2015
JACEK WIESIOŁOWSKI
Jacek Wiesiołowski, historyk, profesor Instytutu Historii PAN, redaktor naczelny "Kroniki Miasta Poznania". Znakomity historyk kultury średniowiecznej, znawca dziejów Poznania i poznaniaków, inicjator badań nad dziejami miasta, tłumacz łaciny, doskonały znawca poznańskich archiwów.
Pochodzi z tradycyjnej poznańskiej rodziny. Urodził się 23 stycznia 1940 roku w Żywcu, gdzie na wygnaniu w czasie II wojny światowej przebywali jego bliscy. Do Poznania przybył w 1945 roku wraz z rodzicami powracającymi po wojnie. Dzieciństwo spędził na Sołaczu. Chodził do Szkoły Podstawowej nr 11 na Winiarach, następnie do III Liceum Ogólnokształcące im. Marcina Kasprzaka, obecnie św. Jana Kantego.
W 1962 roku obronił pracę magisterską na Wydziale Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, a w 1966 roku uzyskał stopień doktora nauk historycznych. Na tej samej uczelni habilitował się w 1981 roku na podstawie rozprawy Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania.
Pod koniec lat sześćdziesiątych był na stypendium w Chicago, gdzie między innymi uporządkował zbiory Muzeum Polskiego w Ameryce. Przez 15 lat pracował w Bibliotece Kórnickiej, kierując działem rękopisów. W 1977 roku został pracownikiem Instytutu Historii PAN w Warszawie.
W 1987 roku powrócił do Poznania. W latach 1990-1998 był radnym, w pierwszej kadencji nowego samorządu wiceprzewodniczącym Rady Miasta (w latach 1990-1992). W działalności samorządowej bardzo angażował się w sprawy dotyczące kultury miasta, pomocy społecznej, problemów mieszkaniowych i prywatyzacji.
Od 1990 roku jest redaktorem naczelnym "Kroniki Miasta Poznania". Ten periodyk, powołany do życia w 1923 roku przez słynnego prezydenta Cyryla Ratajskiego, zyskał dzięki nowemu redaktorowi nie tylko nową szatę graficzną. Pod wodzą profesora Jacka Wiesiołowskiego, mediewisty, "Kronika..." stała się ponownie periodykiem historycznym. W ten sposób pismo jest wierne wizji jego twórcy Cyryla Ratajskiego. Wydawana przez Wydawnictwo Miejskie Posnania (przed 2010 rokiem - Wydawnictwo Miejskie - Gospodarstwo Pomocnicze Miasta Poznania) jest prawdziwą kopalnią materiałów do dziejów Poznania, jego dzielnic, instytucji, grup społecznych i zawodowych.
Wiele cennych publikacji ukazało się również w ramach Biblioteki KMP. Są wśród nich kroniki staropolskie, monografie poświęcone poznańskim kościołom i innym zabytkom, wspomnienia osób, które swoje życie związały z Poznaniem, a także wznowienia publikacji, które przed laty cieszyły się ogromną popularnością wśród czytelników.
Profesor Jacek Wiesiołowski działa w wielu organizacjach i stowarzyszeniach. Jest prezesem oddziału poznańskiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, współzałożycielem i prezesem Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Raczyńskich. Był też wiceprezesem, a później prezesem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Autor, współautor oraz redaktor naukowy wielu prac, między innymi: Ambroży Pampowski - starosta Jagiellonów. Z dziejów awansu społecznego na przełomie średniowiecza i odrodzenia; Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania; Zamek i dwór w średniowieczu od XI do XV wieku. Opublikował też ponad 100 artykułów naukowych.
Laureat Nagrody Naukowej Miasta Poznania za 2002 rok, przyznanej za opracowanie koncepcji i realizację "Kroniki Miasta Poznania".
Profesor Jacek Wiesiołowski zmarł 16 lipca 2016 roku.
**
MICHAŁ GRUDZIŃSKI
Michał Grudziński urodził się w Warszawie w roku 1944. Jego rodzice Tomira Kempińska i Roman Grudziński związani silnie z Poznaniem i Wielkopolską podczas okupacji przenoszą się do Warszawy a potem na Śląsk. Podejmuje studia aktorskie i otrzymuje w roku 1970 dyplom Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie.
Karierę zawodową, m.in. za namową swojego mistrza i nauczyciela Jana Świderskiego, rozpoczyna na deskach teatrów poznańskich, i tak stan ten trwa nieprzerwanie do dziś. Przez pierwsze trzy lata występuje w Teatrze Polskim w Poznaniu a od roku 1973 jego dokonania i sukcesy związane są z Teatrem Nowym w Poznaniu.
Michał Grudziński choć znane są jego role filmowe i telewizyjne przede wszystkim jest aktorem teatralnym. Stworzył wiele niezapomnianych ról w sztukach wyreżyserowanych przez Izabellę Cywińską, notabene której współpracę i znajomość ceni sobie niezwykle wysoko. Nie sposób wymienić wszystkich przedstawień, wymieńmy więc przykładowo: "Giganci z gór", "Na dnie", "Oni", "Turoń", "Łaźnia", "Miłość pod Padwą", "Wizyta starszej pani" czy wystawiony w 2014 r. " Wiśniowy sad". Nie sposób nie wspomnieć takich kreacji jak Trylecki w "Płatonowie" Antoniego Czechowa, Fortynbrasa w "Hamlecie" William Shakespeare w reżyserii Waldemara Śmigasiewicza, Eugeniusza w "Tangu" Sławomira Mrożka w reżyserii Krzysztofa Babickiego, Sorina w "Czajce" Czechowa w reżyserii Eugeniusza Korina, czy Rotmistrza w "Damach i huzarach Aleksandra Fredry w reżyserii Janusza Nyczaka. Publiczność poznańska mogła niedawno podziwiać Michała Grudzińskiego w tytułowej roli George Tabori w "PEEPshow benefis aktora" w reżyserii Piotra Kruszczyńskiego. Spektakl przygotowany został z okazji niedawnego jubileuszu aktora. Michał Grudziński grał również w wielu innych sztukach współpracując z takimi reżyserami jak Adam Hanuszkiewicz, Conrad Drzewiecki czy Axer Erwin.
Stworzył również około trzydziestu ról filmowych. W twórczości Michała Grudzińskiego ważny jest okres współpracy z Andrzejem Żuławskim. W jego reżyserii zagrał w filmach "Trzecia część nocy" i "Diabeł". Dziś popularność przynoszą mu role w serialach "Na dobre i na złe", "Rodzinka pl" oraz "Świat według Kiepskich".
**
ELENI
Helena Dzokalub Tzoka z domu Milopulos, znana jako Eleni jak sama o sobie mówi jest Poznanianką urodzoną w Bielawie. Przychodzi na świat jako dziesiąte dziecko Greckich emigrantów: Peryklesa i Despiny Milopulos.
Śpiewa już we wczesnym dzieciństwie, gdyż jak wspomina, wspólne wieczorne muzykowanie w rodzinnym gronie było naturalne jak oddychanie. Dzieciństwo Eleni pełne jest ciepła, miłości i muzyki właśnie.
Debiut sceniczny Eleni datuje się na rok 1969, kiedy to jako uczennica VII klasy szkoły podstawowej zakłada z koleżankami zespół "Niezapominajki". W szkole średniej jest solistką zespołu "Ballada".
W roku 1975 uzyskuje świadectwo maturalne, będąc już absolwentką szkoły muzycznej II stopnia w klasie gitary klasycznej. W tym samym roku zostaje zaproszona do współpracy z nowopowstałym zespołem Prometheus", założonym przez Kostasa Dzokasa. Wtedy to również powstaje pierwszy przebój zespołu "Po słonecznej stronie życia". Od tego czasu do dziś Artystka nie przestaje koncertować, nagrywać kolejne albumy i tworzyć przeboje, słuchane na całym świecie przez kolejne pokolenia.
Do stolicy Wielkopolski Artystka przeprowadza się w 1977 r. szukając miejsca w sercu kraju i blisko rodziny. Rozpoczyna współpracę z "Poznańska Estradą". Od tej pory jak sama o sobie mówi jest Poznanianką urodzoną w Bielawie.
Dorobku artystycznego Eleni nie sposób przecenić. Artystka wydała 23 albumy. Dwa z nich okryły się "platyną", a osiem "złotem". Do najbardziej znanych utworów Artystki należą między innymi wspomniana "Po słonecznej stronie życia", "Troszeczkę ziemi troszeczkę słońca", "Miłość jak wino", "Zanim czas zmieni nas", "Za wszystkie noce", "Do widzenia mój kochany", "Chcę kochać", "Na miłość nie ma rady". Przez trzy lata Eleni wygrywała plebiscyt "Lata z Radiem", za co uhonorowano ją tytułem "Królowej Polskiej Piosenki".
Eleni jest laureatką "Złotej Muzy Polskich Nagrań", "Victora" dla najpopularniejszej postaci telewizyjnej oraz członkiem Akademii Telewizyjnej. W 2002 r. otrzymuje złoty medal Amerykańskiego Instytutu Kultury Polskiej za całokształt pracy w dziedzinie promocji polskiej i greckiej kultury. Artystka jest Kawalerem Orderu Uśmiechu przyznawanym przez Międzynarodową Kapitułę Orderu Uśmiechu na wniosek dzieci zrzeszonych w Zarządzie Wielkopolskiego Stowarzyszenia na Rzecz Rodziny i Osób Niepełnosprawnych "Rodzina-Rodzinie." W 2005 r. zostaje uhonorowana przez wojewodę wielkopolskiego medalem "Ad Perpetuam Rei Memoriam". Medal ten otrzymują wybitni Wielkopolanie, przedstawiciele różnych środowisk, którzy swoimi dokonaniami na trwale wpisują się w historię i spuściznę województwa.
Eleni znana jest również ze swej działalności charytatywnej. Nie sposób zliczyć koncertów oddanych przez Piosenkarkę na prośbę instytucji i osób prywatnych, z których dochód przeznaczano na pomoc potrzebującym. Owa wyjątkowo serdeczna i nakierowana na pomoc innym postawa Eleni została niejednokrotnie nagrodzona m.in. "Czerwona Kokardką"- wyróżnieniem przyznawanym przez Krajowe Centrum do spraw AIDS, "Złotym Sercem" nadawanym przez Fundację Pomocy Dzieciom i Młodzieży Niepełnosprawnej im. Św. Stanisława Kostki w Katowicach, tytułem "Przyjaciel MOPRu" za działalność charytatywną na rzecz seniorów, "Złotym Lofrem" "Miesięcznika Wielkopolanina", "Medalem św. Brata Alberta", statuetką "Wolontariusza Roku 2004" od Hospicjum Domowego i Hospicjum Paliatywnego, tytułem "Poznaniaka Roku 2004" przyznawanym za działalność charytatywną, w wyniku plebiscytu ogłoszonego przez "Gazetę Poznańską."
**
JANA ŠUBROVA
Jana Šubrová urodziła się w 1959 roku. Jest z wykształcenia bibliotekarzem. Swoją karierę zawodową zaczynała w administracji fabryki ciągników Zetor w Brnie, następnie związała się z brneńską Biblioteką imienia Jiriego Mahena, w której pracuje od 35 lat. Obecnie jest szefem Oddziału Głównego tej Biblioteki oraz 2 filii, w tym oddziału zajmującego się edukacją w zakresie nowych mediów,skierowaną w szczególności do seniorów.
Szczególnym sentymentem darzy Poznań, a to za sprawą jej kontaktów, nawiązanych w latach 70. ubiegłego wieku, z jeszcze wówczas raczkującą poznańską szkołą "Łejery". Od 40 lat jest niestrudzonym ambasadorem Poznania i Wielkopolski w stolicy Moraw, pomysłodawczynią i organizatorką wielkiej liczby wydarzeń prezentujących dokonania kulturalne Poznania, wymian w dziedzinie kultury i oświaty, polsko-czeskich przedsięwzięć edukacyjnych i wielu innych działań.
W osobie Jany Šubrovej Miasto Poznań, Biblioteka Raczyńskich i inne lokalne instytucje miały zawsze niezmiernie życzliwego, otwartego i skutecznego partnera, wspierającego również różne działania podejmowane na rzecz promocji Czech i Brna w Poznaniu, takie jak Dni Kultury Czeskiej w Poznaniu. Jana Šubrová co roku przygotowuje i prezentuje też ekspozycję Brna w ramach Poznańskich Spotkań Targowych - Książka dla Dzieci i Młodzieży.
Jednym z filarów partnerstwa Brna i Poznania jest współpraca Biblioteki Raczyńskich i Biblioteki imienia Jiriego Mahena, której wynikiem są spotkania przedstawicieli obu instytucji poświęcone wymianie doświadczeń, wspólnie przygotowywane wystawy i inne formy prezentacji. Jest to po części współpraca naukowa, ale przede wszystkim jednak popularyzatorska i służąca wymianie doświadczeń. Jana Šubrová pełni w tych kontaktach rolę kluczową, zarazem koncepcyjną i organizacyjną. Wśród dokonań współpracy obu bibliotek należy podkreślić kilka edycji projektu Brama Języków Otwarta, finansowanego z dotacji pozyskiwanych przez stronę czeską, przy znacznym nakładzie pracy i osobistym zaangażowaniu Jany Šubrovej. Projekt służy poszerzeniu wiedzy na temat dziedzictwa kulturowego Polski i Czech i pokazywaniu tego, co w nim wspólne. Poznań i Wielkopolska mają w tym projekcie szczególne miejsce. W ramach projektu zaprezentowano biografie i dokonania postaci takich jak: Jan Amos Komeński i Elżbieta Ryksa, Królowa Czech i Polski.
Wspomniana współpraca Jany Šubrovej ze szkołą "Łejery", której intensyfikacja przypadła na koniec lat 90 ubiegłego wieku i kolejne lata 21. wieku, skutkuje licznymi projektami artystyczno-edukacyjnymi. Dotychczas w ramach Dni Kultury w Brnie młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 83 "Łejery" imienia Emilii Waśniowskiej zaprezentowała następujące przedstawienia przygotowane dla czeskiej publiczności: "Romeo i Żulia" z piosenkami Wandy Chotomskiej, "Masz prawo do swych praw", "Świat w obrazach" - spektakl nawiązujący do dzieła Jana Amosa Komeńskiego, "Opera o Kolumbie", prezentacja poezji Stanisława Barańczaka i muzyki Krzysztofa Komedy, "Elżbieta Ryksa". Jana Šubrova wielokrotnie pomagała w organizacji tłumaczeń, adaptacji tekstów piosenek. Dzięki zaangażowaniu Jany Šubrovej dobrze rozwija się też współpraca poznańskiej szkoły "Łejery" ze Szkołą Podstawową przy ul. Husa w Brnie, których pedagodzy wymieniają się doświadczeniami w zakresie alternatywnych form nauczania.
**
TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW LWOWA I KRESÓW POŁUDNIOWO-WSCHODNICH
Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich - Oddział w Poznaniu rozpoczęło swoją działalność w lutym 1989 r. zrzeszając kresowian, jak i wszystkie osoby zainteresowane historią Kresów i Małopolski Wschodniej oraz kultywowaniem tradycji i kultury kresowej. Oddział w Poznaniu posiada status prawny organizacji pożytku publicznego.
Celami towarzystwa są upowszechnianie wiedzy o historii Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, skupienie wszystkich osób zainteresowanych historią byłych terenów II Rzeczpospolitej, utrzymywanie i wzmacnianie kontaktu z osobami zamieszkującymi te obszary, prowadzenie działalności charytatywnej, mającej pomóc organizacjom polskim we Lwowie i na Kresach, podtrzymywanie kultury i tradycji polskiej wśród społeczeństwa polskiego zamieszkującego Kresy, dbanie o zachowanie prawdy historycznej na temat okupacji sowieckiej i ludobójstw popełnionych przez nacjonalistów ukraińskich z OUN i jej formacji zbrojnej UPA. Towarzystwo organizuje również Dni Lwowa i inne okolicznościowe spotkania Lwowian i Kresowian w Poznaniu, a także zajmuje się wydawaniem wewnętrznego biuletynu oraz książek i broszur związanych tematycznie z Kresami.
Przez ponad ćwierćwiecze działalności Towarzystwa, odbywały się rozmaite spotkania ze znanymi postaciami świata kultury i sztuki. Jednym z takich wydarzeń, było uczczenie 60-lecia pracy scenicznej, honorowej członkini Towarzystwa i rodowitej lwowianki, Krystyny Feldman.
W kwietniu 2006 roku Towarzystwo zadbało o uczczenie rocznicy 350-lecia ślubów złożonych przez Króla Jana Kazimierza w katedrze lwowskiej, dnia 1 kwietnia 1656 r. Z tej wyjątkowej okazji odprawiono mszę w katedrze poznańskiej, którą celebrował Metropolita Poznański ks. abp. Stanisław Gądecki. Po mszy odbyła się inscenizacja wydarzenia, której akompaniował chór katedralny.
Towarzystwo ufundowało również tablicę, upamiętniającą ofiary rzezi wołyńskiej, odsłoniętą 12 lipca 2013 r., 70 lat od dokonania mordów na mniejszości polskiej. Odsłonięcie poprzedzone uroczystą mszą św., odbyło się w krużgankach kościoła OO. Dominikanów przy asyście wielu pocztów sztandarowych, znamienitych gości i licznie zgromadzonych poznaniaków, pragnących uczcić ofiary i pomóc w podtrzymywaniu pamięci o tragicznej historii z Kresów.
Ważnym elementem działalności Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, jest niesienie pomocy charytatywnej. Organizowane są przedświąteczne zbiórki żywności dla dzieci oraz osób starszych, zamieszkujących miasta dawnego województwa lwowskiego i tarnopolskiego. Akcja pod hasłem "Serce dla Lwowa", odbyła się już 30 razy. Również poza okresem bożonarodzeniowym, organizowane są wyjazdy wolontariuszy z darami.
Aby wspierać i łączyć kresowian, a także wszystkie osoby zainteresowane Kresami, Towarzystwo urządza liczne spotkania świąteczne i okolicznościowe, a przede wszystkim Dni Lwowa i Kresów w Poznaniu na których odbywają się liczne spotkania, wystawy i koncerty poświęcone historii i kulturze Kresów Południowo-Wschodnich.
Wieloletnia, prężna działalność Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, przyczyniła się do powstania wielu szlachetnych inicjatyw i wydarzeń, zasługujących na uwagę i uznanie Poznania i jego Mieszkańców.