Koniec XIX wieku 

W 1846 roku Hipolit Cegielski założył w budynku Hotelu Bazar sklep z towarami żelaznymi. Dziewięć lat później przy ul. Koziej powstała wytwórnia narzędzi i prostych maszyn rolniczych, w której produkowano pługi, siewniki, kosiarki i młockarnie, kotły parowe, urządzenia do krochmalni, młynów i gorzelni. Jej produkty sprzedawane były w Wielkim Księstwie Poznańskim oraz eksportowane do Prus, na Śląsk i do Królestwa Polskiego.  

Umierając w 1868 roku Hipolit Cegielski pozostawił spadkobiercom dynamicznie rozwijający się zakład zatrudniający w 1869 roku już 300 pracowników. W 1880 roku firmę przejął syn Hipolita, Stefan Cegielski, który przekształcił fabrykę w towarzystwo akcyjne. Duży popyt na produkowane maszyny spowodował kolejną rozbudowę zakładów.  

Początek XX wieku 

W 1913 roku produkcję przeniesiono do nowej fabryki wybudowanej przy ul. Głównej. Rozwój firmy nastąpił po odzyskaniu niepodległości. Wtedy powiększono obszar fabryki na Głównej, zakupiono poniemiecką wytwórnię maszyn przy ul. Sikorskiego oraz otwarto oddział na Wildzie, po zachodniej stronie dzisiejszej ulicy 28 Czerwca 1956.  

W latach międzywojennych poszerzono znacznie zakres produkcji. Oprócz maszyn rolniczych i urządzeń dla przemysłu rolniczego i kotłów parowych, rozpoczęto produkcję konstrukcji stalowych oraz parowozów i wagonów kolejowych i tramwajowych. Zakłady H. Cegielskiego należały do największych w Poznaniu. W 1923 roku zatrudniały 4500 robotników i 580 pracowników umysłowych.  

Po wojnie firmę upaństwowiono, przyłączając jednocześnie do zakładów tereny położone po wschodniej stronie ulicy 28 Czerwca 1956. Na mocy ustawy o nacjonalizacji przemysłu, uchwalonej 3 stycznia 1946 r. przedsiębiorstwo podlegało odtąd bezpośrednio centralnym zarządom przemysłowym. Zmieniono również nazwę - od 1949 r. oficjalna nazwa Fabryki H. Cegielskiego to Zakłady Przemysłu Metalowego im. J. Stalina. 

Lata 50 XX wieku 

W 1952 roku wyłączono ze struktury zakładów obiekt przy ul. Głównej, tworząc oddzielną fabrykę "Pomet". Pod koniec lat pięćdziesiątych zmieniono profil produkcji. Zaniechano produkcji parowozów, wprowadzając w zamian silniki okrętowe, agregatowe i trakcyjne.  

Czerwiec 1956 roku 

28 i 29 czerwca 1956 roku w Poznaniu trwały robotnicze protesty. Rozpoczęły się one w Zakładach H. Cegielskiego i początkowo były pokojowe, jednak później przerodziły się w krwawą walkę, w której życie straciło 58 osób.  

Protest był wywołany dramatycznymi warunkami życia robotników, którym podwyższano normy pracownicze i jednocześnie obniżano zarobek. Z narastającym napięciem społecznym wiązała się także śmierć Józefa Stalina w 1953 roku.  

Bezpośrednim powodem wystąpień robotników był wewnętrzny konflikt panujący w Zakładach im. Stalina. W tym czasie zatrudniano tam ok. 13 tys. Pracowników, którzy domagali się zwrotu podatku zabranego z ich wynagrodzeń oraz ogólnej poprawy warunków pracy. 

28 czerwca 1956 roku o 6:30 zawyła syrena, a robotnicy Zakładów ogłosili strajk i rozpoczęli pokojowy pochód w kierunku Prezydium Miejskiego Rady Narodowej. Świadkowie i uczestnicy tamtych wydarzeń wspominali charakterystyczny dźwięk drewnianych chodaków, poznańskich okuloków, uderzający o bruk ulic. \ 

Zakłady po powstaniu 

Jeszcze tego samego roku w listopadzie przywrócono przedwojenną nazwę Zakładów H. Cegielskiego. Dwa lata później po raz pierwszy w Polsce skonstruowano i wykonano silnik spalinowy, co zapoczątkowało rozwój nowej dziedziny przemysłu. W 1970 roku na potrzeby PKP rozpoczęto produkcję lokomotyw spalinowych, a później też elektrycznych.  

Zakłady dzisiaj 

Do dzisiaj Zakłady H. Cegielskiego funkcjonują i jednocześnie są symbolem wolności, o którą walczyli nasi przodkowie.  

Aby uczcić pamięć powstańców, co roku na terenie Zakładów odbywa się Bieg Czerwca "56, a tablica upamiętniająca jest jednym z punktów uroczystych obchodów rocznicy Powstania Czerwcowego.