Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Zgodnie z §3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 marca 2004 r. w sprawie podmiotów, w których wykonywana jest kara ograniczenia wolności oraz praca społecznie użyteczna (Dz. U. nr 56 poz. 544) właściwy organ samorządu terytorialnego wyznacza podmioty, w których odbywać się może praca społecznie użyteczna oraz prowadzi wykaz tych podmiotów.

Zasady i warunki odbywania przez skazanych pracy na cele społeczne oraz pracy społecznie użytecznej

Obowiązek wykonywania pracy społecznie użytecznej wskazanej przez sąd, polega na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w odpowiednim zakładzie pracy, placówce służby zdrowia, opieki społecznej, organizacji lub instytucji niosącej pomoc charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej, w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym. W stosunku do osoby zatrudnionej sąd, zamiast takiego obowiązku, może orzec potrącenie od 10 do 25% wynagrodzenia za pracę na rzecz Skarbu Państwa albo na cel społeczny wskazany przez sąd; w okresie odbywania kary skazany nie może rozwiązać bez zgody sądu stosunku pracy. Miejsce, czas, rodzaj lub sposób wykonywania obowiązku pracy sąd określa po wysłuchaniu skazanego. W szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może zmienić formę obowiązku wykonywania pracy, przyjmując 20 godzin pracy na cele społeczne za równoważne 10% wynagrodzenia za pracę; orzeczona praca nie może przekroczyć 40 godzin w stosunku miesięcznym.

Rozpoczęcie pracy

Karę ograniczenia wolności wykonuje się w miejscu zamieszkania lub zatrudnienia skazanego albo w niewielkiej odległości od tego miejsca, chyba że ważne względy przemawiają za wykonaniem kary w innym miejscu. Nadzór nad wykonywaniem kary ograniczenia wolności oraz orzekanie w sprawach dotyczących wykonania tej kary należą do sądu rejonowego, w którego okręgu kara jest lub ma być wykonywana. Czynności związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kary ograniczenia wolności wykonuje sądowy kurator zawodowy.

Podmioty, dla których organem założycielskim jest organ samorządu terytorialnego, obowiązane do przyjęcia skazanych w celu wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne, wyznacza właściwy organ samorządu terytorialnego, zaś inne zakłady pracy, placówki służby zdrowia lub opieki społecznej oraz inne instytucje lub organizacje niosące pomoc charytatywną, względnie reprezentujące społeczność lokalną - wyznacza sąd za ich zgodą.

Sąd wzywa skazanego do stawienia się w wyznaczonym terminie do wskazanego zakładu, placówki, instytucji lub organizacji. Skierowania do zakładu, placówki, instytucji lub organizacji sąd może dokonać na posiedzeniu z udziałem ich przedstawicieli. Rozpoczęcie odbywania kary następuje w dniu, w którym skazany przystąpił do wykonywania wskazanej pracy albo w pierwszym dniu okresu, w którym dokonuje się potrącenia skazanemu z wynagrodzenia za pracę.

Przebieg pracy

Zakłady pracy, placówki, instytucje lub organizacje, w których jest wykonywana kara ograniczenia wolności, mają obowiązek zawiadamiać sądowego kuratora zawodowego w terminach przez kuratora określonych o rodzaju przydzielonej skazanemu pracy, jego stosunku do pracy oraz o tym, czy skazany przestrzegał porządku prawnego, jak również o zakończeniu wykonywania pracy. Zakłady pracy, placówki, instytucje lub organizacje mają obowiązek wyznaczenia pracowników odpowiedzialnych za organizowanie pracy skazanych i jej przebieg. Jeżeli skazany nie stawił się w terminie do pracy lub ją porzucił albo nie przestrzega ustalonego porządku i dyscypliny, zakład pracy, placówka, instytucja lub organizacja bezzwłocznie zawiadamia o tym sądowego kuratora zawodowego. Kwoty odpowiadające wynagrodzeniu, jakie za wykonaną nieodpłatną kontrolowaną pracę na cele społeczne należałoby zapłacić, gdyby została wykonana na podstawie umowy o pracę lub umowy o świadczenie usług, przeznacza się w szczególności na cele związane z organizowaniem i kontrolowaniem pracy skazanych.

Sąd, a także sądowy kurator zawodowy mogą w każdym czasie żądać od skazanego wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary ograniczenia wolności i w tym celu wzywać skazanego do osobistego stawiennictwa.

Obowiązki zakładów pracy

Podmiot (zakład pracy) jest obowiązany przyjąć skazanego skierowanego przez sąd w celu wykonywania pracy, pouczyć go o obowiązku sumiennej pracy oraz konieczności przestrzegania ustalonego w miejscu pracy porządku i dyscypliny. Przy przydziale pracy uwzględnia się wiek skazanego, stan jego zdrowia oraz w miarę możliwości posiadane kwalifikacje. Podmiot jest obowiązany:

- poddać skazanego badaniu lekarskiemu, na zasadach dotyczących pracowników, w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na określonym stanowisku;

- zapoznać skazanego z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy;

- zapewnić skazanemu bezpieczne i higieniczne warunki pracy, środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, przewidziane na danym stanowisku pracy.

Do pracy społecznie użytecznej nie wolno kierować:

- skazanych, którzy w chwili podejmowania pracy nie będą mieli ukończonych 18 lat - do prac wzbronionych młodocianym;

- kobiet (do prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla ich zdrowia).

W związku z wykonywaniem pracy podmiot jest obowiązany ubezpieczyć skazanego od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz od odpowiedzialności cywilnej z tytułu wyrządzenia osobie trzeciej szkody przy wykonywaniu pracy. Podmiot przydziela skazanemu pracę w wymiarze godzin określonym w orzeczeniu i dokonuje podziału godzin pracy na tygodnie i dni w sposób odpowiadający organizacji pracy przez niego wykonywanej. Przy ustaleniu godzin pracy, w miarę możliwości, uwzględnia się prośbę skazanego. W uzasadnionych przypadkach podmiot może wyznaczyć skazanemu indywidualną normę pracy odpowiadającą liczbie godzin, które mogą być przepracowane w danym dniu. Czas pracy skazanego, który nie pozostaje w stosunku pracy, nie może przekraczać 8 godzin na dobę. Na wniosek skazanego czas ten może być przedłużony do 12 godzin. Skazanemu pozostającemu w stosunku pracy przydziela się pracę, którą może on wykonywać w czasie niewykonywania zatrudnienia. Łączny czas pracy skazanego nie może przekraczać 8 godzin na dobę. Na wniosek skazanego czas ten może być przedłużony do 12 godzin.

Czas pracy skazanych:

- skierowanych do pracy na stanowiskach, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia,

- kobiet w ciąży,

- którzy nie ukończyli 18 lat

nie może przekroczyć 8 godzin na dobę lub niższego wymiaru godzin przewidzianego w przepisach odrębnych.

Organizacja pracy:

Podmiot kieruje skazanych do pracy w zorganizowanych grupach liczących do 10 osób. Podmiot wskazuje sądowemu kuratorowi zawodowemu pracownika odpowiedzialnego za organizowanie i kontrolowanie pracy skazanych oraz przebiegu tej pracy, zwanego dalej "wyznaczonym pracownikiem". Podmiot ustala harmonogram pracy skazanych, określający czas, miejsce i rodzaj pracy na okres co najmniej jednego miesiąca. Odpis harmonogramu przekazuje się sądowemu kuratorowi zawodowemu. Podmiot przekazuje sądowemu kuratorowi zawodowemu, w terminach przez niego wyznaczonych, informacje o liczbie godzin przepracowanych przez skazanego, rodzaju wykonywanej przez niego pracy i jej efektywności. Podmiot jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić sądowego kuratora zawodowego o przeszkodzie uniemożliwiającej wykonywanie pracy. Podmiot jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić sądowego kuratora zawodowego o następujących okolicznościach dotyczących pracy skazanego:

- dniu rozpoczęcia i zakończenia pracy;

- niezgłoszeniu się do pracy;

- niepodjęciu przydzielonej pracy;

- opuszczeniu pracy bez usprawiedliwienia;

- każdym przypadku niesumiennego wykonywania pracy oraz uporczywego nieprzestrzegania ustalonego porządku i dyscypliny pracy.

Podmiot jest obowiązany prowadzić ewidencję prac wykonywanych przez skazanych oraz ustalać wysokość kwot odpowiadających wynagrodzeniu należnemu za takie prace, gdyby były one wykonywane w ramach stosunku pracy. Z kwot tych pokrywa się wszystkie wydatki związane z organizowaniem pracy wykonywanej przez skazanych, a zwłaszcza koszty niezbędnych badań lekarskich, środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz ubezpieczenia skazanych od następstw nieszczęśliwych wypadków i od odpowiedzialności cywilnej z tytułu wyrządzenia osobie trzeciej szkody przy wykonywaniu pracy, a także zryczałtowanego wynagrodzenia wyznaczonych pracowników, łącznie ze składkami na ich ubezpieczenia społeczne oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, jak również nagród wypłacanych za wyróżniające wykonywanie obowiązków w zakresie kontroli pracy skazanych.

Wysokość wynagrodzenia wyznaczonych pracowników jest uzależniona od liczby skazanych pozostających pod ich dozorem. Wyznaczony pracownik może kontrolować pracę najwyżej 10 skazanych. Wyznaczony pracownik otrzymuje zryczałtowane wynagrodzenie miesięczne w wysokości:

- 5 % swojego wynagrodzenia zasadniczego przy dozorowaniu 1-3 skazanych;

- 10 % - przy dozorowaniu 4-6 skazanych;

- 20 % - przy dozorowaniu 7-10 skazanych.

Wydział Zarządzania Kryzysowego i Bezpieczeństwa sporządza wykaz jednostek miejskich, w których odbywać się będzie praca społecznie użyteczna i przesyła wykaz do Sądu Rejonowego w Poznaniu. Ponadto po każdej aktualizacji danych w wykazie, zmiany te przesyłane są do kuratorów sądowych.