Czynsze w PTBS

Radna Ewa Jemielity wnioskuje w interpelacji o przeprowadzenie audytu finansowego w Poznańskim Towarzystwie Budownictwa Społecznego oraz o zawieszenie podwyżek czynszu "do czasu wyjaśnienia rzeczywistych kosztów związanych z najmem i eksploatacją mieszkań". Miasto udzieliło obszernych wyjaśnień.

Jedne z pierwszych mieszkań PTBS, oddane do użytku 25 lat temu - grafika artykułu
Jedne z pierwszych mieszkań PTBS, oddane do użytku 25 lat temu

Interpelacja radnej związana jest z podwyżkami stawek czynszu dla najemców w PTBS - w szczególności w programie Absolwent i Najem z dojściem do własności. Audyt w argumentacji Ewy Jemielity ma wyjaśnić zasadność wzrostu kosztów związanych z obsługą kredytów i pożyczek, zasadności wzrostu kosztów eksploatacji i remontów budynków. Zdaniem radnej zaproponowane nowe stawki opłat mogą uniemożliwić wielu osobom dalsze korzystanie z programu, a to postawi zarówno PTBS jak i Miasto przed koniecznością zapewnienia mieszkań socjalnych dla najemców.

Miasto Poznań odpowiadając na interpelację radnej przypomina, że w zasobie mieszkaniowym spółki PTBS znajdują się lokale mieszkalne wybudowane w różnych programach mieszkaniowych.
Mieszkania wybudowane w systemie TBS. Chodzi w tym przypadku o program objętym rygorami wynikającymi z ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa. W systemie tym wybudowanych zostało 2721 lokali mieszkalnych, co stanowi ok. 76,8% wszystkich zasobów mieszkaniowych Spółki. Czynsz dla tego rodzaju mieszkań w skali roku nie może przekraczać 4% wartości odtworzeniowej lokalu. Aktualnie maksymalna stawka czynszu w tych zasobach może wynosić 25,66 zł/m2/miesiąc. Po podwyżce stawka czynszu w 97,4% tego zasobu wynosi 17,47 zł, co stanowi 2,7% wartości odtworzeniowej lokalu, a w pozostałej części tego zasobu tj. dla 2,6% zasobu - wynosi 19,30 zł/m2/miesiąc, co stanowi 3,0% wartości odtworzeniowej lokalu.
Mieszkanie dla Seniora i Mieszkanie dla Absolwenta. W ramach tych programów wybudowano łącznie 329 lokali mieszkalnych, co stanowi 9,3% wszystkich zasobów mieszkaniowych Spółki. Stawka czynszu dla zasobu Senior po zastosowanej podwyżce wyniesie 13,92 zł/m2/miesiąc, co stanowi 2,2% wartości odtworzeniowej. Stawka czynszu dla zasobu Absolwent po zastosowanej podwyżce wyniesie 19,71 zł/m2/miesiąc, co stanowi 3,1% wartości odtworzeniowej.
Najem z Dojściem do Własności (program komercyjny). W ramach tego programu wybudowanych zostało 491 lokali mieszkalnych, co stanowi 13,9% całego zasobu Spółki. Program przeznaczony jest dla osób, które w ramach czynszu spłacają w ratach kapitał i odsetki kredytu oraz pożyczek zaciągniętych na budowę najmowanych przez nich lokali mieszkalnych, co jest równoznaczne z wykupem lokalu mieszkalnego na raty. W tym przypadku nie obowiązują reżimy wynikające z ustawy o TBS, tj. ograniczenie w ustaleniu wysokości czynszu w skali roku do 4% wartości odtworzeniowej lokalu.

Na koszty eksploatacji w zasobach PTBS składają się m.in.: przeglądy wymagane prawem; konserwacje i naprawy; wymiana urządzeń pomiarowych; monitoring p. pożarowy; utrzymanie porządku i czystości; opłaty za ścieki; opłaty za zużycie energii elektrycznej; ubezpieczenia; wynagrodzenia i świadczenia dla pracowników obsługujących zasób. Wzrost kosztów eksploatacji spowodowany jest obecną sytuacją gospodarczą, a w szczególności dynamicznie rosnącą inflacją, która osiągnęła w 2022 roku najwyższy poziom od 25 lat. Ponadto z każdym rokiem zasób spółki staje się starszy i bardziej wyeksploatowany. W protokołach przeglądów okresowych wykazywanych jest coraz więcej zadań niezbędnych do wykonania w celu utrzymania zasobu w stanie niepogorszonym. Pomimo, że zasób jest w ogólnym stanie dobrym, wykazywanych jest też coraz więcej zadań wymagających podjęcia pilnych działań. Najczęściej naprawiane są elewacje i balkony.

Nawiązując do propozycji dotyczącej zawieszenia podwyżek, Miasto informuje, że stawka czynszu została skalkulowana w sposób zgodny z art. 28 ustawy o TBS. Ponadto, skutek w postaci doręczenia wypowiedzenia stawki czynszu już nastąpił. W przypadku wystąpienia przez najemców do sądu, od momentu złożenia pozwu nastąpi automatyczne zawieszenie poboru przez spółkę kwot wynikających z podwyżki stawki czynszu. Zawieszenie nastąpi do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez sąd. Obawą PTBS co do skierowania przeciwko niej pozwów jest sytuacja, w której znajdą się najemcy w przypadku nieuznania ich roszczeń przez sąd. W takiej sytuacji wystąpi zasądzenie przez sąd obowiązku zapłaty równowartości różnicy między czynszem wprowadzonym od maja 2023 r., a dotychczasowym, obowiązek jednorazowej spłaty przez najemcę do spółki ww. należności czynszowej za okres trwania postępowania sądowego może znacząco obciążyć budżet najemców. W sytuacji zaległości czynszowych spółka ma obowiązek dochodzić zapłaty na drodze sądowej, co spowoduje po stronie najemców kolejne koszty sądowe.

Odnośnie wniosku o przeprowadzenie audytu finansowego, Miasto zwraca uwagę, że w pierwszej kolejności należy wskazać, iż kwestie dokonywania corocznego badania sprawozdania finansowego spółek przez audytora zostały uregulowane w ustawie o rachunkowości oraz ustawie o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. Ostatnie badanie sprawozdania finansowego spółki PTBS sp. z o.o. zostało przeprowadzone w odniesieniu do dokumentów finansowych za rok 2021. Niezależny biegły w sprawozdaniu z badania wydał opinię bez zastrzeżeń w zakresie sprawozdania finansowego Spółki. Kolejne badanie zostanie zrealizowane po zamknięciu ksiąg finansowych Spółki za rok obrotowy 2022, co zgodnie z przywołaną ustawą powinno nastąpić do końca marca bieżącego roku. W ocenie Miasta obecnie brak jest przesłanek do zlecania dodatkowego audytu finansowego w Poznańskim Towarzystwie Budownictwa Społecznego.

oprac. red.