Okresowe spuszczenie wody ze zbiornika wodnego Jeziora Malta w sezonie 2004/05.

Jezioro Malta jest największym sztucznym zbiornikiem w Poznaniu. Powstało w 1952 r. (w miejscu trzech stawów), w wyniku spiętrzenia wody na rzece Cybinie. Powierzchnia lustra wody wynosi obecnie 64ha, a średnia głębokość akwenu 3,13m. Kształt jeziora jest wydłużony, długość linii brzegowej wynosi 2220m.
Zarządcą obiektu są Poznańskie Ośrodki Sportu i Rekreacji - Zakład Budżetowy Miasta Poznania. Zbiornik Maltański powstał, aby służyć czterem celom:
1) uprawianiu sportu wyczynowego,
2) rekreacji biernej i czynnej,
3) ochronie przeciwpowodziowej,
4) małej energetyce.
Jezioro Maltańskie ma charakter akwenu turystyczno - rekreacyjnego i wykorzystywane jest do organizowania zawodów sportowych o randze międzynarodowej i krajowej. Jego okolice są też miejscem spacerów i sobotnio - niedzielnego wypoczynku Poznaniaków - jezioro wraz z parkami i bliskim sąsiedztwem lasów, stwarza bardzo korzystny mikroklimat i zachęca do spacerowania wzdłuż jego brzegów.
W latach osiemdziesiątych, zgodnie z przyjętą koncepcją wykorzystania metod biologicznych dla oczyszczenia wód rzeki Cybiny przed wprowadzeniem ich do Zbiornika Maltańskiego, wykonano regulację koryta cieku i odbudowano cztery stawy (Olszak, Browarny, Młyński i Antoninek), zagospodarowując je biologicznie. Stawy te pełniące funkcję zbiorników retencyjnych położone są na odcinku Cybiny między Jeziorem Swarzędzkim a Zbiornikiem Maltańskim.

Ze względu na duże obciążenie jeziora związkami biogennymi (głównie azotem i fosforem) dopływającymi z wodami rzeki Cybiny, jak również w celu zachowania odpowiednich głębokości toru regatowego, Malta wymaga przeprowadzania systematycznych prac konserwacyjnych i rekultywacyjnych.
Raz na 4 lata, po spuszczeniu wody ze zbiornika przeprowadza się okresową konserwację obiektu, polegającą na przeglądzie budowli wodnych i umocnień brzegów oraz na naprawie powstałych uszkodzeń.
Tegoroczne prace rozpoczęły się na przełomie października i listopada. Wykonane zostaną prace polegające na:
- remoncie czaszy zbiornika, uwzględniającym naprawę i wzmocnienie brzegów obiektu,
- konserwacji jazu Maltańskiego,
- odmulaniu koryta rzeki Cybiny (w dnie zbiornika),
- renowacji obiektów żelbetowych pod powierzchnią wody,
- renowacji pomostów i wieży sędziowskiej pod powierzchnią wody,
- dodatkowo wg zaleceń dokumentacji obiektu przeprowadzone będą pomiary geodezyjne.
Osady denne zostaną złożone na brzegu zbiornika, a następnie przewiezione i zagospodarowane na terenie wysypiska odpadów komunalnych w Suchym Lesie. W ramach przedsięwzięcia związanego z konserwacją obiektu wykonane będą prace porządkowe obejmujące m.in. oczyszczenie dróg i odtworzenie zniszczonej zieleni.
Tempo spuszczenia wody ze zbiornika uzależnione jest od warunków atmosferycznych oraz od postępu prac związanych z odłowem ryb hodowanych w jeziorze. Napełnienie Malty, po wykonaniu prac renowacyjnych, przewidziane jest na początek marca przyszłego roku i powinno zakończyć się w kwietniu, przed rozpoczęciem okresu wegetacyjnego roślin.
Po napełnieniu wodą Malta zostanie zagospodarowana biologicznie - wody jeziora zostaną zarybione odpowiednio dobranymi gatunkami ryb drapieżnych (m.in.szczupakiem, sandaczem). W ten sposób dzięki metodzie zwanej biomanupulacją ograniczone zostanie pogłowie ryb planktonożernych i bentosożernych, a tym samym zredukuje się możliwość wystąpienia zakwitów wody.
W samooczyszczaniu się wód w obrębie jeziora i stawów pozytywną rolę pełni roślinność wodna zanurzona w płytszych partiach zbiorników, która pobiera związki biogenne znajdujące się w przepływającej wodzie. Roślinność ta wymaga okresowego koszenia i usuwania poza zbiornik, co prowadzi do usunięcia wytworzonej materii organicznej i zmagazynowanego w niej ładunku fosforu i azotu.
W celu zapewnienia poprawy jakości wód w rzece i jeziorze przeprowadza się systematyczną rekultywację stawów (zbiorników retencyjnych) położonych powyżej jeziora, których zadaniem jest biologiczne oczyszczanie wody wpływającej do Jeziora Maltańskiego. Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Poznania od kilku lat zleca i nadzoruje wykonanie prac w ramach zadania pn."System stałego doczyszczania wód ciągu wodnego rzeki Cybiny". Na wszystkich wymienionych stawach zostały wyremontowane budowle piętrzące, a na dwóch dodatkowo zamontowano przegrody - podłoża z tkaniny roszlowej, wchodzące w skład tzw. oczyszczalni rzecznej Szlauera, która zwiększa stopień oczyszczania przepływających wód. W bieżącym roku odstąpiono od spuszczania wody ze stawów z uwagi na niski przepływ wody w Cybinie.
Rekultywacja to zabieg trudny i długotrwały. Spuszczanie wody ze zbiornika, usuwanie osadów dennych oraz biomanipulacja, to metody rekultywacji, których celem jest poprawa cech fizycznych, chemicznych i biologicznych wody w Zbiorniku Maltańskim. Wynik zastosowanych metod uzależniony jest od charakteru i położenia jeziora w zlewni rzeki, a także od intensywności planowanych działań człowieka, wywołujących określone zmiany w przyrodzie.

Załączniki