Smart City

Od 50 lat Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie inspiruje i zachwyca. Jedyne w Polsce muzeum polskiego wieszcza odwiedzają goście nie tylko goście z kraju, ale i z zagranicy.

Zresztą jeszcze przed jego powstaniem w progach tego klasycystycznego pałacu gościło wielu prominentnych przedstawicieli życia świata kultury, polityki i duchowieństwa: Ludomir Różycki, Maria Helena Gorecka - córka Adama Mickiewicza, Henryk Sienkiewicz, Wojciech Kossak, Ignacy Jan Paderewski, prymas Edmund Dalbor, Władysław Tatarkiewicz czy gen. Józef Haller.

Nic dziwnego, Śmiełów to pełne uroku miejsce położone w samym centrum Szwajcarii Żerkowsko-Czeszewskiej, otoczone malowniczym ogrodem krajobrazowym - miniaturą parku angielskiego.

Kilka kart z historii pałacu

Do roku 1784 Śmiełów był częścią dóbr żerkowskich. Później nabył go Andrzej Gorzeński herbu Nałęcz, prezes Sądu Apelacyjnego dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Właśnie z końcem XVIII wieku rodzina Gorzeńskich fundowała śmiełowski pałac jako swój dom rodzinny.

W 1831 przybył do niego Adam Mickiewicz, gdzie gościł przez trzy tygodnie pod przybranym nazwiskiem Adama Mühla, jako rzekomy kuzyn ówczesnych właścicieli majątku i nauczyciel ich synów. Podczas tego pobytu nie tylko kontemplował piękno otaczającego go krajobrazu, usłanego licznymi wzniesieniami i pagórkami, ale i poznawał wielkopolskie tradycje. Bez wątpienia stało się to źródłem inspiracji dla poety i znalazło odzwierciedlenie na kartach epopei narodowej "Pan Tadeusz". To właśnie w Śmiełowie zrodziły się inspiracje pobliską karczmą Jankielówką, polowaniem z chartami, czy wspaniały opis Arcyserwisu.

Nic zatem dziwnego, że Gorzeńscy, a po nich kolejni właściciele pałacu - Chełkowscy, postanowili upamiętnić wizytę tak znamienitego gościa. Te dwie rodziny należy uznać za inicjatorów szczególnego kultu pisarza, jaki pojawił się w Wielkopolsce. To właśnie z tym regionem miał on największe i najtrwalsze związki.

W 1939 roku hitlerowcy internowali właścicieli Śmiełowa i zajęli ich majątek. Po wojnie pałac został upaństwowiony, rozgrabiono jego wyposażenie i częściowo zniszczono wnętrza.

Jedyne w kraju muzeum biograficzne

Stan pałacu przez ćwierć wieku pozostawiał wiele do życzenia. Zmieniło się to z początkiem lat 70. XX wieku, kiedy to zespołem pałacowo-parkowym zajęło się Muzeum Narodowe w Poznaniu. Kilkuletni remont zakończył się zainaugurowaniem jedynego w kraju muzeum biograficznego, dedykowanego Adamowi Mickiewiczowi. Miało to miejsce 27 lipca 1975 roku.

W kolejnych latach, z ogromnym wysiłkiem i determinacją, budowano jedną z największych i najcenniejszych kolekcji historyczno-artystycznych. Kolekcję, która dziś obejmuje bogatą ikonografię wizerunków samego autora "Pana Tadeusza", jak i jego dzieł, rękopisy i pierwodruki najważniejszych utworów oraz liczne świadectwa związków wieszcza z Wielkopolską. Gromadzono również pamiątki związane z epoką romantyzmu, jak np. należące do Juliusza Słowackiego czy Cypriana Kamila Norwida, ale i muzealia odnoszące się do rodzin Gorzeńskich i Chełkowskich. Łącznie to  ponad dwa tysiące pamiątek.

Jubileusz 50-lecia muzeum

Jubileusz 50-lecia muzeum to doskonała okazja, by przypomnieć zarówno o tej malowniczo położonej wielkopolskiej miejscowości, rodach Górzeńskich i Chełkowskich, jak i samej instytucji w kontekście losów największego z polskich pisarzy.

Rok jubileuszowy obfituje w fascynujące wykłady, inspirujące spotkania, liczne koncerty, wydarzenia plenerowe i działania edukacyjne. W najbliższy weekend, dokładnie 21 czerwca o godzinie 16:00, uświetni go wernisaż wystawy pt. "50| Śmiełów - Mickiewicz - Muzeum". W jego ramach wystąpi fenomenalny wokalista Artur Gotz w koncercie piosenki poetyckiej "Jeszcze wam zdążę zaśpiewać".

Na program składają się piosenki do wierszy m.in. Cypriana Kamila Norwida, Stanisława Wyspiańskiego, Bolesława Leśmiana, Józefa Czechowicza, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Mirona Białoszewskiego, Tadeusza Gajcego, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Andrzeja Bursy z muzyką m.in. Zygmunta Koniecznego i Artura Gotza. Usłyszeć też będzie można piosenki Marka Grechuty, Agnieszki Osieckiej, Kabaretu Starszych Panów oraz piosenki z sześciu płyt Artura Gotza.

Największa wystawa poświęcona wieszczowi

Sama wystawa ma prezentować blisko 140 unikatowych obiektów i będzie się składać z 7 tematycznych części, każda ma prezentować fragment opowieści związanej ze Śmiełowem. Wszystkie będzie łączyć myśl przewodnia, która zawiera się w motcie całego jubileuszu zaproponowanego przez dra Emiliana Prałata, kierownika Muzeum - JEDYNE | INSPIRUJĄCE | ZACHWYCAJĄCE.

Wśród eksponatów będą rękopisy mickiewiczowskie, stół z kowieńskiego mieszkania wieszcza, wyjątkowe pamiątki z pogrzebu poety, który odbył się w 1890 roku w Krakowie, czy świadectwa fascynacji jego życiem i dorobkiem literackim. Na czas trwania wystawy do Śmiełowa zawitają meble, obrazy, pamiątki rodzinne po dawnych właścicielach - rodzinie Chełkowskich. Dzięki temu historia pałacu, Śmiełowa i muzeum będzie pełniejsza.

Warto dodać, że wystawę wzbogacą zbiory udostępnione przez następujące instytucje: Muzeum Adama Mickiewicza w Wilnie i Uniwersytet Wileński, Bibliotekę Polską w Paryżu i tamtejsze Muzeum Adama Mickiewicza, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Bibliotekę Kórnicką, a także przez 8 potomków rodziny Chełkowskich!

Szczegółowy program obchodów jest dostępny na stronie Muzeum. 

oprac. AK