Smart City

W nowoczesnym systemie zarządzania kryzysowego, media i operatorzy telekomunikacyjni odgrywają kluczową rolę jako niezbędne kanały dystrybucji ostrzeżeń i alarmów dla ludności. Ich obowiązkiem jest zapewnienie szybkiego i skutecznego przekazu informacji o zagrożeniach, opierając się na precyzyjnie określonych przepisach.

Ramy prawne działania systemu ostrzegania określone są przede wszystkim w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z znia 14 maja 2025 r w sprawie alarmów i komunikatów ostrzegawczych, wydanym na podstawie art. 72 ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej. Rozporządzenie to ustala rodzaje i tryb przekazywania alarmów oraz komunikatów ostrzegawczych.

Podmioty zobowiązane do rozpowszechniania komunikatów ostrzegawczych obejmują cztery główne grupy:

• nadawców programu radiowego i telewizyjnego,
• operatorów ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej, którzy są również odpowiedzialni za komunikat Alert RCB,
• redaktorów dzienników,
• wydawców stron internetowych.

Sposób przekazywania komunikatu zależy od medium, ale każdy komunikat ostrzegawczy musi zawierać te same kluczowe elementy: rodzaj i obszar zagrożenia (gdzie i czego dotyczy), zalecenia dla mieszkańców (co robić, czego unikać) oraz przewidywany czas trwania zagrożenia.

Formy przekazu

Wyróżniamy trzy formy przekazu, które zależą od medium:

• Radio, TV, operatorzy sieci ruchomej - przekaz audio, audiowizualny lub wizualny. Odwołanie zagrożenia następuje w tej samej formie.
• Dzienniki, strony internetowe - forma wyłącznie wizualna (tekstowej lub ikonograficznej). Odwołanie zagrożenia następuje w tej samej formie.
• Operatorzy ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej są odpowiedzialni za przekazanie komunikatu Alert RCB, o którym można przeczytać w poprzednim artykule Bezpieczne miasto, jak działa system ostrzegania - Alert RCB.

Dostępność - komunikaty dla wszystkich

Prawo wyraźnie nakłada obowiązek, aby komunikaty były dostępne dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Oznacza to:

• stosowanie napisów i audiodeskrypcji tam, gdzie to konieczne,
• stosowania czytelnych infografik, powiększalnego tekstu i zgodnych z zasadami dostępności rozwiązań cyfrowych na stronach internetowych
• wykorzystywanie technologii i rozwiązań wspierających indywidualne potrzeby odbiorców.

Dzięki temu ostrzeżenie powinno dotrzeć nie tylko do osób oglądających telewizję czy czytających serwisy internetowe, ale także do osób mających utrudniony odbiór standardowych komunikatów.

Kto inicjuje przekaz i jak działa mechanizm

Mechanizm wysyłania komunikatów ma charakter scentralizowany, ale inicjatywa często zaczyna się lokalnie. Na poziomie gminy/powiatu - wójt, burmistrz, prezydent miasta lub starosta może przekazać informacje o zagrożeniu wojewodzie, wojewoda przekazuje dalej do RCB (Rządowe Centrum Bezpieczeństwa) z żądaniem przekazu przez media i operatorów.

RCB koordynuje przekaz do nadawców, operatorów i wydawców, tak by informacja trafiła do jak największej liczby osób możliwie szybko.

Choć istnieją ogólnokrajowe kanały, treść komunikatu jest precyzyjnie dopasowana do konkretnej lokalizacji - to lokalne władze wskazują obszar zagrożenia, wydają szczegółowe zalecenia i określają przewidywany czas trwania zagrożenia. Korzystanie z lokalnych źródeł (urzędowych stron miasta/gminy, komunikatów straży pożarnej, policji, profili urzędów w mediach społecznościowych) daje kilka korzyści:

• informacje szczegółowe dla naszej dzielnicy lub ulicy,
• szybkie zalecenia dotyczące ewentualnej ewakuacji, miejsc zbiórki czy punktów pomocy,
• potwierdzenie i uzupełnienie komunikatów ogólnokrajowych.

Każdy z nas może przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa - wystarczy kilka prostych działań. Przede wszystkim warto upewnić się, że telefon odbiera wiadomości Alert RCB, ponieważ to jedna z najszybszych i najskuteczniejszych form ostrzegania przed zagrożeniem. Warto także śledzić lokalne kanały informacyjne, takie jak oficjalny serwis miasta, profile urzędów czy lokalne media - to tam najczęściej pojawiają się szczegółowe zalecenia i aktualne komunikaty dotyczące sytuacji w naszej okolicy.

Podczas odbioru ostrzeżeń zwracaj uwagę na formę komunikatu - może to być przekaz dźwiękowy, tekstowy lub graficzny - i zawsze stosuj się do zawartych w nim wskazówek. Pamiętaj też o innych: jeśli w Twoim otoczeniu są osoby ze szczególnymi potrzebami, np. starsze lub z niepełnosprawnościami, pomóż im dotrzeć do informacji, np. poprzez rozmowę, sąsiedzką pomoc lub kontakt z lokalnymi służbami społecznymi.

AL