Sprawy społeczne i zdrowie

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ostrzega, że era postantybiotykowa jest realnym zagrożeniem dla świata XXI wieku.

Odkrycie działania antybiotyków w 1928 roku i zastosowanie ich w medycynie stało się przełomem w leczeniu wielu chorób i wciąż pozostaje głównym narzędziem do walki z zakażeniami wywołanymi przez bakterie. Organizacje odpowiedzialne za zdrowie publiczne ostrzegają jednak, że zaledwie 75 lat od wprowadzenia penicyliny, pierwszego antybiotyku, stoimy przed faktem braku skutecznych leków do leczenia niektórych infekcji bakteryjnych. Stale rosnące nadużywanie antybiotyków w wielu dziedzinach życia przyczyniło się do powstania zjawiska oporności bakterii na antybiotyki, jako najpoważniejszego problemu współczesnej medycyny.

Dlatego należy pamiętać, że:

• antybiotyki nie leczą chorób wirusowych takich jak grypa czy przeziębienie,
• nadużywanie antybiotyków i przyjmowane ich bez potrzeby powoduje rozwinięcie się oporności na ich działanie, co prowadzi do ograniczonej skuteczności w leczeniu wielu chorób bakteryjnych,
• skuteczność antybiotyków, a więc możliwość leczenia zakażeń i chorób bakteryjnych, zależy od rozsądnego ich stosowania.

18 listopada w całej Europie obchodzony jest Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach. Dzień ten został ustanowiony w 2008 roku przez Komisję Europejską. Celem obchodów tego dnia jest promowanie wiedzy na temat odpowiedzialnego stosowania antybiotyków.

W Polsce, w ramach programu Ministerstwa Zdrowia pn. "Narodowy Program Zdrowia na lata 2021-2025", Narodowy Instytut Leków koordynuje kampanie Europejski Dzień Wiedzy
o Antybiotykach (18 listopada) oraz Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach (18-24 listopada). Kampanie mają na celu zwrócenie uwagi na problem antybiotykoodporności i podniesienie świadomości społeczeństwa na temat jak poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego stanowi zjawisko narastania i rozprzestrzeniania się oporności na antybiotyki wśród drobnoustrojów wywołujących zakażenia u człowieka. Narastanie antybiotykoodporności to w dużej mierze skutek nadużywania antybiotyków i tylko odpowiedzialne ich stosowanie może pomóc w powstrzymaniu rozwoju opornych bakterii i utrzymaniu skuteczności antybiotyków na użytek przyszłych pokoleń.

Początki antybiotykoterapii w pigułce

Odkrycie pierwszego antybiotyku (penicyliny) zostało dokonane w 1928 roku przez Alexandra Fleminga - szkockiego bakteriologa i lekarza, który zauważył, że przypadkowe zanieczyszczenie podłoża pleśnią Penicillium notatum powstrzymuje wzrost kultur bakterii z rodzaju Staphylococcus. Po odkryciu penicyliny przez Fleminga pojawiły się następne antybiotyki: naturalne, półsyntetyczne i syntetyczne, które znalazły szerokie zastosowanie w medycynie. Wprowadzenie antybiotyków do lecznictwa było przełomem w leczeniu chorób zakaźnych, dającym lekarzom narzędzie do walki z tymi chorobami, które do tej pory były przyczyną śmierci i chorób milionów osób.