Polski Instytut Archeologiczny w Atenach
PIAA powstał dzięki porozumieniu, którego sygnatariuszami od 2018 roku są: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Rzeszowski, Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Wrocławski.
W uroczystym otwarciu siedziby Instytutu w Atenach wzięli udział: Wiceminister Spraw Zagranicznych RP Szymon Szynkowski vel Sęk, Sekretarz Generalny Ministerstwa Kultury i Sportu RG - Georgios Didaskalou. oraz Ambasador RP w Atenach Artur Lompart. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza reprezentowali: Rektorka UAM prof. dr hab. Bogumiła Kaniewska oraz Rektor poprzedniej kadencji prof. dr hab. Andrzej Lesicki i Prorektor prof. dr hab. Rafał Witkowski.
- Zaczyna działać instytucja kluczowa dla polskich badań naukowych w strefie egejskiej - mówi Rektorka UAM prof. Bogumiła Kaniewska. - Polski Instytut Archeologiczny w Atenach włączył polską naukę do ekskluzywnego grona badaczy kreujących wiedzę o kolebce naszej cywilizacji, jaką niewątpliwie jest Hellada - dodaje prof. Kaniewska.
- PIAA reprezentuje przed władzami greckimi wszystkich naukowców polskich, nie tylko tych, którzy chcą tam prowadzić badania wykopaliskowe, ale także innych, potrzebujących dostępu do kolekcji muzealnych czy archiwów - wyjaśnia dyrektor PIAA prof. Janusz Czebreszuk z UAM i dodaje - Zgodnie z greckim prawem samodzielnie mogą prowadzić swoje badania w Grecji tylko naukowcy z tych krajów, które otworzyły swój instytut ("szkołę zagraniczną") w Atenach. Dotychczas Polacy mogli być członkami zespołów naukowych, ale bez prawa kierowania nimi.
Zadaniem PIAA jest promowanie osiągnięć naukowych i kultury polskiej w międzynarodowym środowisku intelektualnym Aten i całej Grecji. W tym celu uruchomione zostaną dwa programy: naukowy i kulturalny, na które składać się będą wykłady, seminaria, wystawy, wieczory autorskie, szkoły letnie i inne typy wydarzenia.
Realizacji wymienionych działań służyć będzie właśnie siedziba w Atenach. Jest to apartament w samym centrum Aten, z główną salą, pełniącą funkcję biblioteki, ale także przygotowaną do organizacji spotkań różnego typu. W siedzibie są też 3 pokoje gościnne, które będą służyć członkom Polskiego Instytutu Archeologicznego w Atenach, jako wygodna i tania baza umożliwiająca im pracę naukową w Grecji.
Starania o utworzenie PIAA rozpoczęto już w połowie lat 90-tych ubiegłego wieku i brali w nich udział naukowcy z kilku najważniejszych polskich instytucji akademickich. Jednak dopiero w roku 2018 udało się utworzyć struktury organizacyjne, które umożliwiły powstanie PIAA. Zgodnie z porozumieniem UAM utworzył centrum uniwersyteckie pod nazwą "Polski Instytut Archeologiczny w Atenach". Instytut przygotował aplikację do Rządu Republiki Greckiej o oficjalne uznanie go za instytucję zwaną w prawie greckim "zagraniczną szkołą archeologiczną w Grecji". Taki status został przyznany PIAA przez Ministra Kultury i Sportu Grecji w połowie 2019 roku. Jesteśmy 18-stą "szkołą zagraniczną w Atenach". Latem 2020 roku, dzięki ścisłej współpracy z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego UAM zakupił apartament, w którym działać będzie PIAA.
Fot. Ambasada RP Ateny