Poznań z inicjatywą ustawodawczą w sprawie niebezpiecznych odpadów

Magazyn odpadów niebezpiecznych przy ul. Św. Michała czy ten z 1,3 toną szkodliwych substancji w Komornikach - oba działające niezgodnie z prawem i stanowiące potencjalne zagrożenie dla otoczenia. Wydział Ochrony Środowiska UMP uważa, że czas na zmianę prawa i wystąpił do Ministra Środowiska z inicjatywą legislacyjną, by je poprawić.

UMP 2015 - grafika artykułu
UMP 2015

Leszek Kurek, dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska UMP, złożył wniosek do ministerstwa w maju tego roku. Wniosek o zainicjowanie działań legislacyjnych podpisał prezydent Jacek Jaśkowiak. Zdaniem dyrektora przypadki ujawnione ostatnio w Poznaniu są najlepszym dowodem na to, że czas na zmiany w prawie.

- Obecnie kontrola firm zbierających odpady jest niezwykle trudna - tłumaczy dyrektor. - Zgodnie z obowiązującym prawem firma może być zarejestrowana w jednym miejscu, gdzie uzyska wymagane zezwolenie, ale zbiera odpady, już nielegalnie, w innym obszarze w Polsce. W dodatku jeszcze angażuje pośredników, firmy-słupy, i to dopiero one wynajmują magazyny, gdzie trafiają odpady. W przypadku odkrycia takiego magazynu nieuczciwy przedsiębiorca często likwiduje firmę-słup lub ogłasza upadłość, uchylając się od odpowiedzialności za ich usunięcie.

Dyrektor Kurek zwraca uwagę, że takie praktyki mają miejsce nagminnie, bo magazynowanie lub składowanie odpadów, a następnie ich przetworzenie zgodnie z prawem jest kosztowne, a nielegalne prawdopodobnie nawet o połowę tańsze.

- Solidarna odpowiedzialność wszystkich ogniw pośredniczących, od wytwórcy po ostatecznego odbiorcę odpadów, zdecydowanie zmniejszyłaby skalę problemu - uważa dyrektor. Przypomina on o problemie magazynu w Poznaniu, gdzie jego właściciel zainteresował się nielegalnie magazynowanymi odpadami dopiero po interwencji Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska oraz Wydziału Ochrony Środowiska UMP.

- W takich sytuacjach firmy, które magazynują lub składują takie odpady, znikają, a samorządy muszą rozwiązać problem i jeszcze za to zapłacić - podsumowuje dyrektor.

Winowajców ściga już policja. W przypadku udowodnienia firmie działań niezgodnych z prawem można cofnąć jej zgodę na działalność, jeżeli ją posiada. Procedury związane z wyegzekwowaniem usunięcia odpadów są skomplikowane i długotrwałe, a w tym czasie "gangsterzy ekologiczni", jak ich nazywa dyrektor nie przebierając w słowach, kontynuują nielegalną działalność w kolejnych miejscach.

W propozycji zmiany ustawy przygotowanej przez Wydział Ochrony Środowiska UMP współodpowiedzialnymi za składowanie lub magazynowanie odpadów byliby właściciele nieruchomości, na których są gromadzone odpady. Obecnie nie ponoszą żadnej odpowiedzialności, mimo że z wynajmu czerpią zyski. Zgodnie ze zmianami ponosiliby koszt ich usunięcia i właściwego przetworzenia.
Surowsze restrykcje obowiązywałyby także wytwórców odpadów. Z odpowiedzialności za swoje odpady mogliby być zwolnieni dopiero po udowodnieniu ich przetworzenia, a nie - jak to jest teraz - z momentem przekazania ich innemu odbiorcy. Podobne rygory obowiązują obecnie wyłącznie wytwórców zakaźnych odpadów medycznych lub weterynaryjnych.

W wyjątkowych przypadkach odpady mogłyby być przekazane kolejnemu posiadaczowi, zbierającemu odpady, ale tylko raz i także wtedy wymagana byłaby kolejna umowa pomiędzy zbierającymi.
Nieprawidłowemu przechowywaniu odpadów zapobiegłoby też precyzyjne określenie niezbędnych wymagań technicznych i minimalnego wyposażenia dla miejsc przeznaczonych do ich magazynowania, które starający się o zezwolenie powinien spełnić.

Te wszystkie działania nie przyniosą jednak efektu, jeśli nie będą uzupełnione o system informatyczny, umożliwiający szybką weryfikację danych o rodzaju zezwoleń posiadanych przez firmę. Rejestr musiałby obejmować całą Polskę i być uzupełniany na bieżąco.

Przedstawione problemy dotyczą działań na terenie całego kraju - prawdopodobnie na dużą skalę - i są problemem ogólnopolskim, jednakże czy zaproponowane działania zapobiegawcze znajdą zastosowanie zależy wyłącznie od ministra środowiska oraz parlamentu.

el