Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Do końca lipca w Centrum Szyfrów Enigma można oglądać czwarty już egzemplarz niemieckiej maszyny szyfrującej. Tym razem na ekspozycję trafiła Enigma wyprodukowana na początku lat 30. XX wieku.

- To prawdopodobnie przedseryjny egzemplarz tego modelu Enigmy. Jedna z pierwszych tego typu maszyn, jakie trafiły na wyposażenie niemieckiej armii. Właśnie taka Enigma została rozpracowana przez Mariana Rejewskiego z Biura Szyfrów Oddziału II Sztabu Generalnego w 1932 roku, gdy odczytał pierwszą zaszyfrowaną depeszę - mówiła Anna Piekarska, zastępczyni dyrektora Muzeum Historii Polski.

Prezentowana Enigma ma oryginalne wyposażenie, za wyjątkiem zrekonstruowanego pudła transportowego. Mechanizm maszyny jest kompletny dzięki powojennym uzupełnieniom pozyskanym z innego typu Enigmy. Wszystkie elementy są skonfigurowane odpowiednio dla pierwszej połowy lat 30. Co ciekawe, Enigma wciąż działa.

To już czwarta Enigma prezentowana na wystawie Centrum, a druga ze zbiorów Muzeum Historii Polski. W ubiegłym roku dzięki uprzejmości dyrekcji muzeum do Poznania trafiła unikatowa, jedyna pokazywana publicznie na świecie, polska wersja tej maszyny. W Centrum pokazano do tej pory także egzemplarze Enigmy ze zbiorów Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu oraz ze zbiorów Agencji Wywiadu. Więcej o prezentowanych w Centrum maszynach można znaleźć na stronie: https://csenigma.pl/kategoria/nasze-enigmy/.

- W zeszłym roku Centrum Szyfrów Enigma odwiedziło blisko 40 tys. zwiedzających. To jest czołówka, jeżeli chodzi o miejskie instytucje odwiedzane przez mieszkańców czy turystów krajowych i zagranicznych. Liczba ta świadczy o tym, że stworzenie Centrum było tego warte, a tematyka tutaj poruszana jest w kręgu zainteresowań szerokiego grona odbiorców - powiedział Jędrzej Solarski, zastępca prezydenta Poznania.

"Szyfrodziewczyny"

Centrum Szyfrów Enigma to nie tylko wciągająca wystawa, to także wydarzenia popularyzujące naukę. 21 kwietnia zainaugurowano projekt "Szyfrodziewczyny", którego celem jest przywrócenie pamięci o wybitnych kobietach, prekursorkach w dziedzinie nauk matematycznych, filozoficznych, informatycznych, w kryptologii i służbach wywiadowczych w czasie II wojny światowej, a także pionierkach rewolucji cyfrowej.

W ramach projektu zaplanowany został całoroczny program wydarzeń. Jednym z elementów jest wystawa pt. "Szyfrodziewczyny", którą można już oglądać w Centrum Szyfrów Enigma. Ekspozycja prezentuje życiorysy trzynastu wybitnych kobiet, których przełomowe odkrycia i bohaterskie czyny miały na przestrzeni dziejów wpływ na życie ludzi, przebieg wojen i kształtowanie nowych, zmieniających losy świata technologii. Przy sylwetkach bohaterek wystawy umieszczone są kody QR. Kierują one do strony internetowej, gdzie można znaleźć ciekawe informacje poświęcone każdej z nich.

Odbędzie się także bezpłatne zwiedzanie Centrum Szyfrów Enigma pt. "Prekursorki. Opowieść o Szyfrodziewczynach". To oprowadzanie tematyczne po ekspozycji stałej, przypominające o dokonaniach genialnych kobiet: filozofki, matematyczki, szyfrantki i kryptolożki, a także programistki, które wniosły swój unikatowy, a zwykle niedostrzegany wkład w rozwój świata i nauki. Najbliższe zwiedzanie odbędzie się 26 maja o godz. 16:00.

Ponadto będzie można można posłuchać wykładów historycznych poświęconych nieznanym lub niesłusznie zapomnianym bohaterkom m.in. Wandzie Modlibowskiej, Hannie Malewskiej, Zofii Sokolnickiej, Elżbiecie Zawackiej, Halinie Ryffert, Janinie Mizerskiej i wielu innym. Już 8 maja o godz.17:00 odbędzie się wykład Aleksandry Pietrowicz pt. "Poznańska babska siatka. Kurierki". Z kolei 1 czerwca o godz. 17:00 wykład o Wandzie Modlibowskiej wygłosi Izabella Kopczyńska.

Jednym z elementów projektu "Szyfrodziewczyn" jest także rezydencja artystyczna w Centrum Szyfrów Enigma. Osoba wyłoniona w naborze będzie realizowała autorski projekt oraz związane z nim wydarzenia z udziałem publiczności w Centrum. Nabór do programu trwa do 12 czerwca 2023 r. Szczegóły: https://csenigma.pl/centrum-szyfrow/rezydencje/.

Ponadto w drugiej połowie roku w ramach projektu w Centrum realizowane będą tzw. edytony, czyli maratony edycyjne Wikipedii, a także powstanie archiwum cyfrowe dedykowane "Szyfrodziewczynom".

Partnerami Poznańskiego Centrum Dziedzictwa w realizacji projektu są: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Fundacja Muzeum Historii Kobiet.

Centrum Szyfrów Enigma to najnowsza z pięciu marek Poznańskiego Centrum Dziedzictwa. Jej najważniejszą misją jest utrwalanie w powszechnej świadomości, że złamania szyfru Enigmy dokonali polscy kryptolodzy, absolwenci Uniwersytetu Poznańskiego - Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki - którzy właśnie w stolicy Wielkopolski w latach 1929-1932 stawiali pierwsze kroki w dekryptażu niemieckiej maszyny szyfrującej. Ekspozycja CSE przedstawia również historię utajniania informacji na przestrzeni lat oraz konsekwencje wysiłków kryptologów w czasie II wojny światowej, które zaowocowały rewolucją cyfrową na świecie.

Miasto Poznań wraz z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza, partnerem inwestycji, przeznaczyło na zaprojektowanie i wybudowanie Centrum Szyfrów Enigma ok. 30 mln zł. Projekt jest realizowany dzięki wsparciu ze środków Unii Europejskiej.

JZ