Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Mieszkaniec zwrócił się do Rady Miasta Poznania z petycją o uznanie za pomnik przyrody drzewa z gatunku platan klonolistny, rosnącego na terenie parku Wilsona w Poznaniu i jednocześnie wniósł o nadanie drzewu imienia Bernarda Chrzanowskiego.

Wnoszący petycję podziela uzasadnienie merytoryczne, dotyczące celowości uznania tego konkretnego drzewa za pomnik przyrody, które było częścią uzasadnienia, zawartego w projekcie uchwały PU 101/24 Rady Miasta Poznania sprawie ustanowienia pomników przyrody w parku im. T.W. Wilsona w Poznaniu. Projekt uchwały został wycofany z porządku obrad sesji nr C Rady Miasta Poznania w dniu 16 kwietnia 2024 r. wyłącznie ze względu na wątpliwości dotyczące zaproponowania w charakterze patrona planowanego pomnika przyrody pruskiego urzędnika z czasów zaborów - Hermanna Kubego. Zdaniem autora petycji, podzielającego te wątpliwości, nie powinno się w Poznaniu honorować postaci urzędnika doby zaborczej, który pełnił swe funkcje na rzecz zaborczego państwa pruskiego w czasie prześladowań tego państwa wobec Polaków.

Mieszkaniec wnoszący petycję zaproponował na patrona pomnika przyrody Bernarda Chrzanowskiego (1861-1944), wybitnego działacza na rzecz ochrony przyrody, krajoznawcę, pioniera harcerstwa, historyka, prawnika i adwokata, aktywistę społecznego, działacza politycznego oraz niepodległościowego, parlamentarzystę i urzędnika państwowego II RP, obrońcę polskiej kultury przed germanizacją.

Bernard Chrzanowski uczęszczał do Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, w którym kierował tajnym, samokształceniowym Kołem im. Tomasza Zana. Następnie podjął studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, a później - prawnicze na uniwersytecie w Berlinie. Po ukończeniu praktyki prawniczej w Saksonii i Turyngii zdał egzamin i otrzymał stopień doktora prawa. W latach 1901-1910, będąc posłem do parlamentu Rzeszy, bronił spraw polskich i praw Polaków, poddanych dyskryminacji i prześladowaniom pod pruskim zaborem. Niektóre z jego przemówień parlamentarnych były w istocie wykładami historii Polski i dziejów jej kultury, przeplatanymi polskimi wierszami patriotycznymi, co pozwalało drukować je legalnie w polskiej prasie pod pretekstem drukowania stenogramów posiedzeń Reichstagu. W odrodzonej II Rzeczypospolitej był również parlamentarzystą - senatorem IV kadencji w latach 1935-38. Udzielał się społecznie w wielu niepodległościowych i patriotycznych organizacjach i stowarzyszeniach w okresie zaboru pruskiego i w wolnej Polsce, m.in. w Towarzystwie Pomocy Naukowej, Towarzystwie Czytelni Ludowych, kierował też utworzonym w 1909 r. w Poznaniu Towarzystwem Demokratyczno-Narodowym. Był obrońcą sądowym w procesie Dzieci Wrzesińskich.

W 1913 r. Bernard Chrzanowski założył w Poznaniu patriotyczne Towarzystwo Krajoznawcze, zostając jego przewodniczącym. promował krajoznawstwo polskie pod pruskim zaborem. Był promotorem skautingu. W latach 1920-1939 przewodniczył Zarządowi Okręgu Wielkopolskiego ZHP. W maju 1937 odsłonił pomnik "Harcerzom poległym w walkach o niepodległość" na poznańskiej Malcie, zburzony w czasie II wojny światowej i odbudowany częściowo w latach 90-tych.

Aktywnie działał na rzecz ochrony przyrody, pomagał profesorowi Adamowi Wodziczce w utworzeniu poznańskiego Oddziału Ligi Ochrony Przyrody (LOP). Tuż po powołaniu tego oddziału decyzją Zarządu Głównego LOP, Chrzanowski objął w 1929 r. stanowisko pierwszego prezesa LOP w Poznaniu. Pełnił tę funkcję do 1934 r. W tym czasie powstała w Poznaniu koncepcja pierścieniowo-klinowego systemu zieleni miejskiej.

W czasie II wojny Chrzanowski był prześladowany przez Niemców; wysiedlono go przymusowo do Generalnej Guberni. Zmarł 12 grudnia 1944 w Konstancinie i został pochowany na cmentarzu w Skolimowie. Jego prochy przeniesiono później na Cmentarz Marynarki Wojennej w Gdyni. Jest m.in. patronem szkoły podstawowej w Wojnowicach, jego imię nosi jeden ze znakowanych szlaków turystycznych na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego.

Zdaniem wnioskodawcy nadanie jego imienia Bernarda Chrzanowskiego pomnikowi przyrody w Poznaniu będzie znakomitym uhonorowaniem jego wybitnych zasług m.in. dla ochrony przyrody i niepodległości Polski.

Komisja Skarg, Wniosków i Petycji na posiedzeniu w dniu 23 maja, uznała petycję za zasadną. Również Wydział Klimatu i Środowiska zadeklarował przygotowanie projektu uchwały w sprawie ustanowienia wskazanego pomnika przyrody z proponowaną przez autora petycji nazwą patrona. Wymaga to ponowienia procedury przygotowania projektu uchwały, który następnie trafi do opiniowania na Komisję Ochrony Środowiska i Gospodarki Komunalnej, a później na sesję Rady Miasta.

oprac. red.