Smart City

Powodzie miejskie

Ekstremalne zjawiska atmosferyczne nie omijają Polski. Coraz częściej pojawiają się powodzie miejskie, tzw. flash flood, spowodowane intensywnymi i krótkotrwałymi opadami deszczu. Dobitnym przykładem była nawałnica, która 22 czerwca 2021 roku przeszła przez Poznań. Burza, która rozpoczęła się po godzinie 12:00, spowodowała w ciągu półtorej godziny zalania ulic, domów, piwnic oraz szpitali. Na stacji meteorologicznej Poznań-Ławica zanotowano 79 litrów deszczu na metr kwadratowy. Tak gwałtowne opady, mimo dużej ich intensywności, nie rozwiązują problemu suszy - przesuszona gleba nie jest w stanie wchłonąć wody, która spływa do rzek i kanalizacji. Równocześnie coraz rzadsze opady śniegu zimą nie zapewniają naturalnego nawodnienia wiosną, co pogłębia problem suszy hydrologicznej.

Fale upałów

Choć powodzie niosą ogromne zniszczenia, to jednak największym zagrożeniem dla zdrowia Europejczyków są fale upałów. Aż 95% zgonów związanych ze zmianą klimatu w Europie przypisuje się właśnie temu zjawisku. Według raportów Europejskiej Agencji Środowiskowej, śmiertelność związana z wysokimi temperaturami będzie systematycznie rosła zarówno w Polsce, jak i w całej Unii Europejskiej. W Poznaniu wzrost liczby dni upalnych (z temperaturą maksymalną powyżej 30°C) jest wyraźny. Dane z lat 1951-2024 wskazują na istotny trend wzrostowy, z rekordowymi latami: 2006, 2015 i 2019. Osoby starsze oraz dzieci są szczególnie narażone na negatywne skutki upałów, takie jak odwodnienie czy udary cieplne. Upały wpływają też na infrastrukturę miejską.

Zielona adaptacja

W odpowiedzi na nasilające się skutki zmian klimatycznych, Poznań wdraża działania mające na celu zwiększenie odporności miasta, w tym tzw. zieloną adaptację. Jednym z kluczowych dokumentów strategicznych jest Miejski Plan Adaptacji do zmian klimatu, przyjęty w obecnej formie w 2024 roku. Plan ten identyfikuje najważniejsze zagrożenia klimatyczne dla miasta - w tym fale upałów, susze oraz powodzie opadowe - i wskazuje konkretne kierunki działań adaptacyjnych. Szczególną rolę odgrywa w nim rozwój zielonej i błękitnej infrastruktury, czyli systemów przyrodniczych i wodnych wspierających naturalną retencję, ochładzających przestrzeń miejską i poprawiających komfort życia mieszkańców.

W ramach MPA Poznań podejmuje m.in. działania na rzecz rozszczelniania nawierzchni, tworzenia parków kieszonkowych, a także ochrony istniejących terenów zieleni. Plan uwzględnia również aspekty społeczne i edukacyjne, promując proekologiczne postawy i zwiększając świadomość mieszkańców na temat zmian klimatu oraz sposobów adaptacji. Dzięki temu Poznań staje się bardziej odporny na ekstremalne zjawiska pogodowe, przy jednoczesnym podnoszeniu jakości życia w mieście. Zmiany, jakie nas otaczają wymagają nie tylko skutecznego reagowania na kryzysy, ale także przemyślanej i długofalowej adaptacji urbanistycznej. Zielona transformacja miast, taka jak ta realizowana w Poznaniu, staje się nieodzownym elementem polityki klimatycznej XXI wieku.

AW