Lasy w strukturze przestrzennej miasta Poznania

W myśl art. 3 ustawy o lasach z dnia 28 września 1991 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435) las to grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi), drzewami i krzewami oraz runem leśnym lub przejściowo jej pozbawiony. Las to grunt związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywany na parkingi leśne i urządzenia turystyczne. Tereny leśne stanowią oazę spokoju, miejsce relaksu i wypoczynku (zał.nr 1).
W krajobrazie miasta lasy odgrywają szczególną rolę. W Poznaniu lasy zlokalizowane są w peryferyjnych rejonach miasta i zajmują powierzchnię 4253ha, co stanowi 15,2% ogólnej jego powierzchni. Ponad 61% areału lasów (2600ha) stanowi własność komunalna (zał.nr 2), blisko 32% to lasy państwowe, a ca 7% (295ha) lasów jest własnością innych podmiotów, głównie prywatnych. Lasy państwowe znajdują się pod Zarządem Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu, natomiast nadzór nad lasami prywatnymi i komunalnymi pełni Zarząd Zieleni Miejskiej w Poznaniu. Wszystkie lasy komunalne zaliczane są do lasów szczególnie chronionych.

Zasoby leśne Poznania obejmują m.in. 2 rezerwaty przyrody (Żurawiniec i Morasko), 20 zespołów pomników przyrody, ca 140 obiektów leśnych przystosowanych do masowego wypoczynku. Infrastrukturę leśną tworzą: parkingi leśne- 33, obiekty rekreacyjno - wypoczynkowe, ca 60 km dróg i ścieżek leśnych, 2 trasy dla rowerów górskich, stok saneczkowy.
Lasy spełniają wiele ważnych funkcji dla dobra społeczeństwa. Poza nadrzędną rolą ekologiczną pełnią funkcje: rekreacyjno - wypoczynkowo - zdrowotne, dydaktyczne, estetyczne, gospodarcze. Wchłaniają dwutlenek węgla z atmosfery powstrzymując groźbę ocieplenia klimatu, retencjonują zasoby wodne, zapewniają warunki egzystencji wielkiej liczbie gatunków roślin i zwierząt. Są nieodzowne do życia, jak powietrze do oddychania. Znajdują się na terenie miasta i zaliczane są do I strefy ochronnej, w której czynności gospodarcze podporządkowane są funkcji ekologicznej oraz podniesieniu estetyki krajobrazu; lasy uznaje się za integralny składnik zieleni miejskiej.
W Poznaniu dominują drzewostany sosnowe, które w lasach komunalnych stanowią ca 50%, a w lasach państwowych 80% ich powierzchni. Głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna zwyczajna - Pinus silvestris (77,6%- zał.nr 3). Na ubogich siedliskach sosna tworzy lite drzewostany, na żyźniejszych występuje w zmieszaniu z dębem, brzozą, rzadziej z bukiem. Przeciętny wiek drzewostanów w lasach jest zbliżony i wynosi ca 50 lat; na szczególną uwagę zasługują drzewa 130-letnie i starsze - rosnące na Dębinie.
Pomimo małej odporności drzewostanów iglastych na choroby i szkodniki, stan zdrowotny poznańskich lasów jest zadowalający. Postępujący proces obumierania lasów, charakterystyczny dla całego kraju, spowodowany jest ogólnym osłabieniem odporności drzew, o czym przesadzają czynniki naturalne, jak i antropogeniczne. Zauważyć należy, że największe uszkodzenia drzewostanów powodują emisje przemysłowe (pyłowe i gazowe).
Poprawie stanu zdrowotnego lasów służyć ma przede wszystkim przebudowa drzewostanów, podczas których wycinane są drzewa chore i stare, a sadzone gatunki odporniejsze na czynniki zewnętrzne. Zakładane są nowe uprawy, walczy się ze szkodnikami, dba o zwierzynę, prowadzi systematyczne obserwacje zjawisk przyrodniczych.
Aby leśnicy mogli zagwarantować trwałość lasu, jego zdrowie i atrakcyjność, korzystający z lasu powinni przestrzegać podstawowych zasad przyjaznego zachowania się, który zawiera załącznik nr 4.
Nie zapominajmy również o zagrożeniach, jakie mogą destrukcyjnie wpłynąć na las: kłusownictwo, wywożenie śmieci, bezmyślne niszczenie runa i pożary. Pamiętajmy, że nasycone parami rozgrzanej żywicy korony drzew, zaprószone ogniem, mogą eksplodować jak zbiorniki z gazem. Nie rozpalajmy w lesie ognisk w czasie wycieczek, nie wyrzucajmy szkła i niedopałków papierosów, a także nie zostawiajmy samochodów na wysuszonej trawie lub liściach. Załącznik nr 5 zawiera zakazy jakie obowiązują w lasach oraz wykaz kar za wypalanie traw.
Pamiętaj!
Chroń las - źródło życia dla Ciebie i Twoich najbliższych. Istnienie lasu i jego estetyka zależy również od Ciebie.
Przystań na chwilę i posłuchaj:
"W lesie jest zawsze spokój,
I zieleni mnóstwo też,
A przyspieszam swego kroku
Gdy widzę, że na ziemi jest jeż.
Jelenie wolno biegają,
Dzik w ziemi kopie.
Zwierzęta w lesie zwyczaje mają,
A ja idę po ich tropie.
W runie leśnym rośliny najmniejsze,
Spokojnie sobie rosną,
Lecz porównać ich nie można
Z największą z nich - sosną.
Paprocie jak dżungla
Runo leśne pokrywają,
Lecz do towarzystwa
Widłaki też mają."

Załączniki