ze strony substancji występujących w niektórych gatunkach roślin doniczkowych.
Związki mogące zagrażać zdrowiu ludzi i zwierząt należą najczęściej do jednej z grup: alkaloidów, saponin lub glikozydów. Ich negatywne dla zdrowia działanie może pojawić się na skutek spożycia, kontaktu ze skórą i błonami śluzowymi, niekiedy nawet wdychania unoszących się w powietrzu drobin wyschniętego soku. Do uszkodzeń skóry dochodzi najczęściej w trakcie dziecięcych zabaw oraz pielęgnacji roślin bez stosowania rękawic ochronnych, gdy sok zawierający szkodliwe substancje dostaje się na nieosłonięta tkankę. W efekcie czego mogą pojawić się następujące objawy: zaczerwienienie, uczucie pieczenia, bólu lub świądu, stan zapalny, pęcherze. W przypadku kiedy drażniące związki przeniesiemy w okolice oczu lub błon śluzowych, reakcja organizmu może przybrać cięższą formę, trwającą nawet kilka tygodni. Najpoważniejsze symptomy pojawiają się na skutek spożycia fragmentów roślin lub zawartego w nich soku. Pierwszymi objawami są najczęściej dolegliwości przewodu pokarmowego, a nawet zaburzenia pracy serca, nerek, układu nerwowego i oddechowego.
Istnieje zawsze duże prawdopodobieństwo, że małe dziecko podejmie próby poznania nie tylko wyglądu, kształtu i zapachu rośliny, ale i również smaku intrygującej ciekawostki. W związku z powyższym gatunki potencjalnie niebezpieczne należy umieścić poza zasięgiem małego odkrywcy.
Inny problem stanowią właściwości uczulające niektórych gatunków, zawierających substancje o właściwościach uczulających, np. lateks zawarty w soku mlecznym niektórych gatunków wilczomlecza. Rośliną, na którą należy zwrócić uwagę jest popularna w okresie Bożego Narodzenia poinsecja (wilczomlecz nadobny, zwany gwiazdą betlejemską).
Poniżej przedstawiamy przykłady popularnych roślin doniczkowych, w kontaktach z którymi należy zachować szczególną ostrożność:
- Cyklamen - silnie drażni miejscowo skórę, a połknięty powoduje zaburzenia pracy układu nerwowego oraz oddechowego,
- Diffenbachia - sok w kontakcie ze skórą wywołuje stan zapalny, zaczerwienienie, pieczenie; przeniesiony w okolice oczu powoduje zaczerwienienie, ból, pieczenie, opuchliznę; połknięty może zagrażać życiu,
- Fikus - sok mleczny zawarty w roślinie zawiera lateks, co u osób uczulonych na te substancję może powodować skurcz oskrzeli,
- Juka - spożycie powoduje dolegliwości ze strony układu pokarmowego, mogą pojawić się zaburzenia pracy serca,
- Oleander - zjedzenie jego kwiatów powoduje dolegliwości ze strony układu pokarmowego, może powodować zaburzenia widzenia i zaburzenia pracy serca,
- Pierwiosnek - kontaktowo może uszkodzić skórę, wywołując zaczerwienienie, obrzęk, ból oraz pęcherze, może powodować uczulenia u alergików,
- Wilczomlecz (Euphorbia) - zawiera trujący sok mleczny o właściwościach silnie drażniących, niektóre posiadają kolce i przypominają kaktusy, inne zaś, jak wilczomlecz nadobny (znana pod nazwą gwiazda betlejemska) tych sukulentów nie przypominają.