Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Przepis przewidujący konieczność uzyskiwania przez samorząd terytorialny zgody kuratora oświaty na likwidację szkoły jest zgodny z konstytucją - uznał wczoraj Trybunał Konstytucyjny. Dodał, że stanowisko kuratora nie może być arbitralne. Musi wynikać z przesłanek zawartych w ustawie o systemie oświaty.
Dwie gminy: w Radominie (woj. kujawsko - pomorskie) i Olszance (woj.mazowieckie), twierdziły, że art. 59 ust. 2 ustawy o systemie oświaty narusza zasady: samodzielności samorządu terytorialnego oraz demokratycznego państwa prawnego (art. 16 i art. 166 ust. 1 oraz art. 2 konstytucji).
- Nie negujemy prawa kuratora do wydawania opinii w sprawach likwidacji przez samorząd placówek oświatowych, chcemy tylko, by ustawa wskazała przesłanki, którymi powinien się kierować - mówił podczas rozprawy pełnomocnik gmin mec. Bronisław Derendarz. Argumentował, że to gmina ponosi pełną odpowiedzialność za prowadzoną przez siebie działalność, w tym w zakresie szkolnictwa. Odpowiada też finansowo za - czasami nieodpowiednie i nieodpowiedzialne - działania organów rządowych. - Nie może być tak, by kurator mógł postępować dowolnie. Zapobiec temu mógłby ustawowy katalog warunków określających, kiedy kurator musi wyrazić zgodę na likwidację placówki - dodawał pełnomocnik gmin.
Przedstawiciele Sejmu, prokuratora generalnego oraz ministra edukacji narodowej i sportu byli zgodni, że zaskarżony przepis nie narusza ustawy zasadniczej. Kurator musi postępować zgodnie z całą ustawą o systemie oświaty, która w innych artykułach określa warunki, jakim musi odpowiadać placówka edukacyjna (ramowy plan sieci publicznych szkół podstawowych, dojazdy uczniów, warunki lokalowe, liczba uczniów, terminy przeprowadzania likwidacji). Zgodnie twierdzili, że kurator nie podejmuje arbitralnych i uznaniowych decyzji, lecz jest związany przepisami. Samodzielność samorządu terytorialnego nie jest zaś absolutna. Ustawodawca ma prawo w interesie ogółu obywateli ją ograniczyć, by np.zapewnić dostęp do edukacji.
Trybunał stwierdził konstytucyjność zaskarżonego przepisu. Nie podzielił zdania gmin, że ogranicza on ich samorządność. Jej zakres ustala ustawodawca, opierając się na konstytucji. Nie może być mowy o niedookreśleniu warunków wydawania przez kuratora opinii, skoro określają je inne przepisy ustawy o systemie oświaty.
- Polski system oświatowy jest integralną całością. Zadania są rozdzielone między poszczególne podmioty realizujące politykę edukacyjną. Kurator odpowiada za jej jakość i poziom nauki. Nie działa arbitralnie, wiąże go ustawa o systemie oświaty. Każdorazowa jego opinia w sprawie likwidacji szkoły musi zawierać podstawę prawną; można ją zaskarżyć do sądu administracyjnego - powiedział m.in. w uzasadnieniu sędzia przewodniczący Marek Safjan, prezes TK.
Jerzy Kowalski (Rzeczpospolita Nr 107 z 9.05.2002 r.)