Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Po raz pierwszy Noc Nietoperzy obchodzona była w 1997 r. z inicjatywy organizacji EUROBATS (Agreement on the Conservation of Populations of the Bats), zajmującej się ochroną nietoperzy w Europie. Celem inicjatywy jest poznanie skrzydlatych ssaków, zwrócenie uwagi na ich ogromny wkład w utrzymanie stabilności ekosystemu, walka z wciąż istniejącymi uprzedzeniami ludzi do tych niezwykle pożytecznych zwierząt.

Nie taki straszny jak go malują

Nietoperze to jedna z najbardziej fascynujących grup ssaków. Posiadają skrzydła i zdolne są do aktywnego lotu. Zasiedlają prawie wszystkie środowiska, od rozległych lasów po centra dużych miast. Orientują się w przestrzeni za pomocą echolokacji, wysyłając niesłyszalne dla człowieka dźwięki i odbierając powracające echo, gdy fala dźwiękowa natrafi na jakiś obiekt. W ten sposób nietoperze są w stanie "namierzyć" nawet małego komara i określić jego dokładnie położenie.

Odżywiają się niemal wyłącznie owadami co sprawia, że są ludzkimi sprzymierzeńcami w walce choćby z uciążliwymi komarami. Nietoperze owadożerne przyczyniają się do naturalnej kontroli szkodników.

Nietoperze są zwierzętami nocnymi, dlatego najlepiej obserwować je można po zmroku, kiedy wylatują ze swoich kryjówek. Wbrew krążącym opiniom, nietoperze nie wkręcają się we włosy. Czasem poszukując owadów nagle obniżają swój lot, jednak zwinnie i szybko omijają przeszkody.

Chrońmy nietoperze

Nietoperze to grupa ssaków uważana za jedną z bardziej wrażliwych na zmiany w środowisku. Wszystkie są objęte prawną ochroną gatunkową. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, jak bardzo są zagrożone i na ile ich życie zależy od naszych działań. Nietoperze nie przepadają za towarzystwem ludzi, dlatego najczęściej przebywają w dziuplach, naturalnych jaskiniach lub w starych bunkrach czy pustostanach. Spotkać je też można w domach mieszkalnych, na strychach czy w piwnicach. Nie zakładają gniazd i nie budują, ani nie przekształcają swoich kryjówek, tylko korzystają z dostępnych im bezpiecznych schronień. Największym zagrożeniem dla nietoperzy są zmiany w środowisku wywoływane przez ludzi, przede wszystkim: niszczenie ich kryjówek i kolonii rozrodczych (remonty budynków w okresie rozrodu, wycinanie dziuplastych drzew), zakłócanie snu w zimowiskach, niszczenie żerowisk, a także toksyczne środki ochrony roślin.

W Poznaniu obowiązują standardy ochrony tych zwierząt (Standardy Ochrony Ptaków i Nietoperzy wprowadzone Zarządzeniem Prezydenta Miasta Poznania nr 126/2021/P z dnia 11 lutego 2021 r.). Zawierają wytyczne dla inwestorów i wykonawców, jak prowadzić prace z zachowaniem siedlisk istniejących na terenie obiektów oraz jak je odtwarzać. Prowadzone są także akcje edukacyjne, wieszane są specjalne budki dla nietoperzy.  

Co robić, gdy znajdziemy nietoperza?

W przypadku znalezienia śpiącego nietoperza w jego środowisku naturalnym, na strychu, w dziupli czy w piwnicy nie należy zakłócać mu drzemki, która przygotowuje nietoperza do nocnych połowów. W przypadku, gdy nietoperz wleciał do mieszkania należy zamknąć drzwi do innych pomieszczeń, aby nie wleciał w głąb mieszkania, a następnie należy otworzyć szeroko okno i pozwolić mu swobodnie wylecieć. Pamiętajmy, że nietoperze nie atakują ludzi, a jedynie schwytane przez człowieka mogą w obronie próbować ugryźć.

Jeżeli napotkamy okaleczonego, bądź rannego nietoperza wówczas należy skontaktować się z Ekopatrolem obsługiwanym przez Straż Miejską. Jednostki te posiadają odpowiedni sprzęt do schwytania i przewiezienia zwierzęcia i zajmą się nim w najodpowiedniejszy sposób.

Forty Twierdzy Poznań miejsce bytowania nietoperzy.

Strażnicy z Ekopatrolu współpracują także m.in z pracownikami PTOP Salamandra (tutaj trafiają np. nietoperze

Informacja o obecności nietoperzy w naszym domu zwykle powinna nas cieszyć. Jeden taki lokator w ciągu nocy zjada nawet do 2000 owadów wielkości komara, a kolonia nietoperzy liczy zwykle od kilkudziesięciu do kilkuset osobników - to przekłada się na znaczące ograniczenie liczby bzyczących krwiopijców w okolicy.

Całodobowy nietoperzowy telefon alarmowy prowadzi Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody "Salamandra" (604 83 65 83).

8 kwietnia 2014 roku Rada Miasta Poznania przyjęła stanowisko Nr LXV/1039/VI/18/2014 Rady Miasta Poznania z dnia 08-04-2014 w sprawie dobrych praktyk pn. "Poznań przyjazny ptakom i nietoperzom".

Stanowisko Rady Miasta Poznania wynika z dotychczasowej strategii miasta w podejściu dla zachowania naturalnych siedlisk gatunków objętych ochroną prawną, a także z uwagi na szybko zachodzące zmiany w środowisku miejskim. Dokument ma na celu zapewnienie poprawy warunków bytowania ptaków i nietoperzy w miejskiej przestrzeni architektonicznej. Katalog dobrych praktyk przypomina mieszkańcom i inwestorom o obowiązującej prawnej ochronie ww. gatunków i o konieczności dostosowania się do niej podmiotów uczestniczących na poszczególnych etapach w pracach termomodernizacyjnych i remontowych budynków, poczynając od założeń projektowych, a kończąc na wykonawczych. Apel - jako praktyczne kompendium - ma na celu wskazanie rozwiązań rekompensujących niekorzystne dla ptaków i nietoperzy zmiany, służących zachowaniu, a być może nawet wzbogaceniu tej niezwykle interesującej, specyficznej poznańskiej fauny.

Głównym celem stanowiska RMP jest uporządkowanie zasad utrzymania siedlisk ptaków i nietoperzy objętych ochroną prawną i uświadomienie ich mieszkańcom, ale także jednostkom uczestniczącym bezpośrednio i pośrednio w postępowaniach związanych z prowadzeniem prac termomodernizacyjnych i remontowych budynków.